Xuân Diệu là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới ở Việt Nam, ông đã có những cách tân độc đáo trên bình diện thể thơ và ngôn ngữ thơ. Dưới đây là phân tích về những điểm cách tân này:

### 3.1. Thể thơ

1. **Tự do trong cấu trúc thơ**: Xuân Diệu đã phá vỡ khuôn khổ của thể thơ truyền thống, sử dụng thể thơ tự do, không bị ràng buộc bởi số chữ trong câu hay số dòng trong bài thơ. Điều này giúp ông tự do diễn đạt cảm xúc và ý tưởng một cách linh hoạt và sáng tạo.

2. **Sử dụng các điệp khúc**: Ông thường xuyên sử dụng các câu điệp khúc, tạo ra một nhịp điệu lôi cuốn và dễ nhớ, qua đó nhấn mạnh cảm xúc và tình cảm trong thơ.

3. **Kết hợp giữa thơ lục bát và thể thơ tự do**: Xuân Diệu không ngần ngại kết hợp các yếu tố của thơ dân gian (như lục bát) với thể thơ hiện đại, từ đó tạo ra những bài thơ độc đáo, vừa mang âm hưởng truyền thống vừa mang tính hiện đại.

4. **Biến tấu vần điệu**: Ông có xu hướng sử dụng các thể vần không đồng đều, gần giống như nhạc điệu, tạo ra sự mới mẻ và thú vị trong âm hưởng bài thơ.

### 3.2. Ngôn ngữ thơ

1. **Ngôn từ tinh tế, giàu hình ảnh**: Ngôn ngữ thơ của Xuân Diệu rất trau chuốt, ông thường sử dụng những hình ảnh sinh động và bộc lộ sâu sắc cảm xúc của con người. Các hình ảnh trong thơ thường mang tính biểu tượng và gợi cảm đến từ thiên nhiên, tình yêu và cuộc sống.

2. **Sử dụng từ láy**: Ông ưa thích sử dụng các từ láy, tạo nên những âm điệu du dương, góp phần làm tăng tính nhạc cho bài thơ và thể hiện cảm xúc sâu lắng của nhân vật trữ tình.

3. **Ngôn ngữ gần gũi, đời thường**: Mặc dù có sự tinh tế, ngôn ngữ của ông vẫn giữ được sự gần gũi, dễ hiểu, giúp người đọc cảm nhận được tình yêu thương, nỗi nhớ và những cảm xúc phong phú trong cuộc sống.

4. **Thể hiện chiều sâu tâm tư**: Ngôn ngữ thơ của Xuân Diệu không chỉ dừng lại ở mặt hình thức mà còn thể hiện chiều sâu tâm tư, nỗi trăn trở của con người về tình yêu, thời gian, cuộc sống.

Tóm lại, cách tân trong thể thơ và ngôn ngữ thơ của Xuân Diệu là những yếu tố quan trọng tạo nên phong cách độc đáo của ông trong nền thơ ca hiện đại Việt Nam. Ông đã mở ra những hướng đi mới, làm phong phú thêm bức tranh thơ ca của thời đại mình.