**Báo cáo chuyên đề: Nghệ thuật cách tân trong đối thoại của nhân vật Lão Hạc và Chí Phèo của Nam Cao**

**I. Giới thiệu chung về tác giả và tác phẩm**

Nam Cao (1895-1951) là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học hiện đại Việt Nam. Ông được biết đến với những tác phẩm thể hiện sâu sắc tâm tư con người trong xã hội phong kiến và hiện đại. Hai tác phẩm tiêu biểu của Nam Cao là "Lão Hạc" và "Chí Phèo", trong đó, hình ảnh nhân vật Lão Hạc và Chí Phèo không chỉ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn mà còn mang đậm tính chất nghệ thuật cách tân trong đối thoại.

**II. Nội dung phân tích**

1. **Đối thoại trong "Lão Hạc":**
- **Nội dung và bối cảnh:** Đối thoại trong "Lão Hạc" diễn ra chủ yếu giữa Lão Hạc và những người xung quanh như ông giáo. Câu chuyện xoay quanh những nỗi khổ của Lão Hạc – một người nông dân lương thiện nhưng bị xã hội xô đẩy đến bước đường cùng.
- **Phương thức đối thoại:** Đối thoại trong tác phẩm chủ yếu là nội tâm, thể hiện được những suy nghĩ và tâm tư của Lão Hạc. Ngôn ngữ nhân vật mang đậm dấu ấn của một người nông dân chân chất, xen lẫn những triết lý sâu sắc về cuộc đời.
- **Điểm cách tân:** Nam Cao sử dụng đối thoại để khắc họa sâu sắc tâm trạng của Lão Hạc. Ông không chỉ nói về tình cảnh khổ cực mà còn thể hiện sự tự trọng, phẩm giá con người trong những hoàn cảnh bi kịch. Điều này tạo nên sự sâu sắc trong việc phản ánh tâm lý nhân vật.

2. **Đối thoại trong "Chí Phèo":**
- **Nội dung và bối cảnh:** Đối thoại trong "Chí Phèo" chủ yếu là giữa Chí Phèo và những nhân vật khác như thị Nở, bà cô, và những người dân trong làng. Chí Phèo là một nạn nhân của xã hội, bị biến thành con quái vật sau những đau thương và bất công.
- **Phương thức đối thoại:** Ngôn ngữ trong đối thoại của Chí Phèo thường thô tục, mang tính chất phản kháng mạnh mẽ. Những câu đối thoại bộc lộ rõ sự uất ức, giận dữ và khao khát được sống một cuộc đời bình thường.
- **Điểm cách tân:** Nam Cao đã đưa đối thoại trở thành một công cụ mạnh mẽ để phản ánh sự tha hóa của con người trong xã hội thực dân phong kiến. Đối thoại không chỉ thể hiện sự phẫn nộ, mà còn là tiếng nói của một cá nhân muốn tìm lại bản thân và khát vọng sống. Qua đó, Nam Cao đã thể hiện rõ nét sự tàn nhẫn của xã hội đối với người nông dân.

**III. So sánh nghệ thuật cách tân trong hai tác phẩm**

- **Chủ đề:** Cả hai nhân vật Lão Hạc và Chí Phèo đều là nạn nhân của xã hội, nhưng cách mà Nam Cao thể hiện tâm lý và bi kịch của họ qua đối thoại lại khác nhau. Lão Hạc là hình ảnh của sự bất lực trong đau khổ, trong khi Chí Phèo là biểu tượng của cuộc sống bị tước đoạt nhân phẩm và khao khát được sống lại.
- **Ngôn ngữ:** Lão Hạc nói với một ngôn ngữ mang tính triết lý, còn Chí Phèo sử dụng ngôn ngữ thô ráp, thể hiện sự uất hận. Sự khác biệt này cho thấy rõ hai trạng thái tâm lý khác nhau của mỗi nhân vật.
- **Chức năng đối thoại:** Trong "Lão Hạc", đối thoại thường mang ý nghĩa tự phản ánh, nhằm khẳng định nhân cách và phẩm giá của một người nông dân lương thiện. Ngược lại, trong "Chí Phèo", đối thoại là tiếng nói của sự nổi loạn, phản ánh sự tha hóa và cái nhìn châm biếm về xã hội.

**IV. Kết luận**

Việc so sánh nghệ thuật cách tân trong đối thoại của Lão Hạc và Chí Phèo cho thấy tài năng của Nam Cao trong việc xây dựng nhân vật và phản ánh tâm lý con người. Qua hai nhân vật này, nhà văn không chỉ bộc lộ chính xác tâm tư, tình cảm mà còn tạo nên những bức tranh hiện thực sinh động, phản ánh sâu sắc xã hội Việt Nam trong giai đoạn lịch sử đặc biệt. Hình thức đối thoại của Nam Cao chính là một trong những thành tựu lớn trong nền văn học hiện đại, góp phần khẳng định vị thế của ông trong lòng độc giả.