### So sánh quá trình phiên mã và dịch mã

#### 1. Khái niệm:
- **Phiên mã**: Là quá trình tạo ra RNA từ khuôn mẫu DNA. MRNA được tổng hợp nhờ sự kết hợp của nucleotide RNA với các nucleotide bổ sung trên mạch mẫu DNA.
- **Dịch mã**: Là quá trình chuyển đổi thông tin di truyền từ mRNA thành chuỗi polypeptide (protein). Quá trình này diễn ra trên ribosome.

#### 2. Vị trí xảy ra:
- **Phiên mã**: Xảy ra trong nhân tế bào (ở eukaryotes).
- **Dịch mã**: Xảy ra trong tế bào chất (cytoplasm).

#### 3. Sản phẩm:
- **Phiên mã**: Sản phẩm là mRNA (hoặc các loại RNA khác như tRNA, rRNA).
- **Dịch mã**: Sản phẩm là chuỗi polypeptide (protein).

#### 4. Enzyme tham gia:
- **Phiên mã**: Enzyme RNA polymerase tham gia vào quá trình này.
- **Dịch mã**: Các ribosome và tRNA tham gia vào quá trình dịch mã.

#### 5. Chuỗi nucleotide:
- **Phiên mã**: Dựa vào sự kết hợp giữa nucleotide RNA (A, U, G, C) với nucleotide DNA (A, T, G, C).
- **Dịch mã**: Mỗi bộ ba nucleotide trên mRNA (codon) tương ứng với một axit amin cụ thể.

#### 6. Vai trò:
- **Phiên mã**: Chuyển thông tin di truyền từ DNA sang RNA để phục vụ cho việc tổng hợp protein.
- **Dịch mã**: Chuyển đổi thông tin di truyền thành protein, đóng vai trò quan trọng trong chức năng và cấu trúc của tế bào.

### Kết luận:
Phiên mã và dịch mã là hai bước quan trọng trong quá trình tổng hợp protein, mỗi bước đóng một vai trò riêng và xảy ra ở các vị trí khác nhau trong tế bào.