Soạn bài: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (trích Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba)

Hướng dẫn soạn bài

Bố cục:

   - Phần 1 (từ đầu … làm đến mức cao nhất) : Nêu lên giá trị hiền tài với đất nước.

   - Phần 2 (còn lại) : Ý nghĩa của việc dựng bia, khắc tên người hiền tài.

Câu 1 (trang 32 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): Vai trò quan trọng của hiền tài với đất nước :

   - Là người học rộng tài cao, thông minh, sáng suốt, là hạt nhân, là khí chất ban đầu làm nên sự sống và phát triển của đất nước.

   - Hiền tài có quan hệ lớn đến sự thịnh suy của mỗi quốc gia.

Câu 2 (trang 32 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): Ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ :

   - Lưu danh hiền tài muôn đời, thể hiện sự coi trọng người tài.

   - Khuyến khích nhân tài tham gia giúp vua, hưng thịnh đất nước.

   - Kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà gắng.

Câu 3 (trang 32 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): Bài học lịch sử từ việc khắc bia ghi tên tiến sĩ :

   - Thời đại nào thì hiền tài cũng là nhân tố quan trọng để phát triển đất nước, vì vậy cần có nhiều biện pháp giữ chân người tài cống hiến cho đất nước.

   - Cần có chính sách đầu tư cho giáo dục, tạo điều kiện hết sức có thể cho người tài bộc lộ năng lực.

Câu 4 (trang 32 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): Sơ đồ kết cấu của bài văn bia :

- Xuất xứ: 1 trong 82 bài văn bia ở Văn Miếu (Hà Nội), do Thân Nhân Trung soạn năm 1484.

- Nội dung: Bài kí khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia, ý nghĩa của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ và bài học lịch sử được rút ra.

Câu 1 (trang 32 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):

- “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”: người tài cao học rộng là khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước.

⇒Hiền tài có quan hệ lớn đối với sự thịnh suy của đất nước.

- Nhà nước đã từng trọng đãi hiền tài: đề cao danh tiếng, phong chức tước, cấp bậc, ghi tên bảng vàng, ban yến tiệc… khắc bia tiến sĩ để lưu danh sử sách.

Câu 2 (trang 32 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):

Ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ:

- Khuyến khích nhân tài.

- Noi gương hiền tài, ngăn ngừa điều ác.

- Làm cho đất nước hưng thịnh, bền vững dài lâu.

Câu 3 (trang 32 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):

Bài học lịch sử được rút ra từ việc khằc bia ghi tên tiến sĩ:

- Thời nào “hiền tài cũng là nguyên khí quốc gia” ⇒ phải biết quí trọng nhân tài.

- Hiền tài có mối quan hệ sống còn, thịnh suy của đất nước (triều đại Lê Thánh Tông rất quí trọng hiền tài, biết dùng nhân tài nên đây cũng là triều đại hoàng kim nhất trong lịch sử chế độ phong kiến Việt Nam).

- Thấm nhuần quan điểm của nhà nước ta: giáo dục là quốc sách, trọng dụng nhân tài.

- Thấm nhuần quan điểm Hồ Chủ Tịch: một dân tộc dốt là một dân tộc yếu.