Tôi sinh ra hẩm hiu, mẹ mất sớm, cha đi bước nước lấy mẹ kế. Người mẹ kế này sinh hạ được một người con gái tên là Cám, rồi chẳng bao lâu sau cha tôi cũng qua đời, bỏ lại tôi một mình bơ vơ không người thân thích.

Một hôm, dì bảo tôi và em Cám đi bắt ốc ai bắt được ít thì sẽ bị đánh đòn. Tôi sợ lắm nên chăm chỉ từ sáng tới chiều cũng được đầy một giỏ tôm cá. Còn em gái tôi là Cám thì trẻ con mải chơi nên nó chẳng bắt được con nào.

Tới chiều khi hoàng hôn xế bóng tôi va Cám chuẩn bị đi về thì tôi nghe Cám nói “Chị Tấm ơi, đầu chị lấm bẩn hết rồi chị đi tắm đi không về mẹ mắng”. Tôi rất sợ mẹ kế nên nghe Cám nói vậy, tôi vội vàng để giỏ cá trên bờ vội vàng lội xuống ao sâu tắm sạch vết bùn đất trên người.Nhưng khi tôi lên tới nơi thì không còn con tôm cá nào trong giỏ cá

Tôi biết rằng, em Cám đã lấy hết tôm cá của tôi mang về nhà lấy công với dì rồi, sợ về nhà bị dì mắng nên tôi ngồi khóc. Đúng lúc đó có một ông cụ râu tóc bạc phơ, hiện lên hỏi tôi “Vì sao con khóc”. Tôi trình bày đầu đuôi câu chuyện. Nghe xong ông lão bảo tôi ‘Con hãy nhìn vào giỏ vẫn còn một con cá bống con hãy mang nó về thả xuống giếng nuôi nhé”. Rồi ông lão còn dạy tôi câu thần chú để gọi cá bống lên.

Tôi nghe theo lời ông lão mang cá bống về nhà nuôi, ngày ngày tôi vẫn dành phần cơm của mình cho cá bống ăn. Cá bống lớn nhanh như thổi.

Rồi một hôm, dì bảo tôi đi chợ xa mua đồ về cho dì, tôi nghe theo, nhưng rồi hôm đó khi về nhà đến giờ ăn cơm tôi gọi bống lên ăn mà chẳng thấy cá bống đâu. Tôi lại ngồi khóc. Lúc đó ông lão hôm trước hiện lên bảo với tôi rằng “Người ta ăn thịt cá bống của con rồi, con hay tìm xương nó ở trong đống tro bếp cho vào lọ thủy tinh và chôn ở bốn chân giường con nằm”.

Tôi chẳng hiểu tại sao ông lão lại kêu tôi làm thế nhưng tôi vẫn nghe theo, bởi tôi biết ông lão có ý muốn giúp mình chẳng ác ý. Tôi đi tìm mấy cái lọ thủy tinh nhặt xương cá bống cho vào đó rồi chôn ở bốn chân giường mình thường nằm.

Năm đó, vào dịp lễ hội của làng, tôi muốn đi xem lắm bởi em Cám được dì tôi may cho quần áo mới đi lễ hội nên tôi cũng muốn đi. Nhưng dì không cho, dì lấy một đấu thóc và một đấu gạo trộn lẫn với nhau và bảo tôi phải nhặt hết gạo đi đằng gạo, thóc đi đằng thóc, rồi mới được đi xem hội.

Tôi buồn quá, ngồi khóc một mình. Đúng lúc đó ông cụ hiền từ lại hiện lên. Ông cụ gọi một bầy chim sẻ tới rồi chỉ trong phút chốc bầy chim đã nhặt cho tôi gạo đi đằng gạo, thóc đi đằng thóc.

Tôi mừng khôn xiết nhưng nghĩ tới việc mình đi chảy hội mà quần áo cũ kỹ rách hết, thì người ta cười cho nên tôi lại khóc. Ông cụ bèn bảo tôi “Con hãy đi đào lọ thủy tinh xương cá bống lại đây”. Tôi làm theo lời ông cụ ông cụ liền hô biến những chiếc xương cá bống biến thành những bộ quần áo đẹp, đôi hài vô cùng xinh đẹp. Tôi mặc quần áo mới, đi hài vào chân rồi vui vẻ đi chảy hội.

Lễ hội rất đông người, tôi thấy nhà vua ở đó vui lắm, người cũng nhìn thấy tôi làm tôi bối rối bỏ chạy ra về đi qua đoạn sông chẳng may một chiếc hài của tôi bị rơi xuống sông. Nhà vua đuổi theo tôi thấy thế liền cho quân lính xuống sông vớt đôi hài đó lên rồi thông báo khắp thiên hạ ai đi vừa chiếc hài của tôi sẽ được vua cưới làm vợ.

Binh lính tới từng nhà gõ cửa, tìm chủ nhân chiếc hài. Con gái làng tôi ai cũng ra thử hài nhưng không ai vừa chân cả. Em Cám của tôi cũng thử nhưng không vừa, tới lượt tôi thử thì vừa như in, vì nó là chiếc hài của tôi mà. Thế là nhà vua cưới tôi làm vợ, lập tôi thành hoàng hậu. Chúng tôi sống hạnh phúc bên nhau một thời gian thì tới ngày giỗ cha tôi.

Tôi xin phép vua cho tôi về lại nhà cũ để cúng giỗ cha mình.Nhà vua đồng ý, chàng muốn đi cùng tôi nhưng tôi sợ chàng bận nhiều việc quốc gia đại sự nên không cho theo. Tôi muốn đi một mình không có nhà vua cũng không có binh lính, bởi khi về lại ngôi nhà thân yêu của mình tôi muốn mình chỉ là Tấm mà thôi không phải là hoàng hậu vợ của vua.

