Khi chuẩn bị nhận việc ở Sa Pa thì tôi chẳng hào hứng gì cả. Trước khi lên ấy, tôi cảm thấy thật buồn chán với mối tình nhạt nhẽo và tôi đi với tâm trạng chán nản. Nhưng không, tôi đã lầm vì nơi đây có những con người rất tốt, đáng để tôi học hỏi và suy nghĩ lại tất cả. Đặc biệt, cuộc gặp gỡ với người thanh niên trên đỉnh Yên Sơn làm tôi xúc động hơn cả.
Trong chuyến xe lên Lào Cai hôm ấy có cả một bác lái xe, ông họa sĩ và tôi. Khung cảnh ở đây thật đẹp, thật thơ mộng. Có những rặng đào với cả đàn bò lang. Khi tiếp xúc với anh thanh niên, được nghe anh kể về những người khác thì tôi đã hiểu thêm về cuộc sống ý nghĩa của anh cũng như của những người thầm lặng trên đình núi Yên Sơn cao hai ngàn sáu trăm mét này.
Tôi vẫn còn nhớ giây phút được bác lái xe giới thiệu cho chúng tôi về anh thanh niên. Anh làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu, sống một mình trên đinh núi nên anh rất “thèm người”. Bác vừa nói xong thì anh xuất hiện. Vóc dáng nhỏ bé, nét mặt tràn đầy sức sống, là những gì toát lên qua cái nhìn của tôi về anh. Qua lời giới thiệu của ông họa sĩ, chúng tôi được anh mời lên nhà chơi. Tôi rất đỗi ngạc nhiên khi hiện ra trước mặt tôi là một vườn hoa.Nào hoa đơn, thược dược, nào hoa hồng,., đầy khắp vườn khiến tôi không còn e thẹn mà chạy ngay đến bên người con trai ấy. Anh trao cho tôi bó hoa một cách tự nhiên và tôi cũng đón nhận bó hoa ấy và tôi có cảm giác như chúng tôi đã quen nhau từ lâu.
Anh giới thiệu về công việc của mình. Nhiệm vụ của anh là đo gió, đo mưa, đo nắng, dự báothời tiết hằng ngày phục vụ cho sản xuất, chiến đấu. Anh kể rằng nửa đêm đang nằm trong mực.chăn, phải chui ra khỏi chăn, ra vườn giữa khí trời lạnh buốt. Tôi thấy tội cho anh vô cùng. Không những hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình anh còn có một lối sống ngăn nắp mẫu mực.
Tôi đọc sách còn ông họa sĩ thì trò chuyện với anh. ông họa sĩ hỏi anh:
– Sao người ta bảo anh là người cô độc nhất thế gian? Rằng anh “thèm” người lắm?
Anh thanh niên cười:
– Các từ ấy đều là của bác lái xe. Không, không đúng đâu.
Anh hạ giọng tâm sự với chúng tôi rằng lúc chưa vào nghề, nhìn ngôi sao giữa bầu trời đen kịt, anh nghĩ ngôi sao kia lẻ loi một mình.
Bây giờ vào nghề, anh mới thấy không phải vậy. Anh còn cho rằng công việc của anh gắn liền với bao công việc của anh em đồng chí dưới xuôi, Cất công việc đi, anh buồn đến chết mất. Anh tâm sự nhự đọc lại một điều suy nghĩ từ rất lâu. Bất giác anh giật mình khi thấy ông họa sĩ hí hoáy vẽ mình. Anh đã từ chối một cách khiêm tốn và giới thiệu cho ông những người xứng đáng được vẽ hơn. Tôi thấy được biết bao nét đẹp đáng quý hiện rõ trong con người anh. Và dù anh có ngăn cản, ông họa sĩ già vẫn vẽ được nhưng hơi vất vả, hình như ông có chút bối rối về anh. Ông nghĩ “người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm ông nhọc quá. Với những diều làm cho người ta suy nghĩ về anh, và về những diều anh suy nghĩ…”. Cuộc gặp gỡ này đã giúp tôi hiểu sâu hơn về mối tình nhạt nhẽo và yên tâm hơn về quyết định của mình.
