Cuốn sách Tôi là một con lừa
“Phương Mai – Một con lừa”
Tại sao có thể nói một người phụ nữ lại là một con lừa ? À đâu, có ai nói thế đâu mà chính cô ấy tự nhận mình là như vậy đó chứ. Người phụ nữ tự nhận mình là một con lừa thì chắc hẳn cô ta phải là một người dũng cảm và thẳng thắn lắm. Hầu hết con người ta đều rất thích được khen, ngay cả tôi cũng thế. Hiếm thấy ai mạnh miệng bảo rằng tôi thích được chê chứ chả thích được khen đâu. Nói thế thôi chứ không hẳn là tất cả; điển hình là người phụ nữ mà tôi đang đề cập đến đây.
Riêng cá nhân tôi thì tôi thấy con lừa cũng rất đáng yêu đấy chứ! Hầu hết ai ai cũng bảo con lừa là ngu ngốc, là dốt đặc, là này này nọ kia thế nhưng những điểm tốt của lừa lại ít tai biết đến. Trong các bộ phim hoặc trên các bức tranh vẽ về các vị thần thì đa số họ toàn cưỡi lừa. Hay là trong những câu chuyện ngụ ngôn thường được các ông bố bà mẹ kể cho các con nghe vào những lúc trước khi đi ngủ thì “lừa” cũng là một nhân vật khá đặc sắc mà nổi bật trong đó là những đức tính đáng quý của nó nhằm gửi gắm những bài học hay, bổ ích cho đời. Thế nhưng mấy ai để ý đến mà hầu hết họ chỉ biết đến lừa vì sự ngốc nghếch của nó mà thôi. Không nói đâu xa, bản than tôi cũng thế. Vì thế khi nhìn cuốn sách “TÔI LÀ MỘT CON LỪA” của tác giả Nguyễn Phương Mai đã tạo nên trong tôi một dấu ấn đặc biệt và theo một cách tự nhiên nào đó nó đã thôi thúc sự tò mò khám phá cũng như niềm hứng khởi trỗi dậy mạnh mẽ trong đó. Không chần chừ them nữa, tôi lập tức đưa “nàng” về dinh và sẵn sang khám phá “con lừa Phương Mai” nổi bật như thế nào.
Ở những trang đầu tiên của tác phẩm tôi hoàn toàn bị sự thẳng thắn trong ngòi bút của cô ấy chinh phục. Một nhân cách, một cá tính rất khác người nhưng lại cực kì ấn tượng. Cô ấy tự tin khẳng định mình, tự nhận mình là “một con lừa ưa nặng”; một con lừa sẵn sàng đâm đầu vào nước để được công nhận là “một con lừa có cá tính”. Phải chăng, vì là “một con lừa có cá tính” thế nên cô ấy có những suy nghĩ và những quyết định hết sức “ẩm sọ”. Càng đọc sâu càng thấy, mức độ “ẩm sọ” của tác giả nổi trội biết nhường nào. Thế nhưng, cái “ẩm sọ”của tác giả cũng chẳng phải là mang ý nghĩa điên khùng không đâu mà thực chất nó lại mang đến cho cô những trải nghiệm, những chân lý hết sức tuyệt vời. Khơi nguồn từ việc là một giảng viên đại học khoa Kinh tế, đại học Khoa học Ứng dụng Amsterdam Hà Lan đột ngột xin bỏ việc để đi du lịch một năm. Cô ấy bắt đầu cuộc hành trình “dài gấp hai lần rưỡi vòng xích đạo từ châu Phi đến châu Úc – châu Mỹ và cuối cùng là châu Âu với một chiếc balo nặng mười một cân”. Cô xuất hiện trong bộ dạng của “một con lừa hớn hở rất vô căn cứ: không nhà (nhà thuê chả chủ rồi), không việc làm (xin nghỉ việc rồi còn đâu), không người yêu (có ai điên đi yêu một con lừa đã ẩm sọ lại còn thất nghiệp và vô gia cư ??)”. Lên đường mà không có gì bên mình ngoài chiếc balo nặng nề và to tướng. Nếu như nhìn về hướng vật chất là thế nhưng nếu xét về mặt tinh thần thì tác giả lên đường với đầy đủ tất cả những “hành trang về cảm xúc”. Nào là cảm giác “ngộp thở, lột xác, ngơ ngác đôi khi thì lại phẫn uất hoặc hân hoan tột đỉnh”. Chỉ như thế thôi cũng đủ mang lại cho Phương Mai một cuộc du kí đầy tuyệt vời và thi vị biết nhường nào.
