Vận chuyển qua màng tế bào là quá trình di chuyển các chất từ bên này sang bên kia của màng tế bào. Có hai cơ chế chính: vận chuyển chủ động và vận chuyển thụ động.

### Vận chuyển thụ động

Vận chuyển thụ động là quá trình di chuyển các phân tử qua màng tế bào mà không cần tiêu tốn năng lượng. Quá trình này xảy ra theo hướng gradient nồng độ, tức là từ vùng có nồng độ cao sang vùng có nồng độ thấp. Các hình thức vận chuyển thụ động bao gồm:

1. **Khuếch tán (Diffusion)**: Là quá trình di chuyển của các phân tử từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp. Ví dụ, khí oxy và carbon dioxide qua màng tế bào.

2. **Khuếch tán thụ động qua kênh hoặc protein mang (Facilitated Diffusion)**: Đối với các chất không tan trong lipid hoặc có kích thước lớn, khuếch tán thụ động có thể xảy ra qua các kênh protein hoặc protein mang. Ví dụ, glucose có thể đi qua màng tế bào thông qua protein mang mà không cần năng lượng.

3. **Thẩm thấu (Osmosis)**: Là loại khuếch tán của nước qua màng tế bào, từ nơi có nồng độ nước cao (nồng độ muối thấp) đến nơi có nồng độ nước thấp (nồng độ muối cao).

### Vận chuyển chủ động

Vận chuyển chủ động là quá trình di chuyển các chất qua màng tế bào từ vùng nồng độ thấp sang vùng nồng độ cao, tức là ngược lại với gradient nồng độ. Quá trình này cần năng lượng, thường dưới dạng ATP. Các hình thức vận chuyển chủ động bao gồm:

1. **Bơm ion (Ion pumps)**: Là các protein vận chuyển các ion như Na+, K+, Ca2+ qua màng tế bào. Ví dụ, bơm Na+/K+ di chuyển Na+ ra ngoài tế bào và K+ vào trong tế bào, giúp duy trì gradient điện hóa.

2. **Vận chuyển chủ động thứ cấp (Secondary Active Transport)**: Là cơ chế vận chuyển nhằm sử dụng gradient nồng độ của một ion để vận chuyển một chất khác. Ví dụ, sự đồng vận chuyển glucose cùng với Na+ vào tế bào.

3. **Endocytosis và Exocytosis**: Là hai quá trình mà tế bào "nuốt" hoặc "thải" các vật chất lớn hoặc nhiều phân tử bằng cách tạo ra các bao bọc từ màng tế bào. Endocytosis có thể là thực bào (phagocytosis) hoặc ẩm bào (pinocytosis), trong khi exocytosis là quá trình thải chất ra ngoài tế bào.

### Tóm lại
- **Vận chuyển thụ động** không cần năng lượng và diễn ra theo gradient nồng độ, trong khi **vận chuyển chủ động** cần năng lượng và di chuyển ngược lại gradient nồng độ. Hai cơ chế này phối hợp với nhau để duy trì cân bằng nội môi và chức năng của tế bào.