Cuộc vui nào mà chẳng đến lúc phải chia tay. Giây phút đó thật luyến tiếc. Tôi cố tình để lại cho anh chiếc khăn mùi xoa để làm kỷ niệm nhưng anh tưởng tôi quên nên trả lại cho tôi. Anh còn tặng cho chúng tôi một làn trứng gà không tiễn vì bảo đã gần đến giờ “ốp”. Tôi rất cảm phục việc thực hiện giờ làm việc của anh.Cuộc nói chuyện tuy ngắn ngủi nhưng đã để lại trong tôi và cả ông họa sĩ già những ấn tượng khó quên. Qua cuộc gặp gỡ ấy, tôi đã có những suy nghĩ và tình cảm mới mẻ về con người và cuộc sống. Anh thánh niên đã giúp tôi cảm nhận được hơi thở tràn trề sức sống của những con người làm việc trên Sa Pa. Trước khi nhận việc ở dây, tôi đã chần chừ, chánnản, nhưng giờ đây tôi đã thay đổi cách suy nghĩ của mình
 

Khi chuẩn bị nhận việc ở Sa Pa thì tôi chẳng hào hứng gì cả. Trước khi lên ấy, tôi cảm thấy thật buồn chán với mối tình nhạt nhẽo và tôi đi với tâm trạng chán nản. Nhưng không, tôi đã lầm vì nơi đây có những con người rất tốt, đáng để tôi học hỏi và suy nghĩ lại tất cả. Đặc biệt, cuộc gặp gỡ với người thanh niên trên đỉnh Yên Sơn làm tôi xúc động hơn cả.Trong chuyến xe lên Lào Cai hôm ấy có cả một bác lái xe, ông họa sĩ và tôi. Khung cảnh ở đây thật đẹp, thật thơ mộng. Có những rặng đào với cả đàn bò lang. Khi tiếp xúc với anh thanh niên, được nghe anh kể về những người khác thì tôi đã hiểu thêm về cuộc sống ý nghĩa của anh cũng như của những người thầm lặng trên đình núi Yên Sơn cao hai ngàn sáu trăm mét này.Tôi vẫn còn nhớ giây phút được bác lái xe giới thiệu cho chúng tôi về anh thanh niên. Anh làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu, sống một mình trên đinh núi nên anh rất “thèm người”. Bác vừa nói xong thì anh xuất hiện. Vóc dáng nhỏ bé, nét mặt tràn đầy sức sống, là những gì toát lên qua cái nhìn của tôi về anh. Qua lời giới thiệu của ông họa sĩ, chúng tôi được anh mời lên nhà chơi. Tôi rất đỗi ngạc nhiên khi hiện ra trước mặt tôi là một vườn hoa.Nào hoa đơn, thược dược, nào hoa hồng,., đầy khắp vườn khiến tôi không còn e thẹn mà chạy ngay đến bên người con trai ấy. Anh trao cho tôi bó hoa một cách tự nhiên và tôi cũng đón nhận bó hoa ấy và tôi có cảm giác như chúng tôi đã quen nhau từ lâu.Anh giới thiệu về công việc của mình. Nhiệm vụ của anh là đo gió, đo mưa, đo nắng, dự báothời tiết hằng ngày phục vụ cho sản xuất, chiến đấu. Anh kể rằng nửa đêm đang nằm trong mực.chăn, phải chui ra khỏi chăn, ra vườn giữa khí trời lạnh buốt. Tôi thấy tội cho anh vô cùng. Không những hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình anh còn có một lối sống ngăn nắp mẫu mực.Tôi đọc sách còn ông họa sĩ thì trò chuyện với anh. ông họa sĩ hỏi anh: mực.– Sao người ta bảo anh là người cô độc nhất thế gian? Rằng anh “thèm” người lắm?Anh thanh niên cười:– Các từ ấy đều là của bác lái xe. Không, không đúng đâu. Anh hạ giọng tâm sự với chúng tôi rằng lúc chưa vào nghề, nhìn ngôi sao giữa bầu trời đen kịt, anh nghĩ ngôi sao kia lẻ loi một mình.Bây giờ vào nghề, anh mới thấy không phải vậy. Anh còn cho rằng công việc của anh gắn liền với bao công việc của anh em đồng chí dưới xuôi, Cất công việc đi, anh buồn đến chết mất. Anh tâm sự nhự đọc lại một điều suy nghĩ từ rất lâu. Bất giác anh giật mình khi thấy ông họa sĩ hí hoáy vẽ mình. Anh đã từ chối một cách khiêm tốn và giới thiệu cho ông những người xứng đáng được vẽ hơn. Tôi thấy được biết bao nét đẹp đáng quý hiện rõ trong con người anh. Và dù anh có ngăn cản, ông họa sĩ già vẫn vẽ được nhưng hơi vất vả, hình như ông có chút bối rối về anh. Ông nghĩ “người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm ông nhọc quá. Với những diều làm cho người ta suy nghĩ về anh, và về những diều anh suy nghĩ…”. Cuộc gặp gỡ này đã giúp tôi hiểu sâu hơn về mối tình nhạt nhẽo và yên tâm hơn về quyết định của mình.Cuộc vui nào mà chẳng đến lúc phải chia tay. Giây phút đó thật luyến tiếc. Tôi cố tình để lại cho anh chiếc khăn mùi xoa để làm kỷ niệm nhưng anh tưởng tôi quên nên trả lại cho tôi. Anh còn tặng cho chúng tôi một làn trứng gà không tiễn vì bảo đã gần đến giờ “ốp”. Tôi rất cảm phục việc thực hiện giờ làm việc của anh.Cuộc nói chuyện tuy ngắn ngủi nhưng đã để lại trong tôi và cả ông họa sĩ già những ấn tượng khó quên. Qua cuộc gặp gỡ ấy, tôi đã có những suy nghĩ và tình cảm mới mẻ về con người và cuộc sống. Anh thánh niên đã giúp tôi cảm nhận được hơi thở tràn trề sức sống của những con người làm việc trên Sa Pa. Trước khi nhận việc ở dây, tôi đã chần chừ, chánnản, nhưng giờ đây tôi đã thay đổi cách suy nghĩ của mình.

