Như từ trang văn bước ra ngoài đời thực, Lộ trong Tư cách mõ để đã lại những ám ảnh trong lòng người đọc. Nhân vật được khắc họa bằng nhiễu chi tiết như gia cảnh, lai lịch, hành động, suy nghĩ. Lộ thực sự đã khiến người đọc phải trăn trở về nhiều điều trong cuộc sống.

    Lộ vốn là một anh nông dân hiền lành, chất phác, nhà đông con nên anh chẳng nề hà công việc gì. Hễ ai thuê mướn gì là anh làm việc đó, thế nhưng cái nghèo vẫn cứ đeo bám vợ chồng anh. Dẫu nghèo là thế nhưng Lộ vẫn giữ phẩm chất tốt đẹp, anh chưa bao giờ trộm cắp hay có ý định tham lam của bất kỳ ai. Thế nhưng dòng đời xô đẩy đã khiến anh bị huỷ hoại về nhân hình lẫn tính cách.

Bước ngoặt lớn nhất khiến anh thay đổi chính là Lộ được giao làm mõ trong làng. cái nghề này vốn mạt hạng vì được gắn với cái cụm “tham như mõ”. Cả làng đùn đẩy, không ai chịu nhận, cuối cùng Lộ được chỉ định làm mõ. Anh nông dân thật thà nhận lời, chăm chỉ với công việc và cuộc sống cũng tốt hơn hẳn. Thế là người ta lại quay ra ganh ghét, chướng mắt với anh. Đi đâu người ta cũng nói xấu, dè bỉu, gán cho anh cái mác mõ nên tham như mõ “Họ ngấm ngầm ghen với hắn. Và chẳng người nào bảo người nào, họ vô tình về hùa với nhau để báo thù”. Cả làng tự nhiên tách biệt với anh, cô lập anh. Điều này khiến Lộ vô cùng khó chịu, ấm ức. Thế là Lộ cũng biến chất cho đúng với sự “mong mỏi” của người làng.

    Ở làng cứ có cỗ là Lộ đến, anh ta ngồi một mình một mâm, ăn không hết hắn trút sạch về cho vợ con. Lúa đến mùa thu hoạch, Lộ tay nải vào ruộng gặt cả bãi của người khác mà không ai dám nói câu gì. Sự tham lam, ti tiện của Lộ đã được đẩy lên đến đỉnh điểm, không có từ nào có thể diễn tả hết. Lộ đã bị tha hoá và biến chất, mất đi bản tính hiền lành, tốt đẹp ngày xưa. 

    Nam Cao đã xây dựng hình ảnh nhân vật Lộ bằng một ngòi bút đầy lạnh lùng. Nhà văn khai thác các chi tiết đắt giá để khắc hoạ hình ảnh nhân vật. Từ đó giúp người đọc thấu hiểu được con đường tha hoá và biến chất của Lộ. Qua đó tác giả tố cáo sự bất công, thối nát của xã hội thực dân phong kiến đã gián tiếp đẩy con người vào tận cùng của sự tha hoá.