Giải bài tập phân tích bài thơ "Mùa hạ" của Xuân Quỳnh
Câu 1: Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của văn bản trên.
Trả lời:

Để xác định thể thơ của bài thơ "Mùa hạ", chúng ta cần dựa vào các yếu tố sau:

Số câu trong một khổ thơ: Bài thơ có các khổ thơ đều gồm 4 câu.
Số chữ trong một câu: Số chữ trong mỗi câu thơ không hoàn toàn đều nhau nhưng dao động trong một khoảng nhất định, tạo nên sự nhịp nhàng.
Vần: Bài thơ có sử dụng vần chân, tạo ra sự liên kết giữa các câu trong khổ và các khổ thơ với nhau.
Ngắt nhịp: Các câu thơ được ngắt nhịp linh hoạt, tạo nên âm điệu đa dạng.
Kết luận: Dựa vào các yếu tố trên, có thể kết luận bài thơ "Mùa hạ" thuộc thể thơ tự do. Thể thơ tự do có sự linh hoạt về số câu, số chữ trong câu và nhịp điệu, cho phép nhà thơ thể hiện cảm xúc và ý tưởng một cách tự nhiên và phóng khoáng.

Câu 2: Tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả khung cảnh chiều mùa hè trong khổ thơ:
Đó là mùa của những buổi chiều
Cánh diều giấy nghiêng vòm trời cao vút
Tiếng ve thức suốt đêm dài oi bức
Tiếng cuốc dồn thúc giục nắng đang trưa

Trả lời:

Từ ngữ: buổi chiều, cánh diều giấy, vòm trời, ve, đêm dài, oi bức, cuốc, nắng.
Hình ảnh: Cánh diều giấy nghiêng vòm trời cao vút, tiếng ve thức suốt đêm dài oi bức, tiếng cuốc dồn thúc giục nắng đang trưa.
Phân tích: Các hình ảnh này gợi lên một bức tranh sinh động về một buổi chiều mùa hè nóng bức với những âm thanh quen thuộc của tự nhiên: tiếng ve kêu, tiếng cuốc gọi bầy. Cánh diều giấy bay cao trên bầu trời xanh biếc tạo nên một không gian rộng lớn và thoáng đãng.

Câu 3: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong khổ thơ:
Đó là mùa của những tiếng chim reo
Trời xanh biếc, nắng tràn lên khắp ngà
Đất thành cây, mặt trào lên vị quả
Bước chân người bồng mở những đường đi

Trả lời:

Biện pháp tu từ liệt kê được sử dụng rất nhiều trong khổ thơ này, tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc biệt:

Tạo ra một bức tranh sinh động: Liệt kê nhiều hình ảnh, âm thanh, màu sắc... giúp người đọc hình dung rõ nét về khung cảnh mùa hè tươi đẹp, tràn đầy sức sống.
Nhấn mạnh sự đa dạng của mùa hè: Mùa hè không chỉ có nắng, có gió mà còn có tiếng chim hót, cây cối xanh tươi, trái cây chín mọng...
Tạo cảm giác sôi động, tràn đầy sức sống: Các hình ảnh được liệt kê nối tiếp nhau một cách nhanh chóng, tạo nên cảm giác sôi động, nhộn nhịp của mùa hè.
Câu 4: Anh/chị hiểu như thế nào về câu thơ sau:
Từ những miên man cay đắng hóa thành thơ

Trả lời:

Câu thơ này thể hiện sự thăng hoa của cảm xúc, khi những nỗi buồn, những trăn trở trong lòng nhà thơ được chuyển hóa thành những vần thơ. Đó là quá trình sáng tạo nghệ thuật, khi những đau khổ, mất mát được tinh luyện để trở thành những tác phẩm nghệ thuật có giá trị.

Câu 5: Qua bài thơ Mùa hạ của Xuân Quỳnh, anh/chị hãy nêu một thông điệp có ý nghĩa nhất. Vì sao?
Trả lời:

Một trong những thông điệp ý nghĩa nhất mà bài thơ "Mùa hạ" muốn gửi gắm đến người đọc đó là: Cuộc sống luôn tràn đầy những điều tươi đẹp, dù có những lúc khó khăn, đau khổ.

Lý giải:

Bài thơ miêu tả một cách sinh động vẻ đẹp của mùa hè, của thiên nhiên.
Qua những hình ảnh tươi đẹp, nhà thơ gợi lên niềm vui, sự lạc quan trong cuộc sống.
Dù có những nỗi buồn, những trăn trở, nhưng cuối cùng, nhà thơ vẫn tìm thấy niềm vui trong sáng tạo nghệ thuật.
Thông điệp này rất có ý nghĩa, đặc biệt trong cuộc sống hiện đại với nhiều áp lực. Nó nhắc nhở chúng ta luôn biết trân trọng những khoảnh khắc đẹp trong cuộc sống, và tìm thấy niềm vui trong những điều nhỏ bé nhất.