Là cô gái gốc Hà Nội, vừa tốt nghiệp đại học nông nghiệp, tôi lên nhận công tác ở Lai Châu. Cũng như lớp tuổi trẻ Việt Nam những năm 70, tôi rất háo hức muốn đóng góp công sức của mình cho đất nước. Trong cuộc hành trình, tôi đã có cuộc gặp gỡ trò chuyện với một người lao động trí thức trẻ . Những suy nghĩ của anh ấy đã cho tôi có thêm nhận thức mới về cuộc sống, cống hiến.
Nhớ lại, trong những ngày đường đến Lai Châu, tôi ngồi cạnh một người họa sĩ lão thành - một người tốt bụng, lao động nghệ thuật nghiêm túc, quyết định đi thực tế để tìm đề tài sáng tác trước khi về hưu. Khi xe chạy qua Sa Pa, chúng tôi say mê ngắm nhìn vẻ đẹp thiên nhiên với những rặng đào, hàng thông rung tít trong nắng, những cây tử kinh nhô đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng… Lúc xe dừng lại để lấy nước và cho hành khách nghỉ ngơi trong ba mươi phút, bác lái xe bảo sẽ giới thiệu với chúng tôi “ một người cô độc nhất thế gian” . Đó là một thanh niên hai mươi bảy tuổi, tầm vóc bé nhỏ , làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao hai ngàn sáu trăm mét. Anh sống cô đơn giữa bốn bề cây cỏ và mây mù lạnh lẽo. lúc mới lên làm việc, chưa quen, “ thèm người” quá nên anh đã dùng cây ngáng đường cho xe dừng lại để trò chuyện với mọi người. Anh đưa biếu bác lái xe củ tam thất vì biết vợ bác bị ốm, lúc bác trao cho anh quyển sách mua hộ, tôi thấy anh mừng quýnh. Bác lái xe giới thiệu chúng tôi với anh và đề nghị anh mời chúng tôi lên thăm nơi ở và làm việc của anh. Vừa lên đến nơi, tôi ngỡ ngàng trước vườn hoa anh trồng với muôn sắc màu . Không kìm chế nỗi thích thú, tôi chạy lại bên anh. Người thanh niên cũng rất tự nhiên, cắt tặng tôi một bó hoa to với lòng hiếu khách bởi tôi là người con gái thứ nhất từ Hà Nội lên tới nhà anh từ bốn năm nay.
Anh quyết định:
- Thôi chấm dứt tiết mục hái hoa. Đã mất năm phút rồi. Cháu sẽ nói về mình trong năm phút. Còn hai mươi phút, bác cho cháu nghe chuyện, cháu thèm nghe chuyện dưới xuôi lắm.
Rồi anh kể về công việc anh đang đảm trách với việc đo gió, đo mưa, tính chấn động mặt đất, dự báo thời tiết , phục vụ sản xuất , chiến đấu. Công việc của anh thật gian khổ, nhất là lúc về đêm, luôn đối mặt với gió, tuyết và sự lặng im thật dễ sợ. Tôi thật sự bị cuốn hút vào câu chuyện anh kể. Bỗng anh dừng lại, nhắc về thời gian mà đối với anh rất quý trong cuộc gặp gỡ này:
- Còn có hai mươi phút thôi, mời bác và cô vào nhà uống nước chè và kể cho cháu nghe chuyện dưới xuôi.
Chúng tôi đi theo anh. Căn nhà ba gian của anh sạch sẽ ngăn nắp với sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm. Bác họa sĩ đề nghị anh kể tiếp công việc của anh, rằng sao mà người ta gọi anh là người cô độc nhất thế gian. Anh cười khanh khách:
- Đó là từ ngữ của bác lái xe. Một mình thì anh bạn trên đỉnh Phăng xi păng mới một mình hơn cháu. Cháu từng nghĩ : Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai làm việc. Công việc của cháu gian khổ nhưng cất nó đi cháu buồn chết mất. Cháu không còn cảm thấy cô đơn vì đã có sách làm bạn. Vả lại có lần cháu phát hiện một đám mây khô giúp không quân ta hạ nhiều phản lực Mĩ. Từ đó cháu thấy mình thật hạnh phúc
Lắng nghe anh nói mà lòng tôi xúc động. Tôi đã hiểu ra rồi. Đâu phải đi ra chiến chiến trường tiêu diệt giặc Mĩ mới là sống đẹp. Cuộc sống lao động của anh đầy ý nghĩa đối với đất nước . Chao ôi, khi con người tìm ra được ý nghĩa của công việc thì người ta không còn ngại gian khổ nào cả. Cuộc gặp gỡ này đã cho tôi thêm niềm tin về quyết định đến Lai Châu của mình, tôi sẽ chấp nhận nhiệm vụ được phân công dù có gặp muôn vàn khó khăn. Tôi âm thầm đặt chiếc khăn tay vào một quyển sách của anh xem như kỉ niệm, tình cảm quý mến mà tôi dành cho anh. Hình như cùng đồng cảm xúc với tôi, nên bác họa sĩ đã đề nghị vẽ anh. Thật bất ngờ , anh đã khiêm tốn từ chối:
- Không, không, đừng vẽ cháu. Để cháu giới thiệu với bác những người khác đáng hơn cho bác vẽ.
Anh kể về người kĩ sư trồng rau, kiên nhẫn xem ong thụ phấn hoa su hào rồi sau đó, tự mình làm thay cho ong, tạo ra được hàng loạt cây su hào đạt năng suất cao, người cán bộ lập bản đồ sét, mười năm không về thăm nhà, sợ nhỡ có sét lúc vắng mặt mình… Thế đấy, Sa Pa tuy lặng lẽ, nghe nhắc tên người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi lại có những con người làm việc âm thầm cống hiến cho đất nước.
- Trời ơi, còn có năm phút!
Anh thanh niên nói to, giọng đầy tiếc rẻ, bác họa sĩ cũng tặc lưỡi đứng dậy. Anh gọi to cho tôi quay lại nhận chiếc khăn tay mà không biết tôi cố tình tặng anh, khiến tôi xấu hổ vô cùng với bác họa sĩ. Chúng tôi tạm biệt nhau trong niềm luyến tiếc. Tôi bắt tay và nhìn thẳng vào mắt anh, cái nhìn của người ngưỡng mộ một vẻ đẹp tâm hồn mà rất tiếc khó có thể gặp lại. Bác họa sĩ khẳng định sẽ quay lại thăm anh. Anh thanh niên tặng chúng tôi một làn trứng gà rồi không tiễn chân vì bận đi ốp. Chúng tôi hiểu anh cũng như chúng tôi không muốn chia tay, ba mươi phút trò chuyện quá ngắn ngủi. Nhưng trong khoảng thời gian ngắn này, tôi đã nhận ra được chân dung của anh thanh niên – tiêu biểu cho lớp trẻ Việt Nam trong lĩnh vực xây dựng đất nước với những phẩm chất tốt đẹp: yêu nghề, say mê với công việc, hiếu khách, quan tâm đến người khác và rất khiêm tốn.
Cuộc gặp gỡ tình cờ với bác họa sĩ và anh thanh niên để lại dấu ấn sâu sắc trong cuộc đời tôi. Anh thanh niên đã làm cho tôi cảm thấy yêu đời hơn, nhiệt tình hơn trong công việc. Chân dung anh thanh niên mà bác họa sĩ vẽ chắc chắn sẽ mang lại cho nghệ thuật và cho đời sống một mẫu người lí tưởng sống mãi theo thời gian.

Đó không phải lần đầu tiên tôi rời Hà Nội - quãng đời học sinh, sinh viên của tôi đã ghi dấu bao lần đến với Huế, Quảng Trị, Bắc Kạn, Thái Nguyên,... - nhưng lần này đến Lai Châu, tôi có cảm giác thật lạ. Tôi mới ra trường, đây là chuyến đi nhận công tác của tôi. Bước qua cuộc đời học trò chật hẹp để bước vào cuộc sống mới khiến tôi không khỏi ngỡ ngàng. Trên chặng đường từ Hà Nội lên Lai Châu, tôi đã được quen biết những con người thuộc những thế hệ khác nhau. Họ đã khiến tôi thấy cuộc sống này rộng lớn và đẹp đẽ biết mấy. Đặc biệt là quãng đường tôi đến Sa Pa. Sa Pa, nghe cái tên người ta đã muốn nghỉ ngơi nhưng ở đó có những con người làm việc hăng say, họ nguyện hi sinh tuổi thanh xuân của mình cho đất nước. Họ để lại ấn tượng đẹp trong lòng tôi cũng như bất kì ai đặt chân lên mảnh đất này.
"Chỉ vài cây số nữa là tới Sa Pa" - bác lái xe nói vậy. Tôi bắt đầu háo hức, tò mò, mắt nhìn xa ngoài cửa kính một cách lặng lẽ mà say mê.
Sau cuộc nói chuyện, giao lưu vui vẻ giữa tôi - bác lái xe - bác hoạ sĩ già thì mọi người bỗng nín bặt, vì cảnh trước mắt bỗng hiện lên đẹp một cách kỳ lạ... Nắng bây giờ bắt đầu len tới đốt cháy rừng cây. Những cây thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng, những ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn bao che của những cây tử kinh thinh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe...
Giữa lúc đó, bác lái xe cho dừng xe để mọi người nghỉ ngơi. Riêng với tôi và bác hoạ sĩ, ông quay sang nói một cách bí hiểm: sẽ giới thiệu cho chúng tôi một trong những người "cô độc nhất thế gian". Bác lái xe này thật vui tính khi đặt cho người đó cái tên như vậy. Bác lại còn khẳng định với bác hoạ sĩ - một người say mê nghệ thuật rằng: "Thế nào bác cũng thích vẽ hắn". Không hiểu sao nói đến đây, bác lái xe lại liếc nhìn tôi, khiến cho tôi bất giác đỏ mặt. Cái nhìn đó có lẽ là có hàm ý sâu xa.
Theo lời bác lái xe thì đó là một anh chàng hai mươi bảy tuổi làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m. Khi mới lên nhận việc, chưa quen với không khí toàn rừng và cây ở đây nên anh ta thèm người'",đến mức chắn ngang khúc gỗ ngang đường để kiếm cớ có người nói chuyện.
Kia, anh ta kia! - Bác lái xe chỉ.
Tôi và ông hoạ sĩ già thực sự xúc động và vô cùng ngạc nhiên khi nhìn thấy trước mắt chúng tôi là người con trai tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ từ trên sườn núi trước mặt chạy lại chỗ xe đỗ.
Người con trai đưa cho bác lái xe một gói nhỏ - củ tam thất - một thứ cây của vùng núi. Còn bác lái xe thì trao cho anh quyển sách. Hai người nói với nhau điều gì đó, bác lái xe thì rạng rỡ cười còn anh thanh niên kia cũng mừng quýnh. Tôi có cảm giác hành động đó của hai người không đơn thuần chi là tình cảm giữa hai người quen biết mà là tình cảm của những người trong gia đình. Thì ra, vợ bác lái xe mới ốm dậy, anh chàng kia gửi biếu ít tam thất "của nhà trồng được" còn bác lái xe gửi sách mua giúp anh ta đọc cho đờ buồn và đỡ nhớ cuộc sống binh thường!
Đứng một lát, bác lái xe dắt tay người thanh niên lại chỗ ông hoạ sĩ và tôi để giới thiệu. Anh mời chúng tôi lên thăm ngôi nhà nơi anh ở. Sau đó, cùng như bao chàng thanh niên khác anh đỏ mặt, luống cuống rồi xin về nhà trước. Không chỉ riêng tôi, bác hoạ sĩ hay bất kỳ ai cũng sẽ nghĩ rằng anh chạy về trước để dọn dẹp nhà cửa, hay gấp chăn màn vì... thanh niên mà! Đã vậy lại ở một mình nên khó tránh khỏi điều khó nói ấy.
Nhưng thật bất ngờ! Tôi nhận thấy vẻ ngạc nhiên của bác hoạ sĩ khi bước lên bậc thang bằng đất thấy người con trai đang hái hoa. Còn tôi chi "ồ" lên một tiếng. Sau gần hai ngày, qua ngót bốn trăm cây số đường dài cách xa Hà Nội, đứng trong mây mù ngang tầm với chiếc cầu vồng kia, bỗng nhiên lại gập hoa đơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong... ngay lúc dưới kia là mùa hè, đột ngột và mừng rỡ, quên mất cả e lệ, tôi chạy đến bên người con trai đang cắt hoa. Anh rất tự nhiên như với một người bạn đã quen trao bó hoa đã cắt cho tôi, và cũng rất tự nhiên, tôi đỡ lấy.