Bằng ngòi bút dí dỏm đan xen cùng sự khéo léo và tính khách quan của mình, tác giả mang đến cho bạn đọc những giây phút vui tươi, thú vị và sự hào hứng ngỡ như đang cùng nhà văn tham gia vào cuộc hành trình đầy kì thú. Điển hình là cuộc đu dây, à không đi xích đu cao nhất thế giới (Nevis – New Zealand) của tác giả. Với một cảnh đẹp bao la, hùng vĩ với thung lung lớn cao xa ngút ngàn; vách đá cao lớn, đồ sộ dựng đứng trên 160m; gió thì thổi lồng lộng như gầm rú, ríu rít văng vẳng bên tay; sông dài mênh mông là thế nhưng với độ cao đó thì nó chỉ như “một sợi chỉ mỏng manh” cắt ngang. Không kìm được long trước sự hùng vĩ ấy tác giả đã phọt ra cả một tràng chữi thề. Giả sử lúc đó tôi mà là tác giả, chắc hẳn cái cằm tôi đã nhanh chóng chảy xuống tận đầu gối luôn rồi!!! Tuy nhiên nó chưa phải là điều đáng quan tâm. Điều đáng nói và có vẻ thú vị hơn không nằm ở đó mà là việc tác giả buộc mình vào chiếc xích đu mỏng manh bay qua bay lại cái thung lung này ấy. Khi chênh vênh trên bờ vực cao ngút ngàn, cô như “vừa khóc vừa cười”. Chưa bao giờ cô lại thấy “ham sống sợ chết” đến thế. “Miệng thở dốc không ngừng, chân tay co rúm, máu chảy rần rần, miệng chữi rủa ầm ỉ, mắt ti hí nhìn xung quanh”. Rồi 1-2-3 vèo vèo …….veooooooo một phát, “tiếng gào” của tác giả mất hút. “Tim bỗng ngừng đập”…..Rơi 60m tự do khiến tác giả như “bay lên”; lướt qua những vách xa mờ; vượt lên trên không trung” cùng bầu trời xanh trong rộng lớn. Để rồi từ chính cảm giác ấy tác giả như được ban tặng cho đôi cánh thoải mái tư do bay lượn trên bầu trời bao la rộng lớn. Cảm giác sợ sệt dần dần tan biến mà thay vào đó là tâm trạng vui tươi, sững sờ, xen lẫn sung sướng, mọi lo âu phiền muộn cũng theo gió mà bay tất. Và rồi từ lần trải nghiệm cảm giác mạnh này, Phương Mai đã rút ra được bài học cho bản than đó chính là cuộc sống này đáng quý biết nhường nào. Tuy nhiên, cuộc hành trình của Mai vẫn còn tiếp tục và nó dẫn cô đến những vùng đất, những trải nghiệm mới lạ mà đời người hiếm ai có dịp để mà thưởng thức. Cũng chính vì điều đó đã tôi luyện trong cô them long can đảm, sự gan dạ và ngọn lửa tinh thần càng them sang chói. Chẳng sơ chi, cô liều mình nhảy thác Maletsunyane cao 190m hay gan góc “bơi” cùng cá mập trắng tại Nam Phi hay “liều mạng” tham gia wingsuit flying- tande sky diving – hang glinding (những trò chơi mạo hiểm trên không) để rồi khám phá ra được sức mạnh tiềm tàng của con người trong những lúc khó khăn nguy hiểm và “bàng hoàng nhận thấy sự kiêu căng ngạo mạn đến lố bịch của loài người về những đỉnh cao kỉ lục nhỏ nhặt – phù phiếm bởi lẽ cô biết được rằng đỉnh cao không bao giờ ngọt ngào.”
Nối tiếp cho sự “cá tính” của tác giả chính là thói quen kì dị của cô khi du lịch qua những thành phố mới đều tò mò muốn ngó qua nghĩa địa. Trái ngược với bạn bè cô, họ nào là khoe hình cưới, hình sinh nhật – tiệc tùng hoặc lễ hội nọ kia nhưng riêng cô thì đa phần cô toàn khoe hình “mấy cái nấm mồ mới đắp”. Trời ạ, một con người thật là ngộ lạ và thú vị làm sao! Tôi chưa bao giờ nghe, chưa bao giờ thấy ai lại suốt ngày đi khoe hình nghĩa địa vì thực chất nó chả mang lại tí niềm vui nào mà thay vào đó là toàn sự đau buồn, thương xót. Chắc hẳn phải có một nguyên do nào đó mà tác giả mới làm như vậy. Có khi nào là do cô ấy thích? Hay là do mức độ “ẩm sọ” của cô ấy ngày càng cao? À không không, sai bét hết rồi. Tác giả làm vậy chả phải do thích gì hết đâu mà do nhận thức cô ấy mách bảo rằng cuộc sống là một vòng tròn (khép kín); có sinh ắt phải có diệt, có mở đầu ắt sẽ có kết thúc, có hủy diệt thì mới có hồi sinh. Cuộc đời con người cũng vậy, có sinh ắt sẽ có tử bởi lẽ chúng là quy luật ngàn đời. Vì vậy “để có được một cuộc sống thanh thản thì trước hết phải biết đối mặt với cái chết thanh thản”.
