- Vầng trăng trong bài thơ không đơn thuần là vầng trăng thiên nhiên trên bầu trời, mà đó là trăng tình, trăng nghĩa của tuổi thơ trong thời chiến tranh và hiện tại. Vì vậy, bài thơ đã lay động lòng người về một triết lí sống sâu sắc.
- Ý nghĩa của vầng trăng trong từng quãng đời của tác giả
+ Vầng trăng tuổi thơ: Trăng gắn bó với tác giả từ thuở ấu thơ. Trăng gắn liền với đồng ruộng, dòng sông, biển cả và trăng luôn bên cạnh như một người bạn thuỷ chung. Điều đó nhằm biểu hiện niềm hạnh phúc của tuổi thơ gắn liền với vầng trăng thân thương.
+ Vầng trăng trong chiến tranh: Trăng được miêu tả trong sự suy ngẫm của nhà thơ. Khi xa quê đi vào cuộc chiến, nỗi nhớ thương chợt hiện về đến quay quắt tâm hồn và vì vậy, đến bây giờ - khi đối diện với cuộc chiến khốc liệt, trăng mới thực sự trở thành là người bạn tri kỉ, tri âm của tác giả. Khi trăng xuất hiện, thì nhịp thơ cũng chậm lại như thủ thỉ tâm tình “hồn nhiên như cây cỏ” và ân tình ấy “ngỡ không bao giờ quên - cái vầng trăng tình nghĩa”.
+ Vầng trăng thời bình giữa thành phố phồn hoa. Thật xót xa cho vầng trăng tuổi thơ, vầng trăng đi bên nhau một thời chinh chiến như tri kỉ, vậy mà khi người ta sống giữa phồn hoa đô thị thì vầng trăng “tình nghĩa” bị lãng quên: “vầng trăng đi qua ngõ - như người dưng qua đường”. Thế mới biết hoàn cảnh đã tác động ghê gớm đến hành vi sống của con người. Hình ảnh nhân hoá vầng trăng lặng lẽ đi qua ngõ như lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà thấm thía: mọi người hãy sống có tình với nhau hơn.
- Tác giả gặp lại vầng trăng
+ Trong tình huống “phòng buyn - đinh tối om” vầng trăng xuất hiện thật bất ngờ đã khơi dậy những kỉ niệm đã qua làm bàng hoàng tâm hồn tác giả. Cấu trúc thơ song hành, nhịp thơ như thúc hối, niềm vui oà vỡ, kỉ niệm đẹp ùa về làm sống lại một thời đã qua bằng giọng thơ chân thành tha thiết, khiến người đọc nhận ra vẻ đẹp nhân văn trong tâm hồn nhà thơ qua vầng trăng tình nghĩa. Vầng trăng soi sáng những tâm hồn lãng quên.