a) Dòng thơ "Hi vọng sẽ vật lên từ phút ấy" diễn tả điều gì? Việc phối hợp bằng trắc ở đây có tác dụng gì?

• Ý nghĩa dòng thơ: Câu thơ "Hi vọng sẽ vật lên từ phút ấy" diễn tả niềm tin, hy vọng sẽ trỗi dậy từ những thời khắc khó khăn, đau thương. "Phút ấy" có thể ám chỉ một thời điểm khó khăn, đen tối, nhưng sự sống và hy vọng vẫn sẽ nảy nở từ đó, thể hiện sự kiên cường và sức mạnh tinh thần.

• Tác dụng của phối hợp bằng trắc: Việc sử dụng phối hợp âm "bằng – trắc" trong câu thơ tạo ra nhịp điệu vừa nhẹ nhàng, vừa mạnh mẽ, làm nổi bật cảm giác về sự vươn lên của hy vọng. Nhịp điệu này có tác dụng khắc sâu vào tâm trí người đọc cảm giác về sự thay đổi, sự phục sinh trong một thời điểm tưởng chừng như tuyệt vọng.

b) Hành trình phía trước của nhân vật trữ tình được gợi tả như thế nào? Chúng có tác dụng gì?

• Hành trình phía trước: Hành trình phía trước của nhân vật trữ tình được mô tả như một con đường dài, vất vả, nhưng đầy hy vọng. Từ ngữ như "hành trình", "vật lên" gợi cảm giác về một cuộc sống đang vươn lên từ khó khăn, đấu tranh để hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn.

• Tác dụng: Hình ảnh này tạo nên một sự động viên cho người đọc, cho thấy rằng dù trong hoàn cảnh khó khăn đến đâu, hành trình phía trước vẫn có thể là một con đường sáng sủa, một mục tiêu có thể đạt được nếu kiên trì và bền bỉ.

c) Phân tích sức gợi, ý nghĩa của hình ảnh "bàn chân", "chân trời" trong dòng thơ cuối.

• Hình ảnh "bàn chân": "Bàn chân" là hình ảnh tượng trưng cho hành động, sự di chuyển và sự tiếp nối của hành trình. Nó là biểu tượng của sự bền bỉ, kiên cường và không ngừng tiến bước.

• Hình ảnh "chân trời": "Chân trời" thường mang ý nghĩa của hy vọng, khát vọng và mục tiêu xa vời. Đây là điểm cuối cùng mà nhân vật trữ tình hướng đến, có thể là ước mơ, lý tưởng, hay tương lai mà họ muốn đạt tới.

Hình ảnh "bàn chân" và "chân trời" thể hiện quá trình không ngừng tiến về phía trước, vượt qua mọi khó khăn để đạt được mục tiêu, khát vọng trong cuộc sống.

a) Xác định hiện thực, kí ức trong khổ thơ 3, 4, 5.

• Hiện thực: Các khổ thơ này có sự xuất hiện của hiện thực chiến tranh, thể hiện qua các hình ảnh như "hố bom", "chiến đấu", "nốt trầm", "lá me rơi".

• Kí ức: Bên cạnh hiện thực chiến tranh, những khổ thơ này cũng chứa đựng nhiều ký ức về một thời đã qua, một thời đại chiến tranh đầy khổ cực, đau thương, và cả những kỷ niệm đẹp về những mùa hoa phượng, về những hừng đông.

b) Hình ảnh, chi tiết, từ ngữ nào gợi hiện thực, kí ức? Cách thể hiện có (hiện thực kí ức trong 3 khổ thơ) gì đặc biệt? Chúng có vai trò gì?

• Hình ảnh, từ ngữ gợi hiện thực: "Hố bom", "chiến đấu", "nốt trầm", "va" - những từ ngữ này trực tiếp liên quan đến chiến tranh và những khó khăn mà nhân vật trữ tình phải đối mặt.

• Hình ảnh, từ ngữ gợi kí ức: "Hoa phượng", "lá me rơi", "nốt trầm" – những hình ảnh này gợi lên ký ức về một thời thanh xuân, về những khoảnh khắc lãng mạn, trong sáng trước khi cuộc chiến tranh ập đến.

• Cách thể hiện đặc biệt: Cách thể hiện hiện thực và ký ức đan xen, giao thoa với nhau tạo nên một bức tranh vừa đau thương, vừa đẹp đẽ về quá khứ và hiện tại, về chiến tranh và những ký ức không thể quên.

c) Phân tích vẻ đẹp của 4 câu thơ sau (phản ánh hiện thực, tâm hồn của người lính trẻ).

• Câu thơ: "Đỏ hoa phượng, ôi mười năm hoa phượng / Rơi ngút ngàn trên những hố bom đen. / Những hừng đông nối nhau vào chiến đấu / Bao nốt trầm xa biếc lá me rơi..."

• Phân tích:

  • Hiện thực: Câu thơ phản ánh sự tàn phá của chiến tranh qua hình ảnh "hố bom đen", "bao nốt trầm". Những hình ảnh này tượng trưng cho sự đau thương, mất mát trong chiến tranh.
  • Tâm hồn của người lính: Mặc dù hiện thực chiến tranh đầy tàn khốc, nhưng vẻ đẹp của những hình ảnh như "hoa phượng đỏ", "lá me rơi" lại làm dịu đi sự tàn phá ấy, gợi lên tình cảm và nỗi nhớ về những gì đẹp đẽ, thanh bình trước kia.
  • Vẻ đẹp trong câu thơ: Câu thơ sử dụng hình ảnh đối lập giữa cái đẹp và cái đau, giữa hoa phượng tươi thắm và "hố bom đen" để khắc họa tâm hồn người lính - mạnh mẽ nhưng cũng đầy tình cảm, ẩn chứa cả nỗi nhớ quê hương, kỷ niệm và những khát khao về một tương lai tốt đẹp.

• Phân tích lời nhắn nhủ: Nhân vật trữ tình trong bài thơ (có thể là người lính) thường nhắn nhủ đến "em" (người yêu, hoặc có thể là một hình ảnh biểu trưng của quê hương, kỷ niệm). Lời nhắn nhủ là những suy tư, cảm xúc sâu sắc về cuộc sống, tình yêu, và ