Về vấn đề câu hỏi đưa ra, lời nói sau đây của người kể chuyện xưng “tôi” có thể giúp tìm được lời đáp: “Tuy nhiên riêng anh thì nỗi buồn chiến tranh do nhiều lí do mà nặng nề hơn nhiều so với tôi”. Nhưng muốn hiểu sâu hơn vấn đề, cần đọc lại những tác phẩm viết về chiến tranh đã học hoặc được gợi ý tìm kiếm (như Mảnh trăng cuối rừng của Nguyễn Minh Châu, Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi). Có thể thấy nhiều nhân vật được miêu tả trong đó không bị nỗi buồn chiến tranh ám ảnh nặng nề, dai dẳng, bất thường như Kiên. Một vấn đề nảy sinh cần suy nghĩ thấu đáo là: Phải chăng việc miêu tả hiện thực chiến tranh trong tác phẩm Nỗi buồn chiến tranh chưa đạt tính chân thật, khi nó chỉ tập trung soi tỏ một hiện tượng có phần cá biệt? Từ đây, cần nhận thức được:

- Tính chân thật của sáng tác văn học nói chung, tiểu thuyết nói riêng không phụ thuộc vào việc những gì được nhà văn miêu tả có phù hợp với thói quen nhìn nhận của số đông hay không.

- Tính chân thật của tác phẩm không hạn chế nhà văn nói về những đối tượng dị biệt, có những trải nghiệm “không giống ai”.

- Tính chân thật của tác phẩm vẫn được đảm bảo khi nhà văn chỉ đề cập một khía cạnh, phương diện của hiện thực đời sống mà không phải là tất cả.

- Tính chân thật của tác phẩm cần được đo bằng sự thiết yếu của vấn đề mà nhà văn đặt ra, buộc người đọc phải cùng suy tư, nghiền ngẫm.

- Theo những điều được nêu ở trên, có thể nói tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh là một tiểu thuyết chân thật, mặc dù nhà văn chỉ khai thác mặt bi thảm của chiến tranh cũng như chỉ tập trung soi tỏ nỗi buồn triền miên của nhân vật chính.