Nhưng đó chưa phải đã hết…à mà nếu mà hết ở đấy thì chả còn thú vị gì nữa. Cuộc phiêu lưu này tiếp nối cuộc phiêu lưu kia, những trả nghiệm này nối đuôi những trải nghiệm khác để rồi đúc kết lại thành chuỗi những hồi ức, những kỉ niệm tuyệt vời và đáng nhớ nhất. Tôi thực sự cảm thấy rất ganh tị với tác giả về những hồi ức, những trải nghiệm li kì, đặc biệt ấy. Để rồi từ trong sự tị nạnh đó phát sinh thêm một trạng thái khác mà bản thân tôi thường xuyên bị “dính” phải đó chính là hoang tưởng. Nói nôm na hơn là trí tưởng tượng phong phú hoặc là “siêu tưởng tượng” (tôi hay đùa là super tưởng tượng). Mà thôi nói hoạch tẹt ra là hay mơ mộng viễn vông đi. Tôi đã từng ước rằng giá như đời là một giấc mơ và tôi được thần thánh ban cho cả vạn điều ước thì hạnh phúc không còn gì bằng. Thế nhưng đời không như là mơ nên tôi chỉ mãi đắm chìm vào những giấc mơ viễn vông chỉ do bản thân tự nghĩ ra mà thôi.Ôi ôi, chắc tôi bị dở hơi thật rồi!! Nhưng khi đọc tác phẩm của Phương Mai thì tôi phát hiện ra cô ấy cũng rất thích mơ mộng. Mà đặc biệt, sự mơ mộng của cô ấy ấn tượng hơn của tôi nhiều. Cô ấy ước cả “một ngày như trong mơ” với phép thuật của Harry Potter khi đọc thần chú “Apparition” thì có thể đi xuyên không gian và thời gian, xuất hiện – biến mất ở bất cứ đâu bạn muốn. Và rằng ước mơ của tác giả (nếu như cô có được phép thuật đó) chính là “Buổi sáng: thức dậy cùng mùa đông; Bắt đầu ngày mới bằng chạy đua cùng bình minh; Cả ngày thì làm tiên cá; Cuối ngày: đi chơi đêm ở Las Vegas và cuối cùng là đêm xuống có thể ngả lưng trong khách sạn ngàn sao”. Than ôi , ước như vậy mới là ước chứ! Xem ra thì những điều ước của tôi chả có gì đặc biệt. Thế nhưng những giấc mơ kia có được xem là viễn vông không? Có thể có nhưng cũng có thể không. Nếu nhìn về một phía: ừ thì viễn vông thật. Nhưng nếu nhìn nó một cách toàn diện, về nhiều khía cạnh khác thì chúng chả viễn vông tí nào mà thực chất lại còn rất thực tế. Qua mỗi ước mơ tác giả lại rút ra được một bài học mới cho mình; lại tích góp thêm được cho vốn kiến thức cũng như những dòng kỉ niệm thêm vài điều quý báu và bổ ích. Còn về phần tôi thì những giấc mơ ấy giúp tôi nhận ra rằng mơ mộng không phải là xấu nhưng điều quan trọng là phải phân biệt được giữa ảo vọng và sự thật để rồi có thể biến chuyển những ảo vọng ấy thành một cái gì đó thực tế vì thực chất chúng chỉ là những ước muốn của con người mà thôi.
Nói tóm lại, trong xuyên suốt tác phẩm này, một cá tính, một nhân cách con người thật độc đáo mà cũng thật đáng yêu đã được bộc lộ hết sức rõ nét và mộc mạc thông qua những cuộc phiêu lưu, đan xen cùng sự trải nghiệm hay những kí ức đẹp đẽ đong đầy trong hồi ức tác giả đã mang lại những dấu ấn khó quên trong lòng bạn đọc. Phải chăng cũng chính vì điều đó đã khơi dậy nên trong tôi ngọn lửa của sự đam mê và nhiệt huyết tuổi trẻ. Giờ đây tôi cũng chỉ có mỗi một điều ước nho nhỏ chính là có thể tung cánh vút bay thật xa. Tôi cũng muốn được phiêu lưu; được vùng vẫy thoải mái trong cái thế giới này mà không quan tâm đến bao lời đàm tiếu, dị nghị. Rồi một ngày nào đó tôi cũng sẽ được như thế; tôi cũng sẽ tìm ra được con đường của bản thân mình – con đường mà tôi phải dốc hết sức để chinh phục. Có như thế thì cuộc sống này mới thật sự có ý nghĩa ( không biết với ai nhưng ít nhất là có ý nghĩa với tôi – mà chỉ mình tôi thôi là đủ rồi).
“Trước mỗi lần lên đường, tôi cố gắng trút bỏ mọi định kiến, mọi hình dung. Tôi dốc cạn để đầu óc trống rỗng, không mong chờ, không phán đoán. Tôi liều mạng để trái tim mình rộng mở, trần trụi. Và tôi lên đường như một tờ giấy trắng, với niềm khát khao được phủ kín, được lấp đầy, được đổi thay.”