1. Tính đa dạng và bản địa:
Sự kết hợp hài hòa: Văn hóa Đông Nam Á là sự pha trộn độc đáo giữa các yếu tố bản địa và ảnh hưởng từ bên ngoài. Các quốc gia đã tiếp thu có chọn lọc, biến đổi và bản địa hóa các yếu tố văn hóa ngoại lai, tạo nên những nét riêng biệt. Ví dụ, Phật giáo được truyền bá từ Ấn Độ nhưng đã mang những sắc thái riêng ở mỗi quốc gia như Thái Lan, Myanmar, Việt Nam, Campuchia.
Nền văn minh nông nghiệp: Nền văn minh lúa nước đã ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống văn hóa của khu vực, thể hiện qua các phong tục tập quán, lễ hội, nghệ thuật.
2. Ảnh hưởng của tôn giáo:
Phật giáo, Ấn Độ giáo, Hồi giáo: Các tôn giáo này đã để lại dấu ấn sâu đậm trong kiến trúc, điêu khắc, văn học và nghệ thuật của Đông Nam Á. Các công trình kiến trúc đồ sộ như Angkor Wat (Campuchia), Borobudur (Indonesia), Mỹ Sơn (Việt Nam) là minh chứng cho điều này.
Tín ngưỡng bản địa: Bên cạnh các tôn giáo lớn, tín ngưỡng bản địa như thờ cúng tổ tiên, tín ngưỡng vật linh vẫn được duy trì và hòa quyện vào đời sống tâm linh của người dân.
3. Kiến trúc và điêu khắc:
Độc đáo và tinh tế: Kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á thể hiện sự sáng tạo và tài năng của các nghệ nhân. Các công trình kiến trúc thường được xây dựng bằng vật liệu địa phương như gỗ, đá, gạch, với những họa tiết trang trí tinh xảo.
Ảnh hưởng của tôn giáo: Các công trình tôn giáo như đền, chùa, tháp thường mang đậm dấu ấn của Phật giáo, Ấn Độ giáo.
4. Văn học và nghệ thuật:
Văn học dân gian phong phú: Truyền thuyết, thần thoại, truyện cổ tích phản ánh đời sống, tâm tư tình cảm của người dân.
Nghệ thuật biểu diễn đa dạng: Múa rối nước, múa rối bóng, các loại hình âm nhạc truyền thống là những di sản văn hóa quý báu.
Chữ viết: Các quốc gia Đông Nam Á đã sáng tạo ra chữ viết riêng dựa trên ảnh hưởng của chữ Phạn (Ấn Độ) hoặc chữ Hán (Trung Quốc).
5. Thủ công nghiệp:
Kỹ thuật tinh xảo: Các nghề thủ công truyền thống như dệt vải, gốm sứ, chạm khắc gỗ, đúc đồng đạt đến trình độ cao.
Sản phẩm đa dạng: Các sản phẩm thủ công không chỉ phục vụ nhu cầu sinh hoạt mà còn mang giá trị thẩm mỹ cao.