Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, theo Hiệp định Giơnevơ (năm 1954) về đình chiến ở Đông Dương, Bác Hồ với Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận và các đoàn thể từ “Thủ đô gió ngàn” Việt Bắc trở về tiếp quản Thủ đô Hà Nội.
Trên đường về tiếp quản Thủ đô, Đại đoàn Quân tiên phong - đơn vị chủ lực đầu tiên của quân đội ta, vinh dự được Bác Hồ trực tiếp giao nhiệm vụ. Cuộc gặp gỡ diễn ra vào sáng 19.9.1954, tại Đền Hùng, biểu tượng của cội nguồn dân tộc ta. Chính tại nơi đây, trong cuộc gặp gỡ, giao nhiệm vụ lịch sử với cán bộ Đại đoàn 308, Bác Hồ đã có câu nói bất hủ để lại cho muôn đời con cháu mai sau: “… Ngày xưa các Vua Hùng đã có công dựng nước, ngày nay Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước” (1).
Bác nhắc: “… Trải qua bao thời đại đấu tranh, ông cha ta mới giữ được Thủ đô, tám chín năm nay, do quân ta kiên quyết kháng chiến nên mới có thắng lợi trở về Hà Nội. Vì thế các chú được Trung ương và Chính phủ giao cho nhiệm vụ tiếp quản Thủ đô là được nhận một vinh dự rất lớn” (2).
Sau đó, Bác căn dặn cán bộ, chiến sĩ vào tiếp quản Thủ đô phải giữ nghiêm kỷ luật, giữ gìn trật tự an ninh, bảo vệ tính mạng tài sản của nhân dân, chống mọi hành động phá hoại của kẻ thù. Phải bảo vệ công thương nghiệp. Bộ đội phải giúp đỡ nhân dân, tuyên truyền giải thích cho nhân dân, không được làm điều gì phiền nhiễu nhân dân, sao cho từ cụ già đến em bé đều quý mến, tin tưởng. Giữ gìn phẩm chất bộ đội cách mạng.
Bác nói về tình hình nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới. Bác nhắc nhở quân đội không vì hòa bình mà lơi lỏng tay súng... Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc còn rất nặng nề: “… Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước…”.
Lời nói ấy của Bác cất lên ở Đền Hùng đã trở thành một lời hịch thiêng liêng của non sông đất nước, âm vang trong tâm hồn mỗi người con đất Việt ở khắp mọi miền, với mọi thế hệ. Lời căn dặn của Bác không chỉ nói với Đại đoàn 308 mà còn nói với toàn quân, toàn dân và không chỉ nói với thế hệ ngày ấy, thế hệ hôm nay mà còn nói với các thế hệ mai sau. Một lời nói vang vọng thiên thu, trường tồn với đời đời con cháu.
Lịch sử mấy ngàn năm của dân tộc ta luôn luôn phải đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Mỗi tấc đất giành lại được đều phải đánh đổi bằng xương máu, mồ hôi và nước mắt của các thế hệ đi trước. Trong đó, các Vua Hùng là những người đầu tiên viết nên những trang sử vẻ vang của dân tộc, và truyền lại cho con cháu muôn đời. Do đó, Bác đã khẳng định và tôn vinh “Các Vua Hùng đã có công dựng nước”, vậy nên “Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”! Đấy là bổn phận, là tình cảm, là trách nhiệm và nghĩa vụ thiêng liêng của tất cả những ai mang dòng máu Lạc Hồng.
Với Bác, “giữ nước” trước hết là quyết tâm chiến đấu, hy sinh để bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ nền độc lập, thống nhất và chủ quyền của đất nước. Trước ngày Tổng khởi nghĩa tháng 8.1945, Bác từng nói: “… Dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn, cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập!” (3). Trong Tuyên ngôn Độc lập, Bác khẳng định: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy” (4). Với Bác, “giữ nước” còn là toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân, đem lại tự do và hạnh phúc cho nhân dân. Bởi nhân dân là gốc của đất nước. Đấy chính là “kế sâu dễ bền gốc” mà ông cha ta truyền lại.
Làm theo lời Bác, hơn nửa thế kỷ qua, dưới sự lãnh đạo sáng suốt và tài tình của Đảng, con thuyền cách mạng Việt Nam đã vượt qua bao thử thách cam go và giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, ghi những mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Với chiến thắng chống thực dân Pháp, lần đầu tiên trong lịch sử, “một nước thuộc địa nhỏ yếu đã đánh thắng một nước thực dân hùng mạnh”. Còn thắng lợi của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là một trong những trang chói lọi nhất trong lịch sử dân tộc và là một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có tính thời đại sâu sắc.
Thời kỳ đổi mới, Việt Nam tiếp tục đạt được những thành tựu to lớn về kinh tế-xã hội và hội nhập quốc tế. Đất nước không ngừng đổi mới và phát triển. Tăng trưởng kinh tế bình quân trong những năm gần đây đạt gần 7%/năm; năm 2018 đạt 7,08% - cao nhất trong gần một thập kỷ qua. GDP bình quân đầu người năm 2018 đạt đạt 2.587 USD (tương đương với 58,5 triệu đồng). Cuộc sống của người dân ngày càng tốt hơn, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển con người toàn diện. Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với hơn 185 quốc gia trên thế giới; gia nhập và tích cực xây dựng Cộng đồng kinh tế ASEAN; tham gia có hiệu quả các liên kết kinh tế khu vực và quốc tế trên nhiều câp độ, nhất là trong xây dựng quan hệ đối tác hợp tác chiến lược về kinh tế. Vị thế của Việt Nam ngày càng được nâng cao.
Tuy vậy, trong bối cảnh thế giới và trong nước có nhiều diễn biến phức tạp, các thế lực thù địch vẫn luôn âm mưu chống phá Đảng, chống phá Nhà nước. Khắc ghi lời Bác căn dặn “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta kiên quyết giữ vững độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc, bảo vệ thành quả cách mạng, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, bảo vệ nhân dân; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.
Có thể thấy, lời dặn của Bác không chỉ mang giá trị lịch sử, văn hóa, truyền thống, còn có nội hàm là một quy luật: “Dựng nước phải đi đôi với giữ nước”. Càng thấm thía lời Bác dạy, chúng ta càng phải quyết tâm thực hiện tốt lời dạy của Người.