Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
Bài thơ "Chiều" của Hồ Dzếnh được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.

Câu 2. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là một người lữ khách, là tác giả hoặc một nhân vật trữ tình thể hiện cảm xúc cô đơn, lạc lõng, đang trên con đường tìm kiếm sự bình yên nhưng lại cảm thấy khó khăn trước cảnh vật và tâm trạng hiện tại.

Câu 3. Tìm những từ ngữ miêu tả cảnh chiều trong bài thơ.
Các từ ngữ miêu tả cảnh chiều trong bài thơ bao gồm:

• "Chiều chậm đưa chân ngày"
• "Tiếng buồn vang trong mây"
• "Chim rừng quên cất cánh"
• "Gió say tình ngây ngây"
• "Khói huyền bay lên cây"

Câu 4. Chỉ ra và nêu ý của một yếu tố tượng trưng trong bài thơ.
Một yếu tố tượng trưng trong bài thơ là "chiều". Trong bài thơ, "chiều" không chỉ là thời gian trong ngày mà còn là biểu tượng cho sự u sầu, tĩnh lặng, trầm tư và nỗi buồn sâu thẳm trong tâm hồn nhân vật trữ tình. "Chiều" mang một ý nghĩa tượng trưng cho những cảm giác cô đơn, lạc lõng của con người khi đối diện với nỗi buồn vĩnh cửu.

Câu 5. Nêu hiệu quả của phép tu từ được sử dụng trong câu thơ: “Chiều chậm đưa chân ngày”.
Phép tu từ nhân hóa được sử dụng trong câu thơ “Chiều chậm đưa chân ngày”, khiến cho "chiều" như một sinh thể có khả năng di chuyển, làm chậm lại thời gian, qua đó thể hiện sự lắng đọng, trầm buồn của cảnh vật và tâm trạng của nhân vật trữ tình. Câu thơ làm nổi bật cảm giác thời gian trôi chậm và nỗi cô đơn, buồn bã của nhân vật.

Câu 6. Anh/Chị hiểu dòng thơ sau thế nào?
Dòng thơ “Tôi là người lữ khách, Màu chiều khó làm khuây” thể hiện tâm trạng của nhân vật trữ tình, một người lữ khách đang cảm thấy cô đơn, lạc lõng. "Màu chiều" không thể xua tan được nỗi buồn, vì vậy dù có màu sắc của "chiều" hiện lên, nó vẫn không đủ để làm cho tâm trạng của người lữ khách vui vẻ hay nhẹ nhõm. Sự buồn bã, mệt mỏi trong lòng nhân vật dường như không thể bị xoa dịu bởi những cảnh vật xung quanh.

Câu 7. Nhận xét về tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ.
Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ là nỗi buồn, cô đơn, lạc lõng, có sự cảm nhận sâu sắc về cảnh vật và thời gian nhưng lại không thể tìm thấy sự bình yên hay niềm vui. Tâm trạng này được thể hiện qua những hình ảnh như "chiều chậm đưa chân ngày", "tiếng buồn vang trong mây", và "chim rừng quên cất cánh". Nhân vật trữ tình có cảm giác mình như một lữ khách đang cô đơn trên con đường dài, không thể tìm thấy sự an ủi trong cảnh vật hay thời gian.

Câu 8. So sánh tâm trạng của nhân vật trữ tình trong hai đoạn thơ:

• Đoạn 1: "Có phải sầu vạn cổ / Chất trong hồn chiều nay?" (Chiều, Hồ Dzếnh)

  • Tâm trạng của nhân vật trong đoạn này là một sự buồn bã sâu sắc, với một nỗi buồn kéo dài vĩnh viễn, như một nỗi sầu "vạn cổ". Tâm trạng này mang tính vĩnh cửu và gắn liền với sự cô đơn trong khoảnh khắc chiều tà.

• Đoạn 2: "Một chiếc linh hồn nhỏ: / Mang mang thiên cổ sầu" (Ê chề, Huy Cận)

  • Tâm trạng trong đoạn thơ này cũng đầy buồn bã, nhưng sự buồn bã lại mang tính chất tâm linh và vĩnh cửu hơn. Nhân vật trong bài thơ "Ê chề" của Huy Cận cảm thấy như mình là một linh hồn nhỏ bé, mang theo nỗi sầu bất tận của vũ trụ.

So sánh: Cả hai đoạn thơ đều diễn tả sự sầu muộn, nhưng trong thơ Hồ Dzếnh, nỗi buồn được thể hiện qua hình ảnh "chiều" và có vẻ gắn liền với cảnh vật tự nhiên, còn trong thơ Huy Cận, nỗi buồn lại mang tính chất siêu hình, như một linh hồn mang "thiên cổ sầu", gắn với một không gian lớn hơn, vĩnh viễn hơn.