Tôi về tới nhà, dì và em Cám tiếp tôi vui vẻ lắm, dì bảo tôi “Cứ ngỡ con không về được dì buồn lắm. Giỗ cha con mà dì đoảng quá quên mua cau thắp hương, nhà có cây cau con trèo lên hái giúp dì mấy quả”.

Nghe dì nói vậy tôi liền vội vàng làm theo, bởi ngày xưa khi ở nhà với dì tôi vẫn là người chèo câu, nên dành lắm. Tôi lên tới ngọn cây cau thì thấy thân cây cau cứ lắc lư, tôi sợ hãi hỏi dì có việc gì xảy ra thế. Ngay lập tức dì bảo “Dì bắt kiến cho con”, nhưng sau câu nói đó tôi thấy cây cau đổ ào xuống ao và tôi chết đuối một cách tức tưởi.

Tôi chết oan nên hồn không siêu thoát được, tôi khóc nhiều lắm nên quan Nam Tào cho tôi hóa kiếp thành con chim vàng anh. Tôi tìm vào trong cung gặp lại nhà vua người chồng của mình, thì tôi phát hiện ra em Cám đã thay thế tôi là vợ nhà vua, còn dì tôi đã thành mẹ vợ của chồng tôi.

Trong một lần khi tôi đậu ở cành cây nghe mẹ con dì nói chuyện, họ nói về cái chết của tôi. Họ thừa nhận đã âm mưu giết tôi để cho Cám thay thế vị trí hoàng hậu, nhưng vua không quan tâm tới Cám mà chỉ ngày đêm nhung nhớ tới tôi. Tôi cảm động và thương chồng mình nhiều lắm.

Chính vì vậy, ngày ngày tôi ca những bài ca hay nhất cho vua nghe, vua yêu thương tôi cho vào một chiếc lồng son rồi mỗi ngày hai chúng tôi quấn quýt bên nhau. Cám thấy thế nhân cơ hội một ngày vua đi thực tế ở xa nó ở nhà bắt chim vàng anh- là tôi giết thịt, lông và xương tôi nó đổ ra bãi đất trống. Hồn tôi oán khí chồng chất nên tôi hóa thân thành cây xoan đào.

Nhà vua thấy tôi liền yêu mến vội vàng bắc võng nằm chơi, tôi thường thổi gió vi vu cho người ngủ. Thấy thế Cám lại cho người giết tôi nó chặt tôi rồi đóng thành khung dệt vải. Mỗi lúc nó ngồi vào tôi đều dọa cho nó sợ chơi thế là nó vội vàng đốt tôi thành tro rồi đổ ra thật ra bên đường.

Hồn tôi hóa thành cây thị, trên cây thị chỉ có một quả thị vừa to vừa thơm. Có một bà lão bán nước đi qua nhìn thấy tôi đem lòng thích thú và nói “Thị ơi thị rơi bị bà, bà về bà ngửi chứ bà không ăn”

Tôi thương bà cụ sống một mình nên đã rụng vào bị của cụ bà đó. Ngày ngày bà cụ đi làm tôi ở nhà nấu nướng quét nhà cửa tinh tươm. Bà cụ về thì tôi lại chui vào quả thị. Một hôm, khi bà cụ vừa ra khỏi nhà tôi lại từ quả thị chui ra, ngay lập tức bà cụ nắm lấy tay tôi và xé toang vỏ thị vứt đi. Bà bảo tôi hãy ở với bà, bà sống một mình cô đơn, muốn có người con gái tâm tình. Tôi vốn thiếu tình mẹ từ nhỏ nên nhận bà làm mẹ nuôi.

Hai mẹ con tôi bán nước sống qua ngày, một hôm nhà vua đi qua ghé uống nước, mẹ nuôi tôi mới đem trầu cánh phượng ra mời thì nhà vua vô cùng xúc động khi thấy miếng trầu têm giống vợ mình. Lúc đó, mẹ tôi mới gọi tôi ra hai vợ chồng gặp nhau mừng mừng tủi tủi. Nhà vua đón hai mẹ con tôi vào cung.

Dì tôi và em Cám thấy tôi trở về cùng xấu hổ vì hành động của mình nên vội vàng tìm cách trốn khỏi cung vua chẳng may đi qua sông bị ngã xuống sông chết đuối. Con tôi và nhà vua, cùng mẹ nuôi sống hạnh phúc tới đầu bạc răng long.

Sinh và lớn lên trong ột ra đình nghèo khó, mẹ tôi mất sơm tôi phải ở với dì ghẻ cùng con gái của dì là Cám. Tôi tên là Tấm. Mọi chuyện trong nhà toàn do tôi làm, quần quật suốt ngày không lúc nào ngơi tay.

Một hôm nọ khi mà dì ghẻ bảo tôi và Cám rằng “Sáng nay hai đứa ra đổng mò tép, Đứa nào bắt được đầy giỏ, ta sẽ thưởng cho cái yếm đào”. Và thế là tôi mải miết suốt buổi hi vọng nhận được món quà này. Còn Cám lại nhởn nhơ chơi, đến khi đã đầy giỏ tôm cá Cám bảo đầu tôi bị bẩn nên mách tôi cúi dầu xuống dòng nước để gội chho sạc. Nhưng khi tôi lên bờ thì Cám đã trút hết tôm cá của tôi mà về nhận phần thưởng.

Tủi thân quá tôi ôm mặt khóc rồi Bụt hiện lên, tôi kể lại đầu đuôi câu chuyện cho Bụt nghe và Bụt nói tìm kỹ xem trong giỏ còn gì không? Tôi thấy một con cá bống nhỉ. Bụt dặn tôi mang về thả xuống giếng và hàng ngày mang cơm cho bống ăn với lời Bụt dạy hãy gọi bống:

Bống bống bang bang,

Lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta,

Chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người.

