Bối cảnh lịch sử:
Cuối năm 1972, cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam bước vào giai đoạn quyết liệt. Sau khi thất bại trong chiến lược "Việt Nam hóa chiến tranh", đế quốc Mỹ dưới thời Tổng thống Nixon đã sử dụng không quân chiến lược, chủ yếu là máy bay B-52, tiến hành cuộc tập kích đường không chiến lược quy mô lớn vào Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố khác ở miền Bắc Việt Nam trong 12 ngày đêm (18-29/12/1972). Mục đích của Mỹ là "đánh sập ý chí xâm lược" của Việt Nam, buộc ta phải chấp nhận các điều kiện có lợi cho Mỹ trên bàn đàm phán Paris.
Diễn biến chính:
Trong 12 ngày đêm, Mỹ đã huy động một lực lượng không quân khổng lồ, bao gồm cả máy bay B-52 được mệnh danh là "pháo đài bay", thực hiện hàng trăm phi vụ ném bom xuống các mục tiêu dân sự và quân sự ở miền Bắc. Quân và dân ta, với tinh thần quả cảm và mưu trí, đã kiên cường chiến đấu, bắn rơi nhiều máy bay Mỹ, trong đó có 34 chiếc B-52 (16 chiếc rơi tại chỗ).
Ý nghĩa lịch sử và tác động:
Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" có ý nghĩa lịch sử vô cùng to lớn và tác động sâu rộng:
Đánh bại hoàn toàn ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ: Chiến thắng này đã làm phá sản hoàn toàn cuộc tập kích đường không chiến lược của Mỹ, buộc Mỹ phải quay trở lại bàn đàm phán Paris và ký Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam vào ngày 27/1/1973. Đây là một thắng lợi có ý nghĩa quyết định, tạo bước ngoặt quan trọng cho cuộc kháng chiến chống Mỹ, mở ra thời cơ chiến lược để quân và dân ta tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Thể hiện bản lĩnh, trí tuệ và chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam: Chiến thắng này là biểu tượng sáng ngời của ý chí kiên cường, bất khuất, tinh thần dũng cảm, mưu trí, sáng tạo của quân và dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ta đã đánh bại một cuộc tập kích đường không quy mô lớn chưa từng có trong lịch sử chiến tranh, làm nên một "Điện Biên Phủ trên không" lừng lẫy.
Nâng cao uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế: Chiến thắng này đã khẳng định vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội trên thế giới.
Để lại bài học lịch sử sâu sắc: Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" đã để lại nhiều bài học quý báu về đường lối chiến tranh nhân dân, về nghệ thuật quân sự Việt Nam, về sự kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.
Tóm lại, chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" tháng 12 năm 1972 là một trong những mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Nó không chỉ có ý nghĩa lịch sử đối với Việt Nam mà còn có ý nghĩa quốc tế sâu rộng, góp phần vào sự nghiệp đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội trên thế giới.