Giai đoạn từ thế kỉ IV đến giữa thế kỉ XIX là thời kỳ phát triển rực rỡ của văn hóa Ấn Độ, với nhiều thành tựu nổi bật trong các lĩnh vực tôn giáo, nghệ thuật, kiến trúc, văn học, khoa học và triết học.

• Phật giáo và Hindu giáo:

  • Phật giáo tiếp tục lan tỏa ra nhiều quốc gia khác qua con đường tơ lụa.
  • Hindu giáo phát triển mạnh mẽ, tạo ra những bộ kinh điển quan trọng như Kinh Puranas và các triết lý Vedanta.
  • Bhakti Movement (Phong trào Bhakti): Phong trào tôn giáo khuyến khích sự sùng bái cá nhân với các vị thần như Vishnu và Shiva.

• Ảnh hưởng: Tôn giáo và triết học Ấn Độ có tác động sâu sắc đến các nước láng giềng như Trung Quốc, Đông Nam Á và Tây Tạng.

• Thời Gupta (thế kỷ IV–VI):

  • Được coi là "Thời kỳ hoàng kim" của văn học Ấn Độ.
  • Nhà thơ Kalidasa sáng tác các tác phẩm nổi tiếng như Shakuntala và Meghaduta (Sứ giả mây), là kiệt tác kịch và thơ trữ tình.

• Sử thi:

  • Các sử thi Mahabharata và Ramayana tiếp tục được phổ biến, với nhiều bản diễn giải và bổ sung.

• Đền thờ Hindu giáo và Phật giáo:

  • Các ngôi đền đá được xây dựng công phu, ví dụ:
    • Hang Ajanta và Ellora (Thế kỷ V): Được chạm khắc trực tiếp vào đá, mang phong cách nghệ thuật Phật giáo và Hindu giáo.
    • Đền Khajuraho (Thế kỷ X–XI): Nổi tiếng với các bức phù điêu tinh xảo mô tả cuộc sống và thần thoại Hindu.

• Kiến trúc thời Mughal (thế kỷ XVI–XIX):

  • Tòa lăng mộ Taj Mahal (1653): Một biểu tượng tình yêu và là kỳ quan kiến trúc, được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.
  • Các công trình lộng lẫy như Pháo đài đỏ (Red Fort), Đền Jama Masjid, và Thành phố Fatehpur Sikri.

• Thời Gupta:

  • Nhà toán học Aryabhata (thế kỷ V): Đặt nền móng cho hệ thống số thập phân và đưa ra lý thuyết về chu kỳ trái đất quanh mặt trời.
  • Brahmagupta (thế kỷ VII): Định nghĩa số "0" và phát triển các quy tắc về đại số, hình học.

• Y học:

  • Sushruta Samhita: Một tài liệu y học quan trọng về giải phẫu và phẫu thuật.

• Âm nhạc cổ điển: Hệ thống raga (giai điệu) trong âm nhạc cổ điển Bắc Ấn và Nam Ấn phát triển rực rỡ.
• Múa truyền thống: Các loại hình múa như Bharatanatyam, Kathak, và Odissi không chỉ là biểu diễn nghệ thuật mà còn mang tính tôn giáo và biểu tượng.

• Biên niên sử thời Mughal: Các tác phẩm như Baburnama (Tự truyện của Hoàng đế Babur) và Akbarnama (Sử ký của Akbar) ghi lại chi tiết lịch sử và văn hóa thời kỳ này.

Văn hóa Ấn Độ từ thế kỷ IV đến giữa thế kỷ XIX đã để lại những di sản đồ sộ trong các lĩnh vực tôn giáo, văn học, nghệ thuật và khoa học. Những thành tựu này không chỉ phản ánh sự phát triển của nền văn minh Ấn Độ mà còn có ảnh hưởng sâu rộng đến văn hóa toàn cầu.