Tỉ số truyền (i) giữa hai bánh xe được tính bằng tỉ lệ giữa bán kính của bánh dẫn (R1) và bán kính của bánh bị dẫn (R2). Cụ thể:

\[ i = \frac{R1}{R2} \]

1. **Xác định bán kính của hai bánh xe**:
- Bánh dẫn có bán kính \( R1 = 90 \text{ cm} \)
- Bánh bị dẫn có bán kính \( R2 = 30 \text{ cm} \)

2. **Tính tỉ số truyền (i)**:
\[
i = \frac{R1}{R2} = \frac{90}{30} = 3
\]
Vậy tỉ số truyền là \( i = 3 \).

3. **Tính số vòng quay của bánh bị dẫn**:
Nếu bánh dẫn quay với tốc độ 40 vòng/phút, thì số vòng quay của bánh bị dẫn (n2) có thể tính theo công thức:
\[
n2 = \frac{n1}{i}
\]
trong đó \( n1 = 40 \text{ vòng/phút} \).

Thay vào công thức:
\[
n2 = \frac{40}{3} \approx 13.33 \text{ vòng/phút}
\]

Vậy tỉ số truyền \( i = 3 \) và bánh bị dẫn quay được khoảng 13.33 vòng/phút.