Quá trình dạy học thường dựa trên các nguyên tắc cơ bản sau:
- Nguyên tắc mục tiêu: Mọi hoạt động dạy học phải hướng đến việc đạt được mục tiêu giáo dục cụ thể. Mục tiêu cần rõ ràng, cụ thể và có thể đo lường được.
- Nguyên tắc tích cực: Học sinh cần được khuyến khích tham gia tích cực vào quá trình học, bao gồm việc suy nghĩ, thảo luận, và thực hành.
- Nguyên tắc phân hóa: Dạy học cần phù hợp với trình độ, khả năng và nhu cầu của từng học sinh. Các phương pháp và tài liệu cần được điều chỉnh cho phù hợp với từng đối tượng học sinh.
- Nguyên tắc liên hệ thực tiễn: Nội dung bài học cần gắn liền với thực tiễn và cuộc sống để học sinh thấy được giá trị và ứng dụng của kiến thức.
- Nguyên tắc tương tác: Quá trình dạy học phải tạo cơ hội cho sự tương tác giữa giáo viên và học sinh, cũng như giữa các học sinh với nhau.
-Nguyên tắc đánh giá: Cần có hệ thống đánh giá thường xuyên và liên tục để theo dõi sự tiến bộ của học sinh và điều chỉnh phương pháp dạy học.
Ví dụ về việc sử dụng 2 nguyên tắc trong một tiết học Ngữ văn
Tiết học Ngữ văn về phân tích một bài thơ
- Nguyên tắc tích cực: Trong tiết học phân tích bài thơ "Nhớ rừng" của Thế Lữ, giáo viên có thể khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động nhóm như thảo luận về cảm xúc và hình ảnh trong bài thơ. Học sinh có thể được chia thành các nhóm nhỏ để phân tích các khía cạnh khác nhau của bài thơ, như hình ảnh thiên nhiên, tâm trạng nhân vật, và ý nghĩa tượng trưng. Việc học sinh chủ động tìm hiểu và chia sẻ quan điểm giúp nâng cao sự hứng thú và hiểu biết sâu sắc về bài thơ.
- Nguyên tắc liên hệ thực tiễn: Để giúp học sinh thấy được giá trị của bài thơ trong cuộc sống hiện tại, giáo viên có thể yêu cầu học sinh liên hệ cảm xúc và hình ảnh trong bài thơ với những trải nghiệm cá nhân của họ. Chẳng hạn, học sinh có thể chia sẻ về những cảm xúc của họ khi xa nhà hoặc khi trải qua những thay đổi lớn trong cuộc sống. Điều này giúp học sinh cảm nhận được sự gần gũi và ý nghĩa của tác phẩm văn học đối với cuộc sống thực tiễn.