Câu 2. Anh chị hãy so sánh nhà nước và các thiết chế xã hội khác
So sánh: 
a)    Nhà nước: 
–    Là một tổ chức đặc biệt của quyền lực chính trị, có bộ máy chuyên trách để cưỡng chế và thực hiện các chức năng quản lý xã hội nhằm thực hiện và bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị trong xã hội có giai cấp đối kháng
– Phân chia dân cư theo các đơn vị hành chính – lãnh thổ
Thiết lập quyền lực công, mang tính chất chính trị giai cấp
Ban hành pháp luật và buộc mọi thành viên trong xã hội phải thực hiện
– Nhà nước quy định các loại thuế và thu thuế dưới hình thức bắt buộc.
– Nhà nước đại diện cho chủ quyền quốc gia 
b)    Các thiết chế xã hội khác: 
– Là tập hợp một giai cấp, tổ chức có cùng quan điểm cùng lập trường, cùng ngành nghề hoặc cùng giới tính. Gia nhập một cách tự nguyện để thực hiện mục đích của mình.
– Không phân chia theo lãnh thổ hành chính, mà chỉ thành lập trong các đơn vị hành chính quốc gia
– Không thiết lập quyền lực công, chỉ có tính bắt buộc do ban lãnh đạo đứng đầu
– Đặt ra các điều lệ, quy định để áp dụng cho nội bộ tổ chức xã hội đó
– Đặt ra lệ phí, thu phí trong nội bộ tổ chức
– Không đại diện chủ quyền quốc gia, chỉ đại diện cho giới, tổ chức của mình

Câu 3. Anh (chị) hãy phân tích các yếu tố cấu thành của hình thức nhà nước?
Hình thức nhà nước bao gồm:
1.   Hình thức chính thể: là cách tổ chức và trình tự để lập ra các cơ quan tối cao của nhà nước và xác lập những mối quan hệ cơ bản của các cơ quan đó, gồm: 
- Chính thể quân chủ là hình thức trong đó quyền lực tối cao của nhà nước tập trung toàn bộ (hay một phần) trong tay người đứng đầu nhà nước theo nguyên tắc thừa kế.
Chính thể quân chủ được chia thành chính thể quân chủ tuyệt đối và chính thể quân chủ hạn chế. Trong các nước quân chủ tuyệt đối, người đứng đầu nhà nước (vua, hoàng đế,…) có quyền lực vô hạn; còn trong các nhà nước quân chủ hạn chế người đứng đầu nhà nước chỉ nắm một phần quyền lực tối cao và bên cạnh đó còn có một cơ quan quyền lực khác nữa, như nghị viện trong các nhà nước tư sản có chính thể quân chủ.

- Chính thể cộng hòa là hình thức trong đó quyền lực tối cao của nhà nước thuộc về một cơ quan được bầu ra trong một thời gian nhất định.
 Chính thể cộng hòa gồm cộng hòa dân chủ và cộng hòa quý tộc. Trong các nước cộng hòa dân chủ, quyền tham gia bầu cử để lập ra cơ quan đại diện (quyền lực) của nhà nước được quy định về mặt hình thức pháp lý đối với các tầng lớp nhân dân lao động (mặc dù trên thực tế, các giai cấp thống trị của các nhà nước bóc lột thường đặt ra nhiều quy định nhằm hạn chế hoặc vô hiệu hóa quyền này của nhân dân lao động). Trong các nước cộng hòa quý tộc, quyền đó chỉ quy định đối với tầng lớp quý tộc.
2.   Hình thức cấu trúc nhà nước: là sự cấu tạo của nhà nước thành các đơn vị hành chính lãnh thổ và xác lập những mối quan hệ qua lại giữa các cơ quan nhà nước, giữa trung ương với địa phương. Gồm: 
- Nhà nước đơn nhất là nhà nước có chủ quyền chung, có hệ thống cơ quan quyền lực và quản lí thống nhất từ trung ương đến địa phương và có các đơn vị hành chính bao gồm tỉnh (thành phố), huyện (quận), xã (phường). VD: Việt Nam, Pháp,. . .
- Nhà nước liên bang là nhà nước có từ hai hay nhiều nước thành viên hợp lại. Nhà nước liên bang có hai hệ thống cơ quan quyền lực và quản lý; một hệ thống chung cho toàn liên bang và một hệ thống trong mỗi nước thành viên; có chủ quyền quốc gia chung của nhà nước liên bang và đồng thời mỗi thành viên cũng có chủ quyền riêng. Ví dụ: Mỹ, Đức, Ấn Độ, ...
3.   Chế độ chính trị: là tổng thể các phương pháp, thủ đoạn mà các cơ quan nhà nước sử dụng để thực hiện quyền lực nhà nước. Gồm: 
- Dân chủ: có nhiều loại, thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như những phương pháp dân chủ thật sự và dân chủ giả hiệu, dân chủ rộng rãi và dân chủ hạn chế; … 
- Phản dân chủ: thể hiện tính chất độc tài cũng có nhiều loại, đáng chú ý nhất là khi những phương pháp này khi phát triển đến mức độ cao sẽ trở thành những phương pháp tàn bạo, quân phiệt và phát xít.
 

Câu 4. Anh chị hãy phân tích những nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước? Trình bày bộ máy nhà nước CHXHCN Việt Nam?
a) Nguyên tắc tổ chứa bộ máy nhà nước: 
- Nguyên tắc tập quyền: Quyền lực tập  thống nhất không thể phân chia
- Nguyên tắc phân quyền: Quyền lực được phân chia thành các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp
- Nguyên tắc tập quyền xã hội chủ nghĩa: Quyền lực được tập trung thống nhất, có sự phân công hợp lý giữa các cơ quan trong các công việc lập pháp, hành pháp, tư
b) Hoạt động của bộ máy nhà nước: 
- Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân
- Đảng lãnh đạo nhà nước và xã hội
- Tập trung dân chủ
- Pháp chế xã hội chủ nghĩa
- Bảo đảm sự bình đẳng giữa các dân tộc


 

Câu 4: 
c) Bộ máy Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam bao gồm: 
– Cơ quan quyền lực nhà nước (Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương).
– Cơ quan hành chính nhà nước, tức là cơ quan hành pháp (đứng đầu hệ thống này là Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan trực thuộc Chính phủ và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, huyện, xã, các sở, phòng, ban…).
– Cơ quan tư pháp:
+ Các cơ quan xét xử (Tòa án nhân dân tối cao, các Tòa án nhân dân địa phương, Tòa án quân sự…).
+ Các cơ quan kiểm sát (Viện kiểm sát nhân dân tối cao, các Viện kiểm sát nhân dân địa phương, Viện kiểm sát quân sự). Hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước tùy thuộc vào hiệu lực, hiệu quả hoạt động của từng cơ quan nhà nước.