Câu 1: Sơ đồ mối quan hệ giữa gen và tính trạng:

```
Gen (DNA) -> ARN -> Protein -> Tính trạng
```

Bản chất mối quan hệ giữa gen và tính trạng là gen chứa thông tin di truyền và quy định sự phát triển và hoạt động của các tế bào trong cơ thể. Gen được mã hóa trong DNA và được chuyển thành ARN thông qua quá trình sao chép gen. ARN sau đó được dịch mã thành protein, và protein này sẽ tham gia vào các quá trình sinh lý và cấu trúc của cơ thể, từ đó quyết định tính trạng của sinh vật.

Câu 2: Đột biến NST (đột biến trong gen di truyền) thường có hại cho bản thân sinh vật và con người vì:

1. Đột biến có thể làm thay đổi cấu trúc gen, gây ra sự thay đổi trong quá trình sao chép gen và dịch mã protein. Điều này có thể dẫn đến sự mất cân bằng trong các quá trình sinh lý và gây ra các vấn đề sức khỏe.

2. Đột biến có thể làm thay đổi tính chất của protein được tạo ra từ gen. Protein chịu trách nhiệm cho nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể, bao gồm cấu trúc tế bào, chuyển giao tín hiệu, và tham gia vào các quá trình sinh lý. Nếu protein bị thay đổi do đột biến, nó có thể không hoạt động đúng cách hoặc không hoạt động hoàn toàn, gây ra các vấn đề sức khỏe.

3. Đột biến có thể làm thay đổi quá trình điều chỉnh gen, gây ra sự mất cân bằng trong việc điều chỉnh hoạt động gen. Điều này có thể dẫn đến sự tăng hoặc giảm hoạt động của gen, gây ra các vấn đề sức khỏe.

Tóm lại, đột biến NST thường có hại cho bản thân sinh vật và con người vì nó có thể làm thay đổi cấu trúc gen, tính chất của protein và quá trình điều chỉnh gen, gây ra sự mất cân bằng trong quá trình sinh lý và gây ra các vấn đề sức khỏe.