Phủ định biện chứng có 2 đặc điểm: tính khách quan và tính thừa kế.
Phủ định biện chứng có tính khách quan vì nguyên nhân của sự phủ định nằm trong chính bản thân sự vật, hiện tượng; nó là quá trình đấu tranh giải quyết mâu thuẫn tất yếu, bên trong bản thân sự vật; tạo khả năng ra đời của cái mới thay thế cái cũ, nhờ đó tạo nên xu hướng phát triển của chính bản thân sự vật.
Tính thứa kế: kế thừa những nhân tố hợp quy luật và loại bỏ nhân tố trái quy luật. Phủ định biện chứng không phải là phủ định sạch trơn cái cũ, mà cái mới ra đời trên cơ sở những hạt nhân hợp lý của cái cũ để phát triển thành cái mới, tạo nên tính liên tục của sự phát triển. Cái mới hình thành và phát triển tự thân, thông qua quá trình lọc bỏ nhữnh mặt tiêu cực, lỗi thời, giữ lại những nội dung tích cực.