Tôi cắt thêm mấy cành nữa. Rồi cô muốn lấy bao nhiêu nữa, tuỳ ý. Cô cứ cắt một bó rõ to vào. Có thể cắt hết nếu cô thích. Tôi không biết kỷ niệm thế nào cho thật long trọng ngày hôm nay. Bác và cô là đoàn khách thứ hai đến thăm nhà tôi từ Tết, và cô là cô gái thứ nhất từ Hà Nội lên tới nhà tôi từ bốn năm nay.
Người con trai nói to những điều đáng ra người ta chỉ nghĩ. Cũng là những điều người ta ít nghĩ. Việc ấy làm cho tôi và bác hoạ sĩ cảm động và cuốn hút ngay. Tôi ôm bó hoa vào ngực, bạo dạn nhìn thẳng vào mặt anh. Anh thanh niên bắt gặp cái nhìn đó, phủi vội giọt mồ hôi trên sống mũi mỉm cười, hạ giọng hỏi:
Cũng đoàn viên, phỏng?
Vâng - Tôi nói.
Thôi, chấm dứt tiết mục hái hoa - Người con trai bất chợt quyết định Bác lái xe chỉ cho ba mươi phút thôi. Hết năm phút rồi. Cháu nói qua công việc của cháu, năm phút. Còn hai mươi phút, mời bác và cô vào nhà uống chè, cho cháu nghe chuyện. Cháu thèm nghe chuyện dưới xuôi lắm...
Anh bắt đầu kể về công việc của mình. Rằng công việc của anh là đo gió. đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động địa cầu để dự báo thời tiết. Rồi cả những khó khăn, trở ngại: những đêm mưa bão, bão tuyết, trời nắng, mưa. Nhưng anh vẫn làm việc rất nghiêm túc đến từng giờ, từng phút. Bởi có lẽ anh hiểu được công việc của anh quan trọng như thế nào...
Tôi vẫn đứng đó, ôm bó hoa và lắng tai nghe. Anh bỗng dừng lại. Trời! Mười phút sao mà trôi nhanh quá!
Anh nói nữa đi - Bác hoạ sĩ giục.
Báo cáo hết! - Người con trai vụt trở lại giọng vui vẻ.
Còn hai mươi phút nữa thôi. Bác và cô vào nhà. Chè đã ngấm rồi dấy.
Thì giờ ngắn ngủi còn lại thúc giục chính chúng tôi. Chúng tôi bước vào
căn nhà ba gian sạch sẽ và gọn gàng.
Bác hoạ sĩ hứa sẽ quay trở lại và kể anh nghe chuyện dưới xuôi.
Bác vừa nhâm nhi chén chè và nghe anh giải thích cụm từ "cô độc nhất thế gian". Rằng còn có người cô độc hơn anh. Đó Là anh bạn trên trạm đỉnh Phan xi păng ba trăm một trăm bốn mươi hai mét kia còn một mình hơn anh.
Tôi đang đọc cuốn sách trên bàn của anh và vẫn lắng tai nghe hai bác cháu họ nói chuyện.
Càng nói chuyện với chàng trai bác hoạ sĩ càng có vẻ thích thú. Bác đề nghị vẽ anh. Nhưng anh từ chối. Bởi theo anh - anh không phải là người đáng để vẽ. Anh khiêm tốn giới thiệu người khác. Đó là ông kỹ sư ở vườn rau dưới Sa Pa. Nhưng cũng may bằng mấy nét, hoạ sĩ đã ghi xong lần đầu gương mặt của người thanh niên.
Người thanh niên này làm tôi và bác hoạ sĩ suy nghĩ nhiều quá. Những điều cùng nghe cộng với những điều tôi khám phá thấy trên trang sách đang đọc giở làm cho tôi bàng hoàng. Có phải vì ánh sáng trong quyến sách rọi sang làm tôi hiểu thêm về cuộc sống một mình dũng cảm tuyệt vời của người thanh niên, về cái thế giới những con người như anh mà anh kể, về con đường tôi đi tới?
Không phải chỉ vì bó hoa rất to sẽ đi theo tôi trong chuyến thứ nhất ra đời mà vì một bó hoa khác, bó hoa của những háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên anh cho thêm tôi. Tôi không muốn những khoảnh khắc này trôi đi vô nghĩa trong đời mình. Tôi mong muốn để lại điều gì thật ý nghĩa nơi này... Tôi khẽ mở khoá chiếc xắc nhỏ bên mình...
Và thế là chì còn năm phút nữa.
Bác hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Tôi cũng đứng lên đi ra chỗ bác.
Ô! Cô quên chiếc mùi xoa đây này!
