Nêu các câu thơ và chỉ ra cái biểu đạt và cái được biểu đạt trong câu thơ đó

Để phân tích một câu thơ hoặc bài thơ, chúng ta cần hiểu rõ hai khái niệm: cái biểu đạt (signifier) và cái được biểu đạt (signified). Cái biểu đạt là hình thức ngôn ngữ, tức là các từ ngữ, hình ảnh, âm thanh trong câu thơ. Cái được biểu đạt là ý nghĩa, cảm xúc, hoặc thông điệp mà các từ ngữ, hình ảnh đó truyền tải.

Dưới đây là một số ví dụ cụ thể từ các bài thơ nổi tiếng của Việt Nam:

1. **Bài thơ "Thu Điếu" của Nguyễn Khuyến:**
- Câu thơ: "Ao thu lạnh lẽo nước trong veo"
- Cái biểu đạt: "Ao thu lạnh lẽo nước trong veo"
- Cái được biểu đạt: Hình ảnh ao thu với nước trong veo và cảm giác lạnh lẽo, tạo nên một không gian yên tĩnh, thanh bình nhưng cũng có chút u buồn của mùa thu.

2. **Bài thơ "Tràng Giang" của Huy Cận:**
- Câu thơ: "Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp"
- Cái biểu đạt: "Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp"
- Cái được biểu đạt: Hình ảnh sóng nước mênh mông, gợn sóng liên tiếp, tạo nên cảm giác buồn bã, cô đơn và mênh mông của dòng sông.

3. **Bài thơ "Tây Tiến" của Quang Dũng:**
- Câu thơ: "Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!"
- Cái biểu đạt: "Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!"
- Cái được biểu đạt: Nỗi nhớ da diết về đoàn quân Tây Tiến và dòng sông Mã, nơi đã gắn bó với những kỷ niệm chiến đấu và tình đồng đội.

4. **Bài thơ "Đây thôn Vĩ Dạ" của Hàn Mặc Tử:**
- Câu thơ: "Sao anh không về chơi thôn Vĩ?"
- Cái biểu đạt: "Sao anh không về chơi thôn Vĩ?"
- Cái được biểu đạt: Lời mời gọi, trách móc nhẹ nhàng, thể hiện nỗi nhớ nhung và mong muốn gặp lại người thương ở thôn Vĩ Dạ.

5. **Bài thơ "Việt Bắc" của Tố Hữu:**
- Câu thơ: "Mình về mình có nhớ ta"
- Cái biểu đạt: "Mình về mình có nhớ ta"
- Cái được biểu đạt: Lời hỏi thăm, nhắc nhở về tình cảm gắn bó giữa người ở lại và người ra đi, thể hiện tình cảm sâu nặng và sự lưu luyến.

Qua các ví dụ trên, chúng ta thấy rằng cái biểu đạt là các từ ngữ, hình ảnh cụ thể trong câu thơ, còn cái được biểu đạt là ý nghĩa, cảm xúc mà những từ ngữ, hình ảnh đó mang lại. Việc phân tích này giúp chúng ta hiểu sâu hơn về nội dung và nghệ thuật của các tác phẩm thơ ca.