Mỗi lần nghe tôi gọi bống ngoi lên mặt nước ăn cơm tôi cho. Và con cá bống ngày một lớn lên trông thấy. Và đã để ý thấy tôi sau bữa cơm chiều thường ra giếng gánh nước, dì ghẻ lúc đó sinh nghi, sai Cám đi rình. Cám đã thật khôn khéo khi nấp sau bụi cây, nghe tôi gọi bống bèn nhẩm theo cho thuộc rồi về kể cho mẹ nghe. Đến tối, dì ghẻ bảo tôi:

-Con ơi con! Làng đã bắt đầu cấm đồng rồi đấy. Mai con đi chăn trâu phải chăn đồng xa, chớ chăn đồng nhà, làng bắt mất trâu.

Tôi nghe theo và khi dắt trâu về thì bống đã bị người ta ăn thịt. Tôi òa khóc nức nở thế rồi Bụt hiện lên hỏi rằng “Làm sao con khóc?”. Và rồi tơi lại kể sự tình cho Bụt nghe, Bụt bảo tôi rằng “Con bống của con đã bị người ta ăn thịt mất rồi, con nín đi rồi tìm nhặt lấy xương nó, kiếm bốn cái lọ bỏ vào, đem chôn dưới bốn chân giường con nằm”.

Tôi nghe theo Bụt và tìm xương bống mãi không thấy may được sự trợ giúp của con gà trống thì tôi đã tìm được xương bống và làm I như lời Bụt dặn.

Ở làng đang có hội, ai ai cũng đi, thấy được tôi mong đi hội thì dì ghẻ lấy hai đấu một gạo một thóc mà trộn vào với nhau, bắt tôi nhặt xong mới được đi. Tôi ôm mặt khóc, may thay một đàn chin sẻ xuống giúp tôi nhặt nên tôi mới có thể đi hội. Nhưng tôi lại chẳng có quần áo mới để đi, buồn quá tôi lại khóc thì lúc này Bụt hiện lên và bảo tôi đi đào 4 cái lọ xương bống trước đây lên. Tôi nghe theo và ôi có biết bao thứ đi dự hội tôi cầ. Đó là một bộ váy lụa đẹp, rồi một đôi hài vừa như in vậy, có cả một con ngựa và bộ yên cương xinh xắn tôi mừng rỡ và đi hội ngay. Trong lúc vội quá tôi làm rơi mất một chiếc hài ở đâu không biết nữa.

Khi mà chiếc kiệu vàng của nhà vua vừa đến chỗ lội thì hai con voi dẫn đầu không chịu đi, cứ cắm ngà xuống đất và kêu rống lên. Và như đoán biết có sự lạ, nhà vua sai quân lính thử tìm xem. Họ cũng đã nhặt được chiếc hài thêu của tôi, vội trình nhà vua. Lúc này đây thì nhà vua như đã cầm chiếc hài lên, ngắm nghía mãi rồi buột miệng khen ngợi rằng “Chiếc hài xỉnh quá! Người đi hài này hẳn phải là một trang tuyệt sắc!”.

Lúc này bỗng nhà vua ra lệnh cho tất cả đàn bà, con gái thử hài và tuyên bố ai đi vừa thì sẽ cưới làm hoàng hậu. Và cảnh đám hội như lại càng náo nhiệt. Các bà, các cô già trẻ như đã chen nhau đến chỗ thử hàỉ nhưng không ai đi vừa. Mẹ con Cám cũng vào cầu may nhưng không một ai vừa chân cả. Cho đên lúc tôi bước ra thử, nhìn thấy tôi, Cám thấy vậy liền mách mẹ nhưng dì ghẻ không tin, bĩu môi nói lời cay đắng “Con nỡm! Chuông khánh còn chẳng ăn ai, nữa là mảnh chĩnh vứt ngoài bờ tre!”.

Và chiếc hài tôi thử vừa in, và đây là hài của tôi, tôi lại rút chiếc hài còn lại ra trong con mắt của sự ngỡ ngàng của mọi người. Và lúc này đây thì tôi được sống sung sướng, hạnh phúc bên nhà vua trẻ. Và khi đến ngày giỗ cha, tôi xin phép về giúp dì và em sửa soạn cỗ cúng. Và mụ dì ghẻ thấy tôi được làm hoàng hậu, hai người ghen ghét nhưng cố giấu. Dì cũng đã bảo tôi trèo cau, lấy một buồng để cúng cha. Tôi vừa leo lên đến ngọn thì dì chặt gốc. Chạt cau, cau đổ, tôi ngã xuống ao chết đuối. Dì ghẻ lúc này lại lấy quần áo của tôi cho Cám mặc rổi đưa vào cung nói dối vua rằng tôi chẳng may đã chết, nay cho em gái thay thế tôi.

Và lúc đó hồn tôi biến thành chim vàng anh, và tôi cứ suốt ngày quanh quẩn ở vườn ngự uyển mà nhìn chồng tôi. Cử thấy Cám giặt áo cho vua, đem ra phơi ở bờ rào, tôi hót rằng “Phơi áo chổng tao, thì phơỉ bằng sào, chớ phơi bờ rào, rách áo chồng tao!”. Khi nhắc nhở xong tôi bay thẳng vào cung, đậu ở cửa sổ. Nhà vua đang ủ ê, buồn bã, chắc như là người cũng đang nhớ thương người vợ bạc mệnh. Thấy tôi cứ quanh quẩn bên cạnh, nhà vua bảo rằng “Vàng ảnh vàng anh, có phải vợ anh, chui vào tay áo!”. Tôi nhưu lại yêu và âu yếm đậu lên vai rồi rúc vào tay áo nhà vua. Một chiếc lổng được làm bằng vàng cho tôi ở. Nhà vua cứ suốt ngày quấn quýt bên tôi, chẳng hỏi han gì đến Cám cả.

