Vào mùa thu năm 1950, Đảng ta và Chính phủ quyết định định mở chiến dịch Cao – Bắc – Lạng (còn gọi là chiến dịch Biên giới) nhằm phá vỡ phòng tuyến bao vây căn cứ Việt Bắc của thực dân Pháp, mở đường liên lạc giữa nước ta với các nước anh em như Trung Quốc, Liên Xô. Quân ta chuẩn bị lực lượng tương đối kĩ, có sự phối hợp chặt chẽ trên các chiến trường để giành thắng lợi.

Trước khi chiến dịch mở màn, Bác đến thăm một đơn vị bộ đội và nghỉ lại nơi trú quân. Đêm mưa, trời lạnh, chiến sĩ ngủ quây quần bên Bác. Riêng Bác thì lại không ngủ. Bác ngồi bên đống lửa, hai tay bó gối, đôi mắt trầm ngâm, những vết nhăn như sâu hơn trên vầng trán rộng. Đăm chiêu nhìn những thanh củi cháy rực rỡ mà lòng vẫn còn canh cánh nỗi lo, làm thế nào để đất nước sớm giành được độc lập, để nhân dân có được một cuộc sống ấm no, hạnh phúc theo đúng nghĩa, để cả đất nước đi lên theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Đêm đã về khuya, cảnh rừng đêm bắt đầu chìm trong bóng tối, mọi vật trở nên yên tĩnh, chỉ một tiếng lá rơi cũng làm xao động cả rừng. Thỉnh thoảng văng vẳng đâu đó tiếng vỗ cánh của loài chim ăn đêm hay tiếng mưa rơi tí tách trên mái lán. Những chiến sĩ đang ngủ say sau một ngày hành quân vất vả, mọi người chìm dần vào giấc ngủ đêm. Chỉ có Bác – người Cha già kính yêu của quân đội và nhân dân Việt Nam vẫn đang còn thức. Bác khơi cho bếp lửa cháy bùng lên, hơi ấm tỏa khắp căn lều dã chiến. Rồi Bác đi dém chăn cho từng chiến sĩ. Bác coi trọng giấc ngủ của bộ đội nên nhón chân rất nhẹ nhàng, cố gắng không gây ra tiếng động. Bác ân cần săn sóc các chiến sĩ, không khác gì bà mẹ hiền thương yêu lo lắng cho đàn con. Bác không ngủ – đáng ra Bác mới là người cần được nghỉ ngơi nhất thì lại ngược lại, Bác đang chăm chút cho những người con của mình, mà không màng đến sức khỏe của mình.
 

Dõi theo từng cử chỉ của Bác mà trong lòng mỗi người đều trào lên tình cảm yêu thương và biết ơn Bác vô hạn. Ánh lửa bập bùng in bóng Bác trên bức vách. Tình thương của Bác đã sưởi ấm trái tim chiến sĩ trước giờ ra trận, và cũng chỉ cần có thế là nguồn động lực tốt nhất để tiếp sức cho các chiến sỹ. Tôi cảm thấy mình như được che chở trong tình thương bao la, nồng đượm ấy. Lòng tôi bồi hồi, rưng rưng một niềm xúc động. Tôi thì thầm hỏi nhỏ:

– Thưa Bác, sao Bác chưa ngủ ạ? Bác có lạnh lắm không?

Bác không trả lời câu hỏi của tôi mà ân cần khuyên nhủ:

– Chú cứ việc ngủ ngon, để lấy sức ngày mai đánh giặc!

Vâng lời Bác, tôi nhắm mắt mà lòng vẫn thấp thỏm không yên. Những chiến sĩ trẻ chúng tôi sức dài vai rộng, còn Bác vừa yếu lại vừa cao tuổi, ai lại người già chăm cho người trẻ như vậy. Nhưng nghe lời Bác, tôi lại nằm yên.

Thời gian âm thầm trôi qua, trời đang chuyển dần về sáng. Lần thứ ba thức dậy, tôi giật mình thấy Bác vẫn ngồi im như pho tượng, đôi mắt trĩu nặng suy tư đăm đăm nhìn ngọn lửa hồng. Không thể đành lòng, tôi bèn lên tiếng:

– Thưa Bác! Cháu xin Bác, Bác hãy chợp mắt một chút cho khỏe ạ!
 

Bác cất giọng trầm ấm bảo tôi:

Cháu đừng bận tâm! Bác không thể yên lòng mà ngủ. Trời thì mưa lạnh thế này, dân công ngủ ngoài rừng, tránh sao cho khỏi ướt?! Bác nóng ruột lắm, chỉ mong trời mau sáng!

