Đoạn trích trên thuộc trong tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du, thể hiện diễn biến tâm trạng của nhân vật Thúy Kiều trong hoàn cảnh đầy đau khổ, dằn vặt, và bất lực. Cảm xúc của Kiều được thể hiện qua những lời thơ chứa đựng nỗi nhớ thương, ân tình, và sự dằn vặt về số phận. Bài viết sẽ phân tích diễn biến tâm trạng của Thúy Kiều qua các câu thơ trong đoạn trích này.
1. Cảm giác lạc lõng, cô đơn:
Mở đầu đoạn trích, Thúy Kiều thốt lên:

Câu thơ này diễn tả sự rối bời, khổ tâm của Kiều trong cuộc sống đầy sóng gió. Cảm giác "đoạn xa gần" ám chỉ sự phân tán, mất phương hướng trong tâm trí Kiều, còn "vò" và "dần" là hình ảnh thể hiện nỗi đau khổ mà cô không thể giải quyết. Kiều cảm thấy mệt mỏi với mọi thứ xung quanh, không biết đi đâu về đâu, trong khi trái tim lại đầy những nỗi lo sợ, day dứt không nguôi.
“Ôm lòng đòi đoạn xa gần,
Chẳng vò mà rối, chẳng dần mà đau”
2. Sự nhớ nhung, ân tình:

Kiều không thể quên được những ân tình sâu nặng mà cô đã nhận được. Câu thơ "chín chữ cao sâu" có thể hiểu là lời thề nguyền trong tình yêu, một lời hứa mà Kiều luôn mang trong lòng. Hình ảnh "một ngày một ngả bóng dâu" ám chỉ sự trôi qua của thời gian, từng ngày đều khiến Kiều nhớ lại quá khứ và dằn vặt với tình yêu đã qua.
“Nhớ ơn chín chữ cao sâu,
Một ngày một ngả bóng dâu tà tà”
3. Sự lo lắng và tự vấn về tương lai:

Ở đây, Thúy Kiều thể hiện sự lo lắng về tương lai mịt mờ. Hình ảnh "dặm ngàn, nước thẳm, non xa" thể hiện sự xa cách, cô đơn mà Kiều phải đối mặt. Câu thơ "Nghĩ đâu thân phận con ra thế này!" cho thấy Kiều tự hỏi về sự bất công trong cuộc sống của mình, tự trách bản thân vì không thể thay đổi được số phận.
“Dặm ngàn, nước thẳm, non xa,
Nghĩ đâu thân phận con ra thế này!”
4. Nỗi đau khi tình yêu không trọn vẹn:

Thúy Kiều nhớ lại những lời hứa hẹn trong tình yêu, nhưng giờ đây, mọi lời thề, mọi hy vọng dường như trở nên xa vời. Cô cảm thấy lẻ loi, không ai hiểu được nỗi lòng mình, "xa xôi ai có thấu tình chăng ai?" là sự cảm thán về sự bất lực trong việc tìm kiếm sự cảm thông.
“Nhớ lời nguyện ước ba sinh,
Xa xôi ai có thấu tình chăng ai?”
5. Sự tiếc nuối và khát khao trả ân tình:

Trong những câu thơ này, Kiều bày tỏ mong muốn trả ân tình sâu nặng, nhưng lại cảm thấy mình không thể thực hiện được. Hình ảnh "hoa kia đã chắp cành này cho chưa?" thể hiện sự hoài nghi về khả năng hoàn thành lời hứa, và nỗi tiếc nuối về một tình yêu chưa trọn vẹn.
“Tình sâu mong trả nghĩa dày,
Hoa kia đã chắp cành này cho chưa?”
6. Sự dằn vặt trong tình yêu và cuộc sống:

Cuối cùng, Kiều rơi vào một vòng xoáy dằn vặt về tình yêu của mình. "Mối tình đòi đoạn vò tơ" ám chỉ sự đứt gãy của mối quan hệ tình cảm mà Kiều không thể cứu vãn. "Giấc hương quan" là ước mơ, hy vọng mà Kiều vẫn nuôi dưỡng, nhưng "mơ canh dài" lại cho thấy giấc mơ đó là vô vọng, đầy dằn vặt và kéo dài.
“Mối tình đòi đoạn vò tơ,
Giấc hương quan luống lần mơ canh dài.”
Kết luận:
Đoạn trích cho thấy diễn biến tâm trạng của Thúy Kiều qua những cảm xúc sâu sắc và đa chiều, từ sự nhớ nhung, ân tình đến lo lắng, tự vấn về tương lai. Nỗi đau trong tâm hồn Kiều được thể hiện rõ nét qua những lời thơ dằn vặt, tự trách, và khát khao một tình yêu đích thực. Từ đó, ta cảm nhận được bi kịch trong số phận của Thúy Kiều, người con gái tài sắc nhưng phải chịu đựng những thử thách khắc nghiệt của cuộc đời.


 

•