**Tổ chức bộ máy nhà nước thời Đinh - Tiền Lê**

1. **Thời kỳ Đinh (968 - 980)**
- Đinh Bộ Lĩnh, người sáng lập triều Đinh, đã thống nhất đất nước sau một thời gian dài loạn lạc và đã lập ra nhà nước độc lập, xác định lãnh thổ Việt Nam. Ông xưng là "Vương", mở đầu cho triều đại phong kiến đầu tiên ở Việt Nam.
- **Chức vụ và cơ cấu tổ chức:**
- Vua: Đinh Bộ Lĩnh là người đứng đầu, có quyền lực tối cao.
- Lãnh đạo các địa phương: Vua cử các tướng lĩnh, quan lại phụ trách các vùng lãnh thổ để giữ gìn trật tự và quản lý xã hội.
- Tổ chức bộ máy chính quyền địa phương có tính chất quân sự, bao gồm các "lộ" và "huyện".

2. **Thời kỳ Tiền Lê (980 - 1009)**
- Lê Đại Hành (Lê Hoàn) đã lên ngôi, tiếp tục củng cố và mở rộng bộ máy nhà nước được xây dựng bởi triều Đinh.
- **Cơ cấu tổ chức:**
- Vua: Lê Hoàn là người đứng đầu, có vai trò to lớn trong việc bảo vệ và phát triển đất nước.
- Các chức sắc cao cấp: Các tướng lĩnh trong quân đội, các quan lại được phong tước vị, đảm nhiệm những chức vụ quan trọng trong triều đình và quản lý cấp dưới.
- Bộ máy giúp việc: Có các cơ quan giúp việc cho vua, thực hiện chức năng quản lý xã hội, kinh tế như bộ Lại (quản lý nhân sự), bộ Hộ (quản lý tài chính), bộ Binh (quản lý quân sự), bộ Lễ (quản lý nghi lễ).
- Đơn vị hành chính: Dưới triều Tiền Lê, hệ thống đơn vị hành chính được phân chia rõ ràng với các cấp như lộ, huyện, xã.

**Nhận xét về bộ máy nhà nước thời Đinh - Tiền Lê**

- **Đánh dấu một bước phát triển quan trọng:** Bộ máy nhà nước thời Đinh - Tiền Lê đánh dấu sự chuyển mình từ một tổ chức quân sự sang một nhà nước tập quyền, thể hiện qua việc phân định rõ ràng các chức năng, nhiệm vụ trong bộ máy nhà nước.
- **Tạo nền tảng cho các triều đại sau:** Những cải cách trong tổ chức bộ máy nhà nước của triều Đinh - Tiền Lê đã tạo ra nền móng cho bộ máy nhà nước phong kiến Việt Nam thời kỳ tiếp theo, góp phần củng cố quyền lực trung ương.
- **Chức năng quân sự chủ đạo:** Bộ máy hành chính còn mang tính chất quân sự rất rõ rệt, phù hợp với bối cảnh lịch sử của đất nước thời kỳ kháng chiến và thống nhất.
- **Quyền lực tập trung:** Quyền lực tập trung vào tay nhà vua và một số quan chức cấp cao, thể hiện rõ nét trong bộ máy với sự kiểm soát mạnh mẽ từ trung ương đối với các địa phương.

Tóm lại, bộ máy nhà nước thời Đinh - Tiền Lê không chỉ khẳng định được tính độc lập dân tộc mà còn là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của các triều đại phong kiến sau này tại Việt Nam.