Nhân lúc nhà vua đi vắng, thì lúc đó hai mẹ con Cám bắt tôi làm thịt rổi vứt lông ra vườn. Khi về thấy mất vàng anh, vua hỏi thì Cám đặt điều nói dối mà tâu “Thiếp có mang, thèm ăn thịt chim nên trộm phép bệ hạ đã giết ăn thịt mất rồi”. Nhà vua giận lắm nhưng không nói gì. Cho đến ngày hôm sau, từ đám lông chim mọc lên ha.ỉ cây xoan dào thật đẹp. Và cho đên khi nhà vua đi dạo trong vườn, cây xòe cành lá che đầu vua, giống như hai cái lọng. Vua thấy vậy, liền đã sai lính hầu mắc võng vào giữa hai thân cây rồi chiều chiều ra nằm đong đưa hóng mát và cũng chẳng nói chuyện với Cám.

Lúc này Cám lại đem chuyện ấy mách mẹ. Nhân một hôm gió bão, khi mà dì ghẻ xúi nó sai thợ chặt hai cây xoan đào rồi nói là đóng khung cửi để dệt áo cho vua mặc. Và thêm một lần nữa hổn tôi nhập vào khung cửi nên mỗi lần Cám ngồi vào dệt, khung cửi lại phát ra tiếng kêu đầy đe dọa là;

Cót ca cót két,

Lấy tranh chồng chị,

Chị khoét mắt ra!

Cám lúc này đây đã rất hoảng hổn mách với mẹ, dì ghẻ bảo hãy đốt khung cửi thành tro rồi đem đổ thật xa. Cám làm theo, nhưng lại cũng từ đống tro bỗng mọc lên một cây thị cao lớn, cành lá xanh tươi. Và khi đã đến mùa, cây thị ra nhiều hoa mà chỉ đậu có mỗi một quả. Và lúc này đây hổn tôi náu trong quả thị vàng thơm ấy.

Một hôm, có một bà lão hàng nước ở gần đấy đi ngang qua, bà như đã ngửi thấy mùi thơm bèn ngẩng lên nhìn rồi giơ miệng bị ra, lẩm bẩm rằng:

-Thị ơi thị rụng bị bà.Bà để bà ngửi chứ bà không ăn.

Lúc đó thì ngay lập tức trái thị liền rụng xuống. Bà lão như mừng rỡ, vui mừng mang về cất vào buồng, thỉnh thoảng bà lại đem ra ngắm nghía. Và có những lúc bà lão đi chợ hoặc vắng nhà, thì tôi cũng đã từ quả thi bước ra, dọn dẹp nhà cửa, nấu sẵn cơm dẻo canh ngon cho bà lão khi đi chợ về

Bà lão lấy làm lạ lắm và một hôm bà cố ý tìm ra sự thật. Một lần, bà giả vờ đi chợ được một lúc thì bà lão quay lại Tôi như lúc này lại như đang lúi húi làm việc nhà như mọi khỉ thì bà lão bước vào, ôm chầm lấy tôi rồi xé nát vỏ quả thị. Từ đó, bà lão cũng như đã coi tôi như con gái. Tôi cũng đã giúp bà gói bánh, nấu nước, têm trầu để bà ngồi bán hàng.

Ít lâu sau, một hôm có người đàn ông trẻ là vua đi vi hành ghé vào quán nước. Nhìn thấy mấy miếng trầu cánh phượng, người ấy như bang hoàng và hỏi ai têm, bà lão đáp là con gái mình têm. Lúc này đây tôi đứng nép sau bức mành, nghe rõ câu chuyện và nhận ra nhà vua. Nhà vua như đã cố năn nỉ bà lão đưa con gái ra cho mình xem mặt. Tôi bước ra thấy tôi xuất hiện, nhà vua đã nhận ra ngay, bèn bảo bà lão thuật lại sự tình, rồi nhà vua đã ra lệnh cho lính hầu mang kiệu rước tôi về cung.

Mẹ con Cám thấy vậy thì hết sức sợ hãi và lo lắng. Cám đã lân la hỏi tôi làm thế nào để trẻ đẹp được như thế, tôi lại bảo muốn đẹp thì tôi sẽ giúp cho. Tôi sai quân hầu nấu một nổi nước sôi, rồi bảo Cám đứng xuống hố. Cám bằng lòng. Lính đổ nước sôi vào hố, Cám chết. Và lúc đó dì ghẻ thấy vậy kinh hoàng, cũng lăn đùng ra mà chết. Tôi được sống yên ổn hạnh phúc bên nhà vua. Và dường như chính tình cảm vợ chồng lại càng thắm thiết, mặn nồng hơn trước.

Hôm nay, bầu trời trong xanh, không khí mát mẻ tôi và hoàng thượng cùng nhau đi dạo bên hồ ngắm nhìn khung cảnh nhuộm vàng của tiết trời mùa thu. Bỗng từ đâu truyền đến tiếng kéo kẹt của khung cửi, bước chân tôi cứ thế bị tiếng kéo cửi dẫn lối đến một ngôi nhà nhỏ nơi ấy có một bà lão đang nhặt chỉ và bên cạnh là cô gái trẻ đang kéo cửi. Hình ảnh ấy làm tôi chững lại, tim nhói đau, từ đâu những hình ảnh năm ấy lại ùa về.

