Nguyên sinh vật là các sinh vật đơn bào hoặc đa bào, không có cơ quan hoặc mô phức tạp như các loài động vật. Chúng có cấu tạo gồm màng tế bào, nội tạng và tế bào sinh sản. Một số nguyên sinh vật có thể có cấu trúc bên trong như hệ thống thực vật, nhưng chúng không phải là thực vật.

Các nguyên sinh vật có khả năng quang hợp là các loại vi khuẩn xanh lá cây (cyanobacteria) và một số loại ký sinh trùng như Euglena. Quá trình quang hợp của chúng tương tự như quá trình quang hợp của thực vật, sử dụng ánh sáng mặt trời để tạo ra năng lượng và sản xuất chất hữu cơ. Tuy nhiên, các nguyên sinh vật quang hợp không có các cơ quan thực vật như lá, thân, rễ và hoa. Thay vào đó, chúng sử dụng các pigment như chlorophyll để hấp thụ ánh sáng và sản xuất năng lượng.

Ngoài ra, một số loài nguyên sinh vật có thể tiêu thụ chất hữu cơ từ các nguồn khác nhau như vi khuẩn, tảo và các loài động vật nhỏ. Chúng được gọi là nguyên sinh vật ăn heterotrophs.