1. Giọng điệu:
Nhẹ nhàng, trầm tĩnh: Thạch Lam không tập trung vào những xung đột gay gắt hay những biến cố kịch tính. Giọng văn của ông nhẹ nhàng, chậm rãi, như một lời kể tâm tình, đi sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật.
Đượm buồn, xót xa: Câu chuyện về cuộc đời mẹ Lê đầy những khó khăn, vất vả và bất hạnh. Giọng văn của Thạch Lam thể hiện sự cảm thương sâu sắc đối với số phận của những người nghèo khổ trong xã hội cũ.
Giàu chất trữ tình: Bên cạnh yếu tố hiện thực, Thạch Lam còn đưa vào truyện những yếu tố trữ tình, thể hiện qua những dòng văn miêu tả thiên nhiên, những cảm xúc, suy tư của nhân vật. Điều này tạo nên một giọng điệu riêng biệt, vừa hiện thực vừa lãng mạn.
2. Ngôn ngữ:
Giản dị, trong sáng: Thạch Lam sử dụng ngôn ngữ đời thường, gần gũi với lời ăn tiếng nói của người dân quê. Câu văn ngắn gọn, trong sáng, dễ hiểu, nhưng vẫn giàu sức gợi cảm.
Giàu hình ảnh, giàu chất thơ: Ngôn ngữ của Thạch Lam không chỉ dừng lại ở việc miêu tả sự vật, hiện tượng mà còn gợi ra những hình ảnh, cảm xúc sâu lắng. Ông thường sử dụng những hình ảnh so sánh, ẩn dụ tinh tế để diễn tả tâm trạng nhân vật và khung cảnh xung quanh.
Sử dụng nhiều từ ngữ gợi tả, gợi cảm: Thạch Lam chú trọng sử dụng những từ ngữ gợi tả trạng thái, cảm xúc, giúp người đọc hình dung rõ hơn về cuộc sống và tâm trạng của nhân vật.
3. Biện pháp tu từ:
So sánh: Thạch Lam sử dụng nhiều hình ảnh so sánh độc đáo để khắc họa chân dung nhân vật và cuộc sống của họ. Ví dụ: "mẹ Lê như một con chó mẹ với đàn con", "cái nhà như một ổ chó". Những so sánh này tuy xót xa nhưng lại rất chân thực, thể hiện rõ sự nghèo khổ, cùng cực của gia đình mẹ Lê.
Ẩn dụ: Hình ảnh "nhà mẹ Lê" không chỉ là một ngôi nhà vật chất mà còn là ẩn dụ cho cuộc đời, số phận của mẹ Lê và những người nghèo khổ trong xã hội.
Điệp từ, điệp ngữ: Việc lặp lại một số từ ngữ, cụm từ như "cái đói", "cái rét" giúp nhấn mạnh những khó khăn, vất vả mà mẹ Lê phải gánh chịu.
Liệt kê: Thạch Lam thường sử dụng biện pháp liệt kê để miêu tả những chi tiết về cuộc sống nghèo khổ của mẹ Lê, ví dụ như những đứa con nheo nhóc, những bữa ăn thiếu thốn. Điều này giúp người đọc hình dung rõ hơn về hoàn cảnh sống của nhân vật.
Tương phản: Thạch Lam đôi khi sử dụng biện pháp tương phản để làm nổi bật những khía cạnh khác nhau của cuộc sống. Ví dụ, sự tương phản giữa cuộc sống nghèo khổ của mẹ Lê và cuộc sống sung túc của những người giàu có trong xã hội.