Nghe Bác nói, tôi càng thấu hiểu được tình yêu vô bờ bến của Bác đối với dân với nước. Đối với Bác, chỉ cần một người dân còn khổ thì Bác cũng thể yên tâm nghỉ ngơi. Bác luôn suy nghĩ làm thế nào đó để không còn người dân nào phải khổ nữa. Tình yêu của Bác lớn lao đến vậy, tình yêu ấy đã bao trùm lên cả đất nước, cả dân tộc.

Hạnh phúc và tự hào biết bao khi được làm người chiến sĩ chiến, đứng dưới ngọn cờ vinh quang của Đảng, của Bác. Bác đã khơi dậy trong lòng tất cả những người dân và cả những người chiến sỹ tình đồng đội, tình giai cấp đẹp đẽ và cao quý. Đêm hôm đó, Bác không ngủ, tôi cũng không ngủ và giữa Bác cháu tôi còn cả ngọn lửa rực cháy, như muốn sưởi ấm cho căn phòng, cho lòng người và cho cả cánh rừng còn bao trùm bởi màn đêm thanh vắng.

Trong cuộc đời tôi, những ngày tháng đẹp nhất là những ngày tôi được sống và chiến đấu bên cạnh Bác. Những ngày ấy thực sự đã để lại trong tôi những kỷ niệm không thể nào quên.

Lúc ấy, tôi là một anh lính mới (người chiến sĩ khi đó thường được gọi là đội viên). Đơn vị tôi vừa mới hành quân ra mặt trận thì cũng vừa lúc Bác trực tiếp ra chiến trường để chỉ đạo tiến quân. Đêm đó Bác ngủ lại cùng anh em ở đơn vị. Và cũng trong đêm đó, Bác đã để lại trong niềm yêu kính của tôi một ấn tượng khó phai.

Khoảng quá nửa đêm khi tất cả anh em chiến sĩ đã say sưa trong giấc ngủ thì không hiểu sao tôi lại bỗng nhiên chợt thức. Tôi chưa kịp nhổm dậy nhưng đã nhìn thấy khuôn mặt Bác. Bác còn thức và hình như Bác chưa hề ngủ. Bác ngồi trầm ngâm lặng yên bên bếp lửa. Ngoài trời mưa đã lác đác rơi. Tôi nhìn dáng Bác, càng nhìn tôi lại càng thương. Bác đang khơi ngọn lửa. Người cha già tóc bạc đang đốt lửa sưởi ấm cho tôi.

Tôi vẫn lặng yên và quan sát. Tôi thấy Bác đứng dậy. Bác đi dém lại những mảnh chăn một cách nhẹ nhàng. Nhìn Bác, tôi mơ màng như đang nằm trong giấc mộng. Bóng Bác mênh mông quá. Ấm nóng và cao quý quá. Tôi thổn thức và thì thầm hỏi nhỏ:

- Bác ơi! Bác chưa ngủ! Bác có lạnh lắm không?

Bác quay lại nhìn tôi trìu mến:

- Chú cứ việc ngủ ngon để ngày mai đi đánh giặc.

Tôi vâng lời Bác nhắm mắt nhưng không sao ngủ được. Tôi bồn chồn, nằm và lo Bác ốm. Chiến dịch vẫn còn dài và bao khó khăn vẫn đợi chờ phía trước. Lần thứ ba tôi tỉnh giấc. Tôi hốt hoảng giật mình khi thấy Bác vẫn ngồi đinh ninh, chòm râu im phăng phắc. Tôi vội vàng luống cuống:

- Bác ơi! Trời sắp sáng mất rồi, Bác nghỉ đi một lát.

Bác vẫn nhẹ nhàng như lần trước:

- Chú cứ việc ngủ ngon. Cứ nghĩ đến đoàn dân công là Bác không ngủ được. Trời mưa như vậy không biết các cô chú dân công ăn ngủ làm sao. Ở trong rừng mà có một manh áo mồng thì chắc là ướt mất. Bác thấy nóng ruột quá. Bác mong sao trời sáng thật mau.

Tôi nhìn Bác, lòng tôi ấm áp và vui sướng mênh mông. Đêm ấy, tôi thức luôn cùng Bác. Tôi cảm thấy hạnh phúc vô cùng bởi tôi đã nhận ra một điều dường như đã trở thành chân lý. Bác của chúng ta vĩ đại bởi Bác đã dành trọn cuộc đời cho những lo lắng và yêu thương.