Câu 1: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?
Nhân vật trữ tình trong bài thơ "Mẹ ơi, đời mẹ" của Huy Cận chính là "mẹ". Bài thơ khắc họa hình ảnh người mẹ vất vả, hy sinh, gắn liền với những khó khăn, gian khổ trong cuộc sống nhưng vẫn luôn yêu đời và yêu con vô cùng sâu sắc.
Câu 2: Hình ảnh mẹ vất vả "quanh năm", "sớm khuya làm lụng" được gợi lên ở những câu thơ nào trong bài thơ?
Hình ảnh mẹ vất vả quanh năm, sớm khuya làm lụng được thể hiện qua các câu thơ sau:
"Quanh năm có nghỉ ngày nào!"
"Sớm khuya làm lụng người hao mặt gầy." Các câu thơ này miêu tả sự làm việc không ngừng nghỉ của mẹ trong cuộc sống, không chỉ vào ban ngày mà còn cả ban đêm, thể hiện sự hi sinh vô cùng lớn lao của mẹ.
Câu 3: Giải thích nghĩa của từ "thuỷ chung", "tạo hoá".
"Thuỷ chung" có nghĩa là luôn trung thành, kiên định, không thay đổi trong tình cảm, lòng dạ. Trong bài thơ, từ này thể hiện sự trung thành, son sắt của người mẹ với chồng con, dù có bao nhiêu khó khăn vất vả.
"Tạo hoá" là khái niệm chỉ sự sáng tạo, tạo ra vạn vật, thường được liên kết với các đấng quyền năng. Trong bài thơ, "mẹ là tạo hoá tháng ngày" ám chỉ mẹ chính là người đã tạo ra cuộc sống, nuôi dưỡng và hình thành nên cuộc đời của con cái.
Câu 4: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong hai dòng thơ sau:
"Mẹ là tạo hoá tháng ngày
Làm ra ngày tháng sâu dày đời con"
Biện pháp tu từ so sánh trong hai câu thơ này thể hiện sự so sánh giữa mẹ và tạo hoá. Mẹ được ví như tạo hoá vì chính mẹ là người tạo ra cuộc sống, nuôi dưỡng và định hình nên tương lai của con. "Ngày tháng sâu dày đời con" thể hiện sự vĩ đại, tầm quan trọng của mẹ trong việc tạo dựng, duy trì và phát triển cuộc sống của con cái.
Câu 5: Từ nội dung bài thơ, anh/chị rút ra bài học gì cho bản thân?
Từ nội dung bài thơ, tôi rút ra bài học về lòng biết ơn và hiếu thảo đối với mẹ. Bài thơ khắc họa hình ảnh người mẹ vất vả, hy sinh nhưng luôn yêu thương và không ngừng chăm sóc cho con cái. Điều này nhắc nhở tôi phải trân trọng những hy sinh của mẹ, biết ơn công lao nuôi dưỡng của mẹ và luôn thể hiện tình yêu thương, sự quan tâm đến mẹ.

II. PHẦN VIẾT
Câu 1: (2,0 điểm) - Đoạn văn nghị luận về ý nghĩa của lòng hiếu thảo
Lòng hiếu thảo là một trong những phẩm chất quan trọng của mỗi con người, đặc biệt là đối với cha mẹ. Hiếu thảo không chỉ là sự chăm sóc, báo đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ mà còn là sự tri ân, biết ơn những hy sinh mà cha mẹ đã dành cho mình. Lòng hiếu thảo thể hiện qua những hành động cụ thể như chăm sóc cha mẹ khi tuổi già, làm cho cha mẹ vui vẻ, hạnh phúc, và luôn nhớ đến công lao của cha mẹ dù có đi đâu hay làm gì. Một người con hiếu thảo sẽ luôn trân trọng và thể hiện tình yêu thương đối với cha mẹ, không để họ phải lo lắng về mình. Hiếu thảo không chỉ là hành động bên ngoài mà còn là thái độ kính trọng, biết ơn sâu sắc từ trái tim. Vì vậy, lòng hiếu thảo là một đức tính cần được nuôi dưỡng từ nhỏ, trở thành một giá trị đạo đức tốt đẹp trong mỗi người.
Câu 2: (4,0 điểm) - Phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Mẹ ơi, đời mẹ”
Bài thơ "Mẹ ơi, đời mẹ" của Huy Cận là một tác phẩm cảm động, sâu sắc, khắc họa hình ảnh người mẹ hiền lành, vất vả và hy sinh trong cuộc sống. Qua bài thơ, Huy Cận thể hiện tình yêu thương sâu sắc và niềm tôn kính đối với người mẹ. Nội dung bài thơ xoay quanh những nỗi khổ cực của mẹ, những khó khăn trong cuộc sống mà mẹ phải đối mặt để nuôi dưỡng con cái. Mẹ không than vãn, không trách móc, mà vẫn yêu đời và yêu con một cách vô điều kiện. Từ việc gánh nước, đi cấy, đi cày cho đến việc chịu đựng những nỗi đắng cay trong cuộc sống, mẹ vẫn luôn vững vàng, kiên cường.
Về nghệ thuật, Huy Cận sử dụng nhiều biện pháp tu từ đặc sắc như ẩn dụ, so sánh để làm nổi bật sự hy sinh và tình yêu của mẹ. Câu thơ "Mẹ là tạo hoá tháng ngày" là một sự so sánh đầy ấn tượng, cho thấy mẹ chính là nguồn gốc, là người sáng tạo nên sự sống, là người cho con cái cuộc đời và những ngày tháng đẹp đẽ. Biện pháp này đã làm tăng giá trị biểu tượng của hình ảnh người mẹ trong bài thơ. Thêm vào đó, cách sử dụng từ ngữ mộc mạc, giản dị, phù hợp với ngữ cảnh và thể hiện được sự gần gũi của người mẹ.
Tóm lại, bài thơ không chỉ thể hiện lòng biết ơn đối với mẹ mà còn thể hiện sự khắc nghiệt của cuộc sống, sự hy sinh thầm lặng của người mẹ dành cho gia đình. Từ đó, bài thơ nhắc nhở mỗi chúng ta hãy trân trọng và yêu quý mẹ, vì mẹ là người đã tạo dựng và nuôi dưỡng cuộc đời chúng ta.