Tôi tên là Tấm, cha bảo khi tôi sinh ra đã trắng ngần như hạt tấm nêm đã đặt tên tôi là Tấm, mong sau này tôi cũng sẽ xinh đẹp và có tâm hồn trắng ngần như hạt tấm. Mẹ tôi mất khi tôi còn nhỏ, cha tôi ở vậy được hơn một năm thì cha tôi lấy vợ kế. Dì ghẻ sinh được một cô con gái đặt tên là Cám. Cám được dì và cha tôi chăm sóc và nuông chiều hết mực. Đến năm tôi mười lăm tuổi, cha tôi vì bệnh nặng mà qua đời, từ đó tôi sống cùng dì ghẻ và Cám.

Khi cha còn sông dì ghẻ luôn yêu thương chăm sóc tôi như con gai, nhưng sau khi Cám ra đời và cha tôi mất đi, dì không còn đối xử tốt với tôi như trước đây. Mẹ luôn giao cho tôi những phần việc nặng nhọc, vất vả nhất còn Cám thì ngày ngày được rong chơi. Từ sáng đến tối, tôi luôn phải tất bật với công việc lớn nhỏ trong nhà và việc đồng áng như cấy cày, chăn trâu, dã gạo, xay thóc … tôi thậm chí còn không có thời gian để rong chơi như bao đứa trẻ cùng tuổi trong làng. Cám thì luôn được dì bênh vực, bảo vệ, vì cậy thế mẹ, Cám thường mắng mỏ, sai bảo buộc tôi phải hầu hạ nó. Suốt ngày hết ra đồng, lại quanh quẩn với những công việc trong nhà, tôi không có lấy một người bạn để tâm sự, để trải nỗi lòng mình, nhiều lúc tôi chỉ biết khóc thầm một mình.

Hôm đó, khi tôi đang chuẩn bị dắt châu ra đồng, dì ghẻ liền gọi tôi và bảo: “ Sáng nay con và em Cám ra đồng mò tép, đứa nào bắt được đầy giỏ, ta sẽ thưởng cho cái yếm đào”. Nghe dì nói, tôi vô cùng háo hức và thẩm nhủ sẽ cố hết sức để đạt được phần thưởng mà cô gái nào cũng mơ ước. Tôi cột châu cẩn thận vào chồng, lấy giỏ và cùng Cám ra đồng mò tép như lời dì sai bảo.

Khi ra đến đồng, tôi không nề hà bùn đất, bẩn thỉu vội lội xuống ruộng chăm chỉ mò từng con tôm con tép một, lúc nào mệt quá ngước lên, tôi đều thấy Cám đang thoải mải hái hoa bắt bước, nhởn nhơ rong chơi, cứ ngỡ Cám đã làm xong phần việc của mình tôi càng gắng sức làm cho nhanh và khẩn trương hơn. Lúc mặt trời đã lên cao, giỏ của tôi cùng đã đầy, tôi vội rửa chân tay qua loa rồi lên bờ chuẩn bị ra về. Bỗng Cám từ đâu chạy đến bảo tôi: “ Chị Tấm ơi, chị Tấm! Đầu chị lấm, chị hụp cho sâu, kẻo về mẹ mắng”. Nghĩ Cám thật lòng quan tâm đến mình, tôi vội lội xuống ao gội đầu thật kỹ, rửa lại tay chân thật sạch. Xong xuôi, tôi vui vẻ hỏi: “ Cám ơi, em xem giúp chị đã sạch chưa?”. Không một tiếng trả lời vang lên. Tôi vội chạy lên bờ, tìm kiếm xung quanh vẫn không thấy Cám đâu, tôi chạy đến bên cái giỏ tép của mình, thì chỉ thấy chiếc giỏ trống không nằm lăn lóc trên bờ ruộng. Tôi mở ra xem thật sự trong giỏ không còn một con tôm, con tép nào. Tôi bỗng nhận ra hóa ra mình đã bị Cám lừa để trút hết giỏ tép của tôi mang về nhà trước, bao nhiêu công sức của tôi bị cướp trắng một cách oan uổng.

Bao nhiêu oan uổng, tủi nhục, bất công bấy lâu nay tôi phải chịu đựng cứ thế tuôn trào hòa vào những giọt nước mắt, tôi thật sự muốn vứt bỏ hết tất cả để thoát khỏi sự chèn ép, sự áp bức, sự bất công của mẹ con Cám dành cho mình mà đến với cha mẹ của mình. Khi ý nghĩ tiêu cực ấy lướt qua đầu tôi, bỗng có một gọng nói ôn nhu, hiền từ quanh quẩn bên tai tôi “ Vì sao con khóc?”. Tôi quệt vội những giọt nước mắt, trước mặt tôi lúc này, một ông lão với gương mặt hiền từ nhân hậu bao quanh là vầng hòa quang lấp lánh. Tôi bị choáng ngợp trước quang cảnh trước mặt, bất giác hỏi “ Ông là ai ạ”. Ông lão điềm đạm trả lời “ Ta là bụt, đến giúp để giúp con, giờ con hãy kể cho ông nghe vì sao con khóc?”. Tôi kể lại cho ông đầu đuôi câu chuyện  trong tiếng khóc nghẹn ngào, nghe xong bụt ân cần bảo: “ Con đã xem kỹ trong giỏ xem còn sót lại con cá nào không chăng?” tôi với lấy cái giỏ ghé mắt nhìn vào thì thấy một con cá bông bé xíu nằm ở đáy giỏ, tôi vô cùng ngạc nhiên và cảm động, sau đó Bụt dặn tôi, đem con cá bống về nhà thả xuống giếng, mỗi ngày bớt một ý cơm để nuôi nó, khi nào cho ăn thì gọi bống bằng câu thần chú:

“ Bống bống bang bang,

Lên ăn cơm vàng, cơm bạc nhà ta,

Chớ  ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người”

Tôi đem con cá bống về nhà,, làm đúng như những gì Bụt dặn, mang cá bống thả xuống cái giếng sau nhà, ngày ngày tôi bớt chút cơm cho cá bống. Mỗi lần tôi mang cơn cho bống ăn đều gọi bằng câu thần chú mà bụt dặn, cá bỗng bơi lên rất nhanh và đớp những hạt cơm mà tôi rắc xuống, tôi cảm thấy rất hạnh phúc vì từ giờ tôi đã có cá bống làm bạn chia sẻ những vui buồn, cá bống ngày càng lớn nhanh.

