Trong hai câu thơ "Tháng chạp hai mươi bốn chợ Đồng. Năm nay chợ họp có đông không?" của tác giả Nguyễn Khuyến, câu hỏi tu từ được sử dụng để tạo nên nhiều hiệu ứng khác nhau, góp phần làm phong phú nội dung và cảm xúc của bài thơ.

1. **Tạo không khí và bối cảnh**: Câu thơ đầu tiên "Tháng chạp hai mươi bốn chợ Đồng" đưa ra bối cảnh không gian và thời gian cụ thể, gợi lên hình ảnh chợ Tết, một nét văn hóa đặc trưng của người Việt Nam. Tháng chạp là tháng cuối của năm, và đây thường là thời điểm mọi người quây quần chuẩn bị cho Tết Nguyên Đán.

2. **Gợi mở cảm xúc và tâm tư**: Câu hỏi "Năm nay chợ họp có đông không?" không chỉ đơn thuần để hỏi về số lượng người tham gia chợ mà còn mang theo tâm tư, nỗi niềm của tác giả. Nó thể hiện sự trăn trở, lo lắng về sự thay đổi của cuộc sống, về không khí tết cổ truyền năm nay có còn náo nhiệt như trước hay không. Những câu hỏi như vậy khiến người đọc phải suy nghĩ và liên tưởng đến những gì đã qua, đến những kỷ niệm, giá trị văn hóa đang dần phai nhạt trong cuộc sống hiện đại.

3. **Khơi gợi sự tương phản**: Câu hỏi tu từ còn tạo ra sự tương phản giữa hiện tại và quá khứ. Qua câu hỏi "có đông không?", tác giả như muốn gợi lên hình ảnh chợ Tết của những năm trước, nơi tất cả mọi người đều háo hức đi chợ, tạo nên không khí vui tươi. Sự biến chuyển từ một không gian đông đúc, nhộn nhịp sang sự hoài nghi về sự tấp nập hiện tại cho thấy một sự đổi thay, làm nổi bật những giá trị truyền thống có thể đang bị mai một.

4. **Kêu gọi sự suy ngẫm**: Câu hỏi tu từ này không chỉ dừng lại ở việc hỏi, mà như một lời mời gọi độc giả cùng suy ngẫm về những điều đã mất, về giá trị của những ngày xưa cũ. Nó giữ cho độc giả trong trạng thái tỉnh táo, nhắc nhở mọi người về sự trân trọng những truyền thống văn hóa đang có nguy cơ bị lãng quên.

Tóm lại, câu hỏi tu từ trong hai câu thơ của Nguyễn Khuyến không chỉ làm nổi bật bối cảnh mà còn thể hiện sự sâu sắc trong tâm tư, tình cảm của tác giả, khơi gợi nhiều cảm xúc và suy nghĩ trong lòng độc giả.