- Vào những năm 60 của thế kỉ XIX, trong khi thực dân Pháp ráo riết mở rộng cuộc chiến tranh xâm lược Nam Kì, chuẩn bị tấn công đánh chiếm cả nước ta thì triều đình Huế vẫn tiếp tục thực hiện các chính sách nội trị, ngoại giao lỗi thời, lạc hậu khiến cho kinh tế, xã hội Việt Nam rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng.

- Bộ máy chính quyền từ trung ương đến địa phương trở nên mục ruỗng; nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp đình trệ, tài chính cạn kiệt, đời sống nhân dân vô cùng khó khăn. Mâu thuẫn giai cấp và mau thuẫn dân tộc ngày càng gay gắt thêm.

+ Phong trào khởi nghĩa nông dân lại tiếp tục bùng nổ dữ dội, năm 1862, Nguyễn Thịnh (Cai tổng Vàng) nổi dậy ở Bắc Ninh, tháng 9/1862, đồng bào Thổ dưới sự chỉ huy của Nông Hùng Thạc nổi dậy ở Tuyên Quang.

+ Phía Bắc Thái Nguyên có nhiều nhóm thổ phỉ người Trung Quốc như Lý Đại Xương, Hoàng Nhị Văn, Lưu Sĩ Anh… hoành hành.

+ Từ năm 1861 – 1865 xảy ra cuộc bạo loạn của Tạ Văn Phụng ở vùng ven biển.

+ Năm 1866, tại Huế nổ ra khởi nghĩa của binh lính và dân phu với sự tham dự của một số sĩ phu, quan lại quý tộc… càng đầy đất nước vào tình trạng rối ren.

- Trong bối cảnh đó, các trào lưu cải cách duy tân ra đời.