Anh thanh niên vừa vào kêu lên, anh lấy chiếc khăn tay vo tròn cả; giữa cuốn sách tới trả cho tôi. Cái món quà mà tôi cho là một chút cỏn con, dịu dàng nhưng... Tôi cúi đầu ngượng ngùng không nhìn thẳng vào anh nhận lại chiếc khăn và quay đi.
Bác hoạ sĩ và anh lưu luyến rồi hẹn ngày gặp lại. Còn tôi - tôi chìa tay cho anh nắm, cần trọng rõ ràng như người ta cho nhau cái gì chứ không phải cái bắt tay. Tôi nhìn anh, cái nhìn như mãi mãi không bao giờ gặp lại.
Chào anh.
Tôi không biết cảm giác lúc đó là gì nữa. Điều cuối cùng anh dành sự quan tâm cho moi người đó là anh ấn cái làn vào tay bác hoạ sĩ rồi nói là để cho mọi người ăn trưa.
Chúng tôi ra về, nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực làm cho bó hoa càng rực thêm làm cho tôi cảm thấy mình rực rỡ theo.
Chuyến đi này là một chuyến đi thật khó quên trong đời tôi. Tôi đã gặp được những con người thật đẹp, thật cao cả. Họ làm cho tôi thấy yêu đời hơn, thấy tự tin với công việc của mình hơn và anh thanh niên để lại ấn tượng sâu đậm về một thế hệ trẻ như tôi - anh đã cống hiến hết mình cho phong trào ba sẵn sàng. Anh sống bên cái vẻ bề ngoài "lặng lẽ" nhưng bên trong thì rạo rực của vùng đất dấu yêu, thơ mộng này.

Là cô gái gốc Hà Nội, vừa tốt nghiệp đại học nông nghiệp, tôi lên nhận công tác ở Lai Châu. Cũng như lớp tuổi trẻ Việt Nam những năm 70, tôi rất háo hức muốn đóng góp công sức của mình cho đất nước. Trong cuộc hành trình, tôi đã có cuộc gặp gỡ trò chuyện với một người lao động trí thức trẻ . Những suy nghĩ của anh ấy đã cho tôi có thêm nhận thức mới về cuộc sống, cống hiến.
Nhớ lại, trong những ngày đường đến Lai Châu, tôi ngồi cạnh một người họa sĩ lão thành - một người tốt bụng, lao động nghệ thuật nghiêm túc, quyết định đi thực tế để tìm đề tài sáng tác trước khi về hưu. Khi xe chạy qua Sa Pa, chúng tôi say mê ngắm nhìn vẻ đẹp thiên nhiên với những rặng đào, hàng thông rung tít trong nắng, những cây tử kinh nhô đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng… Lúc xe dừng lại để lấy nước và cho hành khách nghỉ ngơi trong ba mươi phút, bác lái xe bảo sẽ giới thiệu với chúng tôi “ một người cô độc nhất thế gian” . Đó là một thanh niên hai mươi bảy tuổi, tầm vóc bé nhỏ , làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao hai ngàn sáu trăm mét. Anh sống cô đơn giữa bốn bề cây cỏ và mây mù lạnh lẽo. lúc mới lên làm việc, chưa quen, “ thèm người” quá nên anh đã dùng cây ngáng đường cho xe dừng lại để trò chuyện với mọi người. Anh đưa biếu bác lái xe củ tam thất vì biết vợ bác bị ốm, lúc bác trao cho anh quyển sách mua hộ, tôi thấy anh mừng quýnh. Bác lái xe giới thiệu chúng tôi với anh và đề nghị anh mời chúng tôi lên thăm nơi ở và làm việc của anh. Vừa lên đến nơi, tôi ngỡ ngàng trước vườn hoa anh trồng với muôn sắc màu . Không kìm chế nỗi thích thú, tôi chạy lại bên anh. Người thanh niên cũng rất tự nhiên, cắt tặng tôi một bó hoa to với lòng hiếu khách bởi tôi là người con gái thứ nhất từ Hà Nội lên tới nhà anh từ bốn năm nay.
Anh quyết định:
- Thôi chấm dứt tiết mục hái hoa. Đã mất năm phút rồi. Cháu sẽ nói về mình trong năm phút. Còn hai mươi phút, bác cho cháu nghe chuyện, cháu thèm nghe chuyện dưới xuôi lắm.
