Lá cây được thiết kế một cách tinh xảo để tối ưu hóa quá trình quang hợp, trong đó việc thu nhận ánh sáng là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số đặc điểm nổi bật của lá giúp chúng thực hiện chức năng này một cách hiệu quả:
Hình dạng và kích thước
Phiến lá rộng và mỏng: Hình dạng bản dẹt, rộng của phiến lá giúp tăng diện tích tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Độ dày vừa phải của lá đảm bảo ánh sáng có thể xuyên qua các lớp tế bào để đến được lục lạp.
Các loại lá khác nhau: Tùy thuộc vào điều kiện môi trường sống, lá cây có thể có nhiều hình dạng và kích thước khác nhau để thích nghi với cường độ ánh sáng. Ví dụ, lá cây ở vùng nhiệt đới thường có kích thước lớn hơn lá cây ở vùng ôn đới.
Lục lạp: Đây là bào quan chứa chất diệp lục có khả năng hấp thụ ánh sáng. Lục lạp thường tập trung nhiều ở lớp tế bào thịt lá, đặc biệt là ở mặt trên của lá.
Gân lá: Gân lá chứa các mạch dẫn giúp vận chuyển nước và các chất dinh dưỡng đến lá, đồng thời vận chuyển các sản phẩm quang hợp đi nuôi các bộ phận khác của cây.
Khí khổng: Mặc dù khí khổng chủ yếu liên quan đến quá trình trao đổi khí, nhưng vị trí và số lượng khí khổng cũng ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ ánh sáng của lá.
Vị trí và hướng của lá
Vị trí trên thân: Lá thường mọc xen kẽ hoặc đối diện nhau trên thân cây để tránh che khuất lẫn nhau, giúp tăng diện tích tiếp xúc với ánh sáng.
Hướng của lá: Nhiều loài cây có khả năng điều chỉnh hướng của lá để đón ánh sáng mặt trời tốt nhất. Hiện tượng này gọi là hướng quang.
Màu sắc và bề mặt lá
Màu sắc: Màu xanh lục của lá chủ yếu do chất diệp lục quyết định. Đây là sắc tố hấp thụ mạnh ánh sáng đỏ và xanh tím, phản xạ ánh sáng xanh lục.
Bề mặt lá: Bề mặt lá thường nhẵn hoặc có lông tơ giúp giảm sự thoát hơi nước và tăng khả năng hấp thụ ánh sáng.