Công dụng của ứng động không sinh trưởng rất quan trọng đối với đời sống thực vật, giúp chúng thích nghi và tồn tại trong môi trường sống. Dưới đây là một số công dụng chính trong các lĩnh vực:
1. Bảo vệ:
Cụp lá ở cây trinh nữ (Mimosa pudica): Khi bị va chạm, lá trinh nữ cụp lại nhanh chóng nhờ sự thay đổi sức trương nước ở các tế bào gốc lá. Đây là một cơ chế tự vệ giúp cây tránh khỏi các tác động cơ học từ môi trường hoặc động vật ăn cỏ.
Đóng khí khổng: Khi môi trường khô hạn hoặc cường độ ánh sáng quá mạnh, khí khổng đóng lại để giảm thiểu sự thoát hơi nước, giúp cây bảo tồn nước và tránh bị khô héo.
2. Dinh dưỡng:
Bắt mồi ở cây nắp ấm (Nepenthes) và cây gọng vó (Drosera): Các loại cây này sống ở những vùng đất nghèo dinh dưỡng, chúng sử dụng các cơ chế ứng động không sinh trưởng để bẫy và tiêu hóa côn trùng, bổ sung nguồn dinh dưỡng (chủ yếu là nitơ). Ví dụ, lá cây gọng vó có các tua tuyến tiết chất dính, khi côn trùng đậu vào sẽ bị dính chặt và các tua này sẽ cụp vào để tiêu hóa con mồi.
3. Sinh sản:
Phóng thích hạt phấn ở một số loài hoa: Một số loài hoa sử dụng cơ chế ứng động không sinh trưởng để phóng thích hạt phấn khi có tác động của côn trùng hoặc gió, giúp quá trình thụ phấn diễn ra hiệu quả.
4. Thích nghi với điều kiện môi trường:
Vận động của lá theo nhịp điệu ngày đêm (nhịp điệu sinh học): Lá của một số loài cây có thể xòe ra vào ban ngày để quang hợp và cụp lại vào ban đêm để giảm thiểu sự mất nhiệt. Vận động này được điều khiển bởi đồng hồ sinh học bên trong cây và liên quan đến sự thay đổi sức trương nước trong các tế bào chuyên biệt ở cuống lá.