Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc vùng đất Cần Thơ nói riêng và vùng Nam Bộ nói chung trở nên hoang vu và dân cư thưa thớt từ thế kỷ X đến thế kỷ XVI. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

1. Chiến tranh: Trong thời kỳ này, khu vực Nam Bộ liên tục bị xâm lược và chiếm đóng bởi các quân đội ngoại xâm như Nguyên Mông, Champa, Đại Việt và nhất là quân Nguyễn từ thế kỷ XVII. Các cuộc chiến tranh liên tục đã gây thiệt hại nặng nề cho vùng đất, làm mất đi các cơ sở hạ tầng, phá hoại nền kinh tế và khiến dân cư phải di tản.

2. Sự thay đổi của sông Mekong: Sông Mekong là một yếu tố quan trọng trong đời sống và phát triển của vùng Nam Bộ. Tuy nhiên, trong thời kỳ này, sông Mekong đã thay đổi vị trí và dòng chảy của mình, gây ra sự biến đổi đất đai và môi trường sống. Sự thay đổi này đã làm mất đi các kênh đào và hệ thống tưới tiêu, gây khó khăn cho nông nghiệp và làm giảm sản lượng nông sản.

3. Sự suy thoái của Champa: Champa là một quốc gia cổ đại nằm ở vùng đất Cần Thơ và Nam Bộ. Tuy nhiên, từ thế kỷ X, Champa đã trải qua sự suy thoái và sụp đổ do sự xâm lược của Đại Việt và các yếu tố khác. Sự suy thoái của Champa đã gây ra sự mất cân bằng trong kinh tế và dân số của vùng đất, khiến dân cư thưa thớt và hoang vu.

4. Sự thay đổi của chính sách đất đai: Trong thời kỳ này, các triều đại như Lý, Trần và Lê đã thực hiện chính sách đất đai khắt khe, tập trung quản lý và sử dụng đất đai. Chính sách này đã gây ra sự tập trung đất đai vào tay quan lại và các địa chủ, khiến dân cư nông dân bị đói khổ và mất đi đất đai để sinh sống và làm việc.

Tổng hợp lại, sự kết hợp của chiến tranh, sự thay đổi của sông Mekong, sự suy thoái của Champa và chính sách đất đai khắt khe đã dẫn đến việc vùng đất Cần Thơ và vùng Nam Bộ trở nên hoang vu và dân cư thưa thớt trong thời kỳ từ thế kỷ X đến thế kỷ XVI.