Cách mạng tháng Tám năm 1945 là một sự kiện lịch sử vĩ đại của dân tộc Việt Nam, lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp và phát xít Nhật, giành lại độc lập tự do cho đất nước. Thắng lợi này có nhiều nguyên nhân và ý nghĩa lịch sử sâu rộng.

Nguyên nhân thắng lợi:

Có thể khái quát các nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng tháng Tám 1945 thành các nhóm sau:

Nguyên nhân khách quan:
Tình hình thế giới: Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc, phe phát xít (trong đó có Nhật Bản) bị đánh bại. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Nhật Bản đầu hàng Đồng minh, tạo ra khoảng trống quyền lực ở Đông Dương.
Nguyên nhân chủ quan (quan trọng nhất):
Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam: Đảng đã có đường lối cách mạng đúng đắn, kết hợp nhuần nhuyễn giữa mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đề ra chủ trương và phương pháp cách mạng phù hợp với từng giai đoạn lịch sử.
Sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc: Dưới sự lãnh đạo của Đảng, khối đại đoàn kết toàn dân được củng cố và phát huy cao độ, tạo thành sức mạnh to lớn đánh bại kẻ thù. Toàn dân tộc đã đứng lên hưởng ứng lời kêu gọi của Đảng, quyết tâm giành độc lập.
Quá trình chuẩn bị lâu dài: Đảng đã có quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng về mọi mặt, từ xây dựng lực lượng chính trị, quân sự đến xây dựng căn cứ địa cách mạng, đặc biệt là trong giai đoạn 1930-1945, qua các phong trào cách mạng như Xô Viết Nghệ Tĩnh, Mặt trận Dân chủ, Mặt trận Việt Minh.
Nắm bắt thời cơ: Đảng đã nắm bắt thời cơ lịch sử "ngàn năm có một" khi Nhật đầu hàng Đồng minh để kịp thời phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền.
Ý nghĩa lịch sử:

Cách mạng tháng Tám năm 1945 có ý nghĩa lịch sử vô cùng to lớn đối với dân tộc Việt Nam và thế giới:

Đối với Việt Nam:

Chấm dứt ách thống trị của thực dân Pháp và phát xít Nhật: Lần đầu tiên trong lịch sử, dân tộc Việt Nam đã đánh đổ ách thống trị của thực dân, xóa bỏ chế độ quân chủ chuyên chế, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc.
Mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc: Kỷ nguyên độc lập, tự do, nhân dân làm chủ đất nước, từ thân phận nô lệ trở thành người chủ của đất nước.
Nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế: Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, góp phần vào phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới.
Để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu: Cách mạng tháng Tám đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt là bài học về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, về sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng.
Đối với thế giới:

Cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới: Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã cổ vũ mạnh mẽ các dân tộc bị áp bức trên thế giới đứng lên đấu tranh giành độc lập, tự do.
Góp phần vào thắng lợi chung của phe Đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai: Việc lật đổ ách thống trị của phát xít Nhật ở Đông Dương đã góp phần vào thắng lợi chung của phe Đồng minh.
Tóm lại, Cách mạng tháng Tám năm 1945 là một mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc Việt Nam, có ý nghĩa lịch sử sâu rộng đối với cả dân tộc và thế giới. Thắng lợi này là kết quả của sự lãnh đạo tài tình của Đảng Cộng sản Việt Nam, tinh thần đoàn kết, ý chí quật cường của toàn dân tộc và sự ủng hộ của bạn bè quốc tế.