Rồi anh kể về công việc anh đang đảm trách với việc đo gió, đo mưa, tính chấn động mặt đất, dự báo thời tiết , phục vụ sản xuất , chiến đấu. Công việc của anh thật gian khổ, nhất là lúc về đêm, luôn đối mặt với gió, tuyết và sự lặng im thật dễ sợ. Tôi thật sự bị cuốn hút vào câu chuyện anh kể. Bỗng anh dừng lại, nhắc về thời gian mà đối với anh rất quý trong cuộc gặp gỡ này:
- Còn có hai mươi phút thôi, mời bác và cô vào nhà uống nước chè và kể cho cháu nghe chuyện dưới xuôi.
Chúng tôi đi theo anh. Căn nhà ba gian của anh sạch sẽ ngăn nắp với sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm. Bác họa sĩ đề nghị anh kể tiếp công việc của anh, rằng sao mà người ta gọi anh là người cô độc nhất thế gian. Anh cười khanh khách:
- Đó là từ ngữ của bác lái xe. Một mình thì anh bạn trên đỉnh Phăng xi păng mới một mình hơn cháu. Cháu từng nghĩ : Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai làm việc. Công việc của cháu gian khổ nhưng cất nó đi cháu buồn chết mất. Cháu không còn cảm thấy cô đơn vì đã có sách làm bạn. Vả lại có lần cháu phát hiện một đám mây khô giúp không quân ta hạ nhiều phản lực Mĩ. Từ đó cháu thấy mình thật hạnh phúc
Lắng nghe anh nói mà lòng tôi xúc động. Tôi đã hiểu ra rồi. Đâu phải đi ra chiến chiến trường tiêu diệt giặc Mĩ mới là sống đẹp. Cuộc sống lao động của anh đầy ý nghĩa đối với đất nước . Chao ôi, khi con người tìm ra được ý nghĩa của công việc thì người ta không còn ngại gian khổ nào cả. Cuộc gặp gỡ này đã cho tôi thêm niềm tin về quyết định đến Lai Châu của mình, tôi sẽ chấp nhận nhiệm vụ được phân công dù có gặp muôn vàn khó khăn. Tôi âm thầm đặt chiếc khăn tay vào một quyển sách của anh xem như kỉ niệm, tình cảm quý mến mà tôi dành cho anh. Hình như cùng đồng cảm xúc với tôi, nên bác họa sĩ đã đề nghị vẽ anh. Thật bất ngờ , anh đã khiêm tốn từ chối:
- Không, không, đừng vẽ cháu. Để cháu giới thiệu với bác những người khác đáng hơn cho bác vẽ.
Anh kể về người kĩ sư trồng rau, kiên nhẫn xem ong thụ phấn hoa su hào rồi sau đó, tự mình làm thay cho ong, tạo ra được hàng loạt cây su hào đạt năng suất cao, người cán bộ lập bản đồ sét, mười năm không về thăm nhà, sợ nhỡ có sét lúc vắng mặt mình… Thế đấy, Sa Pa tuy lặng lẽ, nghe nhắc tên người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi lại có những con người làm việc âm thầm cống hiến cho đất nước.
- Trời ơi, còn có năm phút!
Anh thanh niên nói to, giọng đầy tiếc rẻ, bác họa sĩ cũng tặc lưỡi đứng dậy. Anh gọi to cho tôi quay lại nhận chiếc khăn tay mà không biết tôi cố tình tặng anh, khiến tôi xấu hổ vô cùng với bác họa sĩ. Chúng tôi tạm biệt nhau trong niềm luyến tiếc. Tôi bắt tay và nhìn thẳng vào mắt anh, cái nhìn của người ngưỡng mộ một vẻ đẹp tâm hồn mà rất tiếc khó có thể gặp lại. Bác họa sĩ khẳng định sẽ quay lại thăm anh. Anh thanh niên tặng chúng tôi một làn trứng gà rồi không tiễn chân vì bận đi ốp. Chúng tôi hiểu anh cũng như chúng tôi không muốn chia tay, ba mươi phút trò chuyện quá ngắn ngủi. Nhưng trong khoảng thời gian ngắn này, tôi đã nhận ra được chân dung của anh thanh niên – tiêu biểu cho lớp trẻ Việt Nam trong lĩnh vực xây dựng đất nước với những phẩm chất tốt đẹp: yêu nghề, say mê với công việc, hiếu khách, quan tâm đến người khác và rất khiêm tốn.
Cuộc gặp gỡ tình cờ với bác họa sĩ và anh thanh niên để lại dấu ấn sâu sắc trong cuộc đời tôi. Anh thanh niên đã làm cho tôi cảm thấy yêu đời hơn, nhiệt tình hơn trong công việc. Chân dung anh thanh niên mà bác họa sĩ vẽ chắc chắn sẽ mang lại cho nghệ thuật và cho đời sống một mẫu người lí tưởng sống mãi theo thời gian.

Hay