Tính cách của con người không phải là yếu tố sẵn có mà dần được định hình và phát triển trong hoàn cảnh và môi trường sống xác định. Nhấn mạnh đến vai trò của hoàn cảnh sống đối với việc hình thành tính cách và bản lĩnh con người, danh ngôn Pháp có câu “Nghịch cảnh không chỉ là một phép thử của tình cảm mà còn là thước đo của trí tuệ và bản lĩnh con người”.

    “Nghịch cảnh” là hoàn cảnh éo le, trớ trêu mang đến những khó khăn, thách thức cho cuộc sống của con người. “Phép thử” là thử thách cho lòng kiên trì và bản lĩnh của con người trước những hoàn cảnh có vấn đề. Câu nói “Nghịch cảnh không chỉ là một phép thử của tình cảm mà là thước đo của trí tuệ và bản lĩnh con người" đã khẳng định vai trò của hoàn cảnh sống đối với sự hình thành nhân cách và bản lĩnh của con người, trong đó những thách thức. Qua nghịch cảnh, con người không chỉ rèn luyện thêm được tính kiên trì mà còn tu rèn cho bản lĩnh và trí tuệ.

    Nghịch cảnh là những hoàn cảnh không ai mong muốn nhưng nó vẫn xảy đến như một lẽ tất yếu của cuộc sống. Sống trên đời ai cũng từng trải qua những nghịch cảnh như: ốm đau, bệnh tật, tai nạn, xung đột….Nghịch cảnh thường đến bất ngờ mà không ai có thể tránh, đó là những bất trắc mà con người phải đối diện, đối với người nông dân đó là thiên tai mất mùa, đối với người kinh doanh là thua lỗ, thất bại, với người học sinh là những lúc điểm kém hay những xung đột cùng bạn bè….

    Trong những hoàn cảnh khó khăn, không mong muốn của cuộc sống, chúng ta sẽ hiểu hơn về tình cảm của bản thân, nhận thức được về tình cảm chân thành từ những người bạn, người thân. Trải qua những biến cố ta sẽ thêm trân trọng những người thân yêu.

     Nghịch cảnh có thể làm cho ta chán nản, đau khổ thậm chí mất đi những cơ hội, những người thương yêu và làm rạn nứt những mối quan hệ. Đó là những kết quả không ai mong muốn và nằm ngoài tầm kiểm soát của con người, dù cố gắng đến mấy chúng ta vẫn phải chấp nhận và đối đầu với nó.

    Tuy nhiên, thông qua những nghịch cảnh ta sẽ hiểu hơn về bản thân với những ưu điểm và cả những hạn chế. Nghịch cảnh cũng chính là điều kiện để chúng ta phát huy những cố gắng, những năng lực và rèn luyện những kĩ năng cần thiết. Vượt qua nghịch cảnh chúng ta sẽ trưởng thành hơn, tính cách và bản lĩnh vì vậy cũng được khẳng định.

    Đối diện với những nghịch cảnh, con người sẽ nhận ra những giá trị đích thực của cuộc sống để từ đó ta biết trân trọng hơn những thứ ta đang có và nhận thức được những hạn chế để khắc phục và phát triển trong tương lai. Vì vậy có thể nói nghịch cảnh chính là thước đo của trí tuệ và bản lĩnh của con người”.

    Tuy nhiên, không chỉ trong nghịch cảnh mà ngay cả trong những hoàn cảnh thường, để trưởng thành về tính cách, phát triển về trí tuệ chúng ta cần không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức đồng thời có ý thức phê phán những hành động trốn chạy hoàn cảnh, trở thành con rùa rụt cổ.