Vũ Cao Phan sinh ra và lớn lên ở làng Thọ Xương, xã Diên Phú, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa. Ông theo học trường Sử Phạm Huế và trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.

Sự nghiệp văn chương của Vũ Cao Phan bắt đầu từ những năm 1930. Ông là một trong những người sáng lập tạp chí Nam Phong, đóng góp vào việc xây dựng trường phái văn học Nam phong, đặc trưng bởi chủ nghĩa tình cảm và lãng mạn.

Với tác phẩm đầu tiên là tập truyện ngắn "Nỗi buồn của người khác" (1936), Vũ Cao Phan đã khẳng định mình là một trong những tài năng trẻ nổi bật của văn học Việt Nam thời đó. Những tác phẩm tiếp theo của ông như "Mùi đời" (1940), "Những ngôi sao dưới đáy đại dương" (1940), "Hai đêm" (1943), "Người thầy thuốc" (1951),...được đánh giá là các tác phẩm văn học tâm linh, lãng mạn, sâu sắc và có giá trị nghệ thuật cao.

Trong suốt cuộc đời sáng tác, Vũ Cao Phan đã viết hơn 300 tác phẩm, gồm truyện ngắn, tiểu thuyết, phê bình văn học, tác phẩm cho thiếu nhi, văn xuôi và thơ. Những tác phẩm của ông đã được dịch sang nhiều ngôn ngữ và xuất bản ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Ngoài sự nghiệp văn chương, Vũ Cao Phan còn là một giáo sư, nhà văn học học thuật và là người sáng lập và làm việc tại Học viện Văn học nghệ thuật Quốc gia Việt Nam.

Vũ Cao Phan qua đời vào ngày 10 tháng 6 năm 1987 tại Hà Nội, để lại nhiều tác phẩm văn học