Trước cuộc xâm lược của thực dân Pháp, thái độ của nhân dân và triều đình Việt Nam khác nhau.

1. Thái độ của nhân dân:

- Tự hào và nỗ lực bảo vệ đất nước: Với những người dân có ý thức quốc gia cao, họ tự hào về lịch sử, văn hóa và truyền thống của đất nước, và luôn mong muốn bảo vệ nó khỏi những kẻ xâm lược. Sự công khai và tổ chức các cuộc đấu tranh chống Pháp (như liên minh đấu tranh của Hà Nội, Huế, Sài Gòn) đã cho thấy tinh thần đoàn kết và quyết tâm của nhân dân trong cuộc chiến.

- Không nhận ra nguy cơ: Một số dân chúng không nhận ra mức độ nguy hiểm của việc Pháp đang cố gắng chiếm đóng đất nước, hoặc chưa hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ chủ quyền quốc gia. Tuy nhiên, sau đó họ cũng đã tham gia vào các cuộc đấu tranh đòi lại độc lập.

2. Thái độ của triều đình:

- Bất đồng về chiến lược chính trị: Trong triều đình, có những người ủng hộ việc đối đầu trực tiếp với Pháp để bảo vệ độc lập, chủ quyền quốc gia và nhân dân, và có những người ủng hộ hòa giải với Pháp để đảm bảo sự ổn định và phát triển kinh tế của đất nước.

- Không đồng tình trong công cuộc đấu tranh: Trong quá trình đấu tranh chống Pháp, có những thành viên trong triều đình chưa đồng tình với các hành động đòi lại độc lập. Ví dụ như nhà vua Tự Đức đã thốt lên câu "Chẳng có gì quý bằng độc lập tự do", song lại cho rằng là "một khi đã bị lãnh thổ quốc gia của chúng ta bị xé rách, ta chỉ có thể bảo đảm được sự sống của quốc gia và nhân dân bằng cách liều chết chịu đòn phản công” (trích đoạn từ "Diễn Nguyên dư Luận" của Tự Đức).

Tóm lại, thái độ của nhân dân và triều đình trước cuộc xâm lược của thực dân Pháp không thể đồng nhất ở một quan điểm. Thế nhưng, với tinh thần đoàn kết và quyết tâm của đa phần nhân dân, Việt Nam đã có thể chiến thắng Nhật Bản và Pháp trong những cuộc xâm lược sau này.