Thấy tôi ngày ngày  sau bữa cơm đều ra giếng gang nước, mẹ con Cám sinh nghi, nhiều lần gạn hỏi tôi, nhưng tôi đều trả lời qua loa cho xong chuyện, từ đó đợi mẹ con Cám không để ý tôi mới ra sau giếng mang cơm cho bống. Được một thời gian tưởng rằng mẹ con Cám đã hết nghi ngờ, nào ngờ rằng, một buổi tối trước hôm tôi mang châu ra đồng, dì ghẻ gọi tôi vào và bảo: “ Con ơi con! Làng ta dạo này hay mất châu, con chăn châu nhớ chăn đồng xa chớ chăn đồng gần làng bắt mất châu.”

Sáng sớm hôm sau, vâng lời dì tôi dẫn châu sang cánh đồng xa gần lãng bên để chăn châu. Ở nhà, Cám và mẹ lập mưu bắt cá bống của tôi, Cám bắt gọi bống theo đúng câu thần chú Bụt dặn tôi. Nghe đúng câu hát, bống ngoi lên và bị dì ghẻ chực sẵn bắt làm thịt.

Thấy mặt trời sắp lặn, tôi dắt châu về nhà. Theo thường lệ, ăn xong tôi lại mang cơm cho cá bống, tôi gọi mãi, gọi mãi chẳng thấy cá bống đâu chỉ thấy có cục máu đông nổi lên mặt nước, tôi vội tìm kiếm xung quanh, tìm mãi vẫn không thấy bống đâu. Tôi liền bật khóc, rồi từ đâu một làn khói trắng xuất hiện, Bụt từ lúc nào đã đứng ngay trước mặt tôi và ân cần hỏi: “ Vì sao con khóc?”.  Tôi kể lại mọi chuyện cho Bụt nghe, Bụt bảo: “ Con bống của con bị người ta ăn thịt mất rồi. Thôi con hãy nín đi rồi tìm nhặt xương nó, kiếm bốn cái lọ bỏ vào rồi đem chốn dưới bốn chân giường con nằm”. Tôi rối rít cảm ơn Bụt, sau đó theo lời Bụt bảo tôi đi tìm quanh vườn, khắp xó nhà, góc sân cũng không thấy xương bống đâu cả, đang trong lúc tuyệt vọng, tự nhiên, một con gà cất tiếng: “ Cục ta cục tác! Cho ta nắm thóc, ta bới xương cho!”. Nghe gà nói được tôi vô cùng ngạc nhiên đứng thẫn ra hồi lâu, rồi chạy vội vào trong bếp lấy thóc ở bục cho gà ăn. Gà chạy vào đống tro trong bếp một lúc thì bới ra được một đống xương. Tôi tìm bốn cái lọ và cho xương bống vào đó chôn tại bốn đầu giường tôi năm theo đúng lời Bụt dặn.

Thời gian thấm thoát trôi, đến khi tết đến, xuân về, các cô gái ai cũng có quần áo mới để diện tết, mẹ con Cám cũng sắm sửa quần áo đi chơi tết, còn tôi phải ở nhà làm những công việc như mọi ngày, tuy có nhàn rỗi hơn những ngày thường nhưng tôi không có chỗ nào để đi chơi tết cả.  Kể từ khi cha mất, họ hàng cũng dần chuyển sang làng khác sống, nên ở vùng quê này tôi không còn ai thân thích cả.

Một hôm khi đang cắt cỏ ngoài đồng, tôi có nghe được mấy cô gái đồn nhau nhà vua sắp về đây vi hành và có mở hội mấy đêm cho dân làng vui xuân, tôi cũng không hy vọng sẽ được đi chơi hội nên vội quăng luôn nó ra khỏi đầu. Vài hôm sau làng tôi mở hội đón vua về vi hành, làng trên xóm dưới từ già trẻ, gái trai, ai ai cũng ăn mặc đẹp,  đâu đâu cũng nghe thấy tiếng hò gọi nhau đi chảy hội, mẹ con Cám cũng không phải ngoại lệ, họ tất bật chuẩn bị quần áo từ tối hôm trước.

Trong lòng tôi bỗng thấy háo hức, suy nghĩ muốn đi chơi hội của tôi đột nhiên mãnh liệt hơn bao giờ hết, nghĩ như vậy tôi vội vào trong phòng lấy bộ quần áo đẹp nhất của mình chuẩn bị để đi chơi hội. Ra đến cửa mẹ con Cám đã chờ sẵn tôi, Cám đứng chắn trước cửa lườm tôi một cái rồi quay lại nói với mẹ: “ Mẹ ơi mẹ! Chị Tấm cũng muốn đi chơi hội kìa”. Nghe thấy thế, dì ghẻ tiến lại phía tôi và nói: “Con muốn đi chơi hội hả, việc nhà đã làm xong hết chưa ?” Tôi vội trả lời: “Dạ, rồi ạ”. Dì gật đầu hài lòng và nói tiếp : “ Được, quần áo thế này mà con muốn đi chơi hội sao để dì và em Cám sửa lại giúp con”. Vừa nói dứt lời hai mẹ con Cám tiến lại phía tôi và xé tan nát bộ quần áo của tôi mặc đi chơi hội, sau đó, dì vào trong bếp lấy ra một đấu gạo và thóc đổ vào nhau trộn đều lên và bảo: “ Bao giờ nhặt xong chỗ gạo này đâu vào đấy rồi mới được đi nghe con, không được xót một hạt nghe con” Nói xong hai mẹ con Cám dắt nhau ra đi hội bỏ tôi lại một mình với nhà cửa ngồn ngang cùng một mẹt thóc và gạo trộn lẫn vào nhau.

Tôi ngồi bệt xuống nền nhà, nghĩ đến đời mình, những tủi nhục vừa trải qua, không kìm được cảm xúc tôi bỗng bật khóc, lần này bụt lại hiện lên và bảo: “ Làm sao con khóc?”. Tôi kể lại tường tận sự tình cho bụt nghe. Bụt bảo tôi mang mẹt ra giữa sân rồi gọi một đàn chim sẻ xuống nhặt giúp cho, tôi sợ chim ăn hết thóc thì bụt dạy:

Con hãy bảo chúng: “ Rặt rặt xuống nhặt giúp tao. Đừng ăn của tao, rồi tao trả công”. Chúng sẽ không ăn của con đâu.

Tôi định đi hội, thì bỗng nhận ra quần áo của mình đã bị mẹ con Cám xé tan nát, Bụt liền bảo tôi hãy đào bốn chiếc lọ đựng xương bống ở dưới chân giường lên, con sẽ có những gì mình muốn. Nghe lời bụt tôi vào đào bốn chiếc lọ lên quả nhiên điều kỳ diệu đã xảy ra: Lọ đầu tiên có một bộ váy áo tứ thân, một cái yếm đào và chiếc khan nhiễu vô cùng đẹp và khác hẳn so với những cái tôi từng thấy. Lọ thứ hai có một đôi hài thuê hoa vô cùng xinh xắn đi vừa in với chân tôi. Lọ thứ ba có một con ngựa phi ra. Lọ cuối cùng có một bộ yên cương vô cùng xinh xắn.

Tôi mừng rỡ vô cùng, vội cảm tạ Bụt rồi đi tắm sạch sẽ, mặc bộ quần áo mới, khi sửa soạn xong cũng là lúc chim sẻ giúp tôi nhặt thóc gạo xong tôi lấy một nắm thóc thưởng cho chim sẻ, sau đó cưỡi lên lưng ngựa và phi thẳng đến hội. Lúc đi qua cầu, do không cẩn thận tôi bị đánh rơi chiếc hài xuống nước, định lội xuống tìm những thoáng chốc đã không thấy nó đâu nữa, không kịp nữa tôi đành bỏ lại chiếc hài và phi ngựa tiếp đến hội. Đến đám hội, tôi dừng ngựa, lấy khan gói kĩ chiếc hài còn lại rồi chen vào biển người.

Sau này khi về làm vợ vua rồi, tôi có hỏi chàng, khi xưa vì sao chàng lại nhặt được chiếc hài của tôi, thì nhà vua nói: “ Hôm đó, kiệu vàng cảu ta không hiểu sao vừa đến chỗ cầu thì hai con voi dẫn đầu không chịu đi tiếp nữa, cứ cắm ngà xuống đất và kêu rống lên. Biết rõ sự lạ, ta liền sai quân lính thử tìm xem có gì lạ ở dưới suối. Quân lính của ta nhặt được một chiếc hài thuê hoa vô cùng tinh xảo, họ trình lên ta. Khi cầm chiếc hài lên ta như bị cuốn hút vào, trong lòng trộm nghĩ “ Chiếc hài xinh thế này, người đi hài chắc hẳn phải là một tuyệt sắc giai nhân” nghĩ đến vậy ta càng tò mò và muốn tìm ra chủ nhân của chiếc hài”. Nghe chàng kể lại sự tình như vậy tôi nghĩ đây chắc hẳn là ý trời.

Lần đầu tiên được đi chơi hội làm tôi rất háo hức, ai ai cũng nhìn tôi, khi tôi thấy một đám đông đam xúm lại, vì tò mò nên tôi lại gần thì được biết: vua ra lệnh cho tất cả đàn bà, con gái ai đi vừa chiếc hài thĩ sẽ cưới làm hoàng hậu. Đám hội, ai cũng háo hức, các bà, các cô chen nhau đến chỗ thử hài nhưng không ai mang vừa. Mẹ con Cám cũng vào cầu may nhưng không được. Lúc tôi bước ra thử, nhìn thấy tôi, Cám liền mách mẹ nhưng dì ghẻ không tin, bĩu môi nói: Con nỡm! Chuông khánh còn chẳng ăn ai, nữa là mảnh chĩnh mảnh trai ngoài bờ!”

Chân tôi đặt vào hài vừa in. Tôi mở khăn lấy chiếc hài còn lại ra đi vào. Tôi được nhà vua đem kiệu rước vào cung, ai ai cũng nhìn tôi với ánh mắt ngưỡng mộ, chỉ có mẹ con Cám nhìn tôi thù hằn và vô cùng tức giận.

Sauk khi vào cung tôi được vua yêu chiều, tôi sống vô cùng thoải mái, sung sướng và hạnh phúc bên nhà vua. Đến ngày giỗ cha, tôi xin phép về giúp dì và em sửa soạn cỗ cúng. Thấy tôi được làm hoàng hậu, hai người ghen ghét nhưng cố giấu. Dì bảo tôi trèo cau, lấy một buồng để cúng cha. Tôi vừa leo lên đến ngọn thì dì chặt gốc. Cau đổ, tôi ngã xuống ao chết đuối. Dì ghẻ lấy quần áo của tôi cho Cám mặc rồi đưa vào cung nói dối vua rằng tôi chẳng may đã chết, nay cho em gái thay thế.

 Hổn tôi biến thành chim vàng anh, suốt ngày quanh quẩn ở vườn ngự uyển. Cám giặt áo cho vua, đem ra phơi ở bờ rào, tôi hót: “Phơi áo chổng chị, thì phơỉ bằng sào, chớ phơi bờ rào, rách áo chồng chị!”. Rồi tôi bay thẳng vào cung, đậu ở cửa sổ. Nhà vua đang ủ ê, buồn bã, chắc là nhớ thương người vợ bạc mệnh. Thấy tôi cứ quanh quẩn bên cạnh, nhà vua bảo: “Vàng ảnh vàng anh, có phải vợ anh, chui vào tay áo!”. Tôi âu yếm đậu lên vai rồi rúc vào tay áo nhà vua. Vua làm cho tôi một chiếc lồng bằng vàng để ở. Nhà vua suốt ngày quấn quýt bên tôi, chẳng hỏi han gì đến Cám. Cám về kể với mẹ và bày mưu hãm hại tôi lần nữa.

 Nhân lúc nhà vua đi vắng, mẹ con Cám bắt tôi làm thịt rổi vứt lông ra vườn. Thấy mất vàng anh, vua hỏi thì Cám đặt điều nói dối: “Thiếp có mang, thèm ăn thịt chim nên trộm phép bệ hạ đã giết ăn thịt mất rồi”. Nhà vua giận lắm nhưng không nói gì. Ngày hôm sau, từ đám lông chim mọc lên hai cây xoan đào thật đẹp. Khi nhà vua đi dạo trong vườn, cây xòe cành lá che đầu vua, giống như hai cái lọng. Vua thấy vậy sai lính hầu mắc võng vào giữa hai thân cây rồi chiều chiều ra nằm đong đưa hóng mát.

 Cám lại đem chuyện ấy mách mẹ. Nhân một hôm gió bão, dì ghẻ xúi Cám sai thợ chặt hai cây xoan đào rồi nói là đóng khung cửi để dệt áo cho vua. Hổn tôi nhập vào khung cửi nên mỗi lần Cám ngồi vào dệt, khung cửi lại phát ra tiếng kêu đầy đe dọa:

“Cót ca cót két,

Lấy tranh chồng chị,

Chị khoét mắt ra!”

Cám hoảng hổn mách với mẹ, dì ghẻ bảo hãy đốt khung cửi thành tro rồi đem đổ thật xa. Cám làm theo, nhưng từ đống tro bỗng mọc lên một cây thị cao lớn, cành lá xanh tươi. Đến mùa, cây thị ra nhiều hoa mà chỉ đậu có mỗi một quả. Hổn tôi náu trong quả thị vàng thơm ấy.

Một hôm, bà lão hàng nước ở gần đấy đi ngang qua, ngửi thấy mùi thơm bèn ngẩng lên nhìn rồi giơ miệng bị ra, lẩm bẩm:

• “Thị ơi thị rụng bị bà.Bà để bà ngửi chứ bà không ăn.”

Trái thị liền rụng xuống. Bà lão vui mừng mang về cất vào buồng, thỉnh thoảng lại đem ra ngắm nghía. Những lúc bà lão đi chợ hoặc vắng nhà, tôi từ quả thi bước ra, dọn dẹp nhà cửa, nấu sẵn cơm dẻo canh ngon cho bà lão.

 Bà lão lấy làm lạ, cố ý tìm ra sự thật. Một lần, vờ đi chợ được một lúc thì bà lão quay lại, tôi đang lúi húi làm việc nhà như mọi khỉ thì bà lão bước vào, ôm chầm lấy tôi rồi xé nát vỏ quả thị. Từ đó, bà lão coi tôi như con gái. Tôi giúp bà gói bánh, nấu nước, têm trầu để bà ngồi bán hàng.

 Ít lâu sau, một hôm có người đàn ông trè tuổi ghé vào quán nước. Nhìn thấy mấy miếng trầu cánh phượng, người ấy hỏi ai têm, bà lão đáp là con gái mình têm. Tôi đứng nép sau bức mành, nghe rõ câu chuyện và nhận ra nhà vua. Nhà vua năn nỉ bà lão đưa con gái ra cho mình xem mặt. Tôi vừa xuất hiện, nhà vua đã nhận ra ngay, bèn bảo bà lão thuật lại sự tình, rồi ra lệnh cho lính hầu mang kiệu rước tôi về cung.

 Mẹ con Cám thấy vậy thì hết sức sợ hãi van xin tôi tha lỗi, nể tình ngừng ấy năm chúng sống, tôi tha cho hai mẹ con Cám về quê. Vài năm sau tôi nghe tin Cám không biết nghe ai bảo mà đun nước sôi để tắm nên chết, còn dì ghẻ tôi vì quá đau buồn nên cũng hóa điên.Tôi được sống yên ổn hạnh phúc bên nhà vua. Tình cảm vợ chồng lại càng thắm thiết, mặn nồng hơn trước.

Nhớ lại những chuyện đã qua, tôi ngẫm lại mới thấy lời cha dặn trước lúc ra đi quả không sai, cha bảo “ ở hiền mới gặp lành con ạ, qua cơn tai ương hạnh phúc sẽ đến”. Mọi thứ đến với tôi thật sự không dễ dàng gì vì vậy tôi sẽ luôn bảo vệ và trân trọng nó.