Xà phòng có khả năng làm sạch nhờ vào cấu trúc hóa học đặc biệt của nó. Xà phòng là một loại hợp chất surfactant (chất hoạt động bề mặt) có cấu trúc phân tử bao gồm hai phần chính:

1. **Phần kị nước (hydrophobic)**: Đây là phần không ưa nước, thường là một chuỗi carbon dài. Phần này giúp xà phòng bám dính vào các chất bẩn, dầu mỡ hoặc mồ hôi trên bề mặt.

2. **Phần ưa nước (hydrophilic)**: Phần này ưa nước và thay đổi theo ion sodium hoặc potassium, giúp xà phòng hòa tan trong nước.

Khi xà phòng tiếp xúc với nước, phần ưa nước sẽ hòa tan trong nước còn phần kị nước sẽ bám vào các chất bẩn. Khi bạn chà xát hoặc xả nước, xà phòng sẽ giúp gỡ bỏ các chất bẩn ra khỏi bề mặt và cuốn chúng theo dòng nước, làm sạch bề mặt hiệu quả.

Ngoài ra, xà phòng cũng giúp làm giảm sức căng bề mặt của nước, cho phép nước thẩm thấu tốt hơn vào các bề mặt, từ đó nâng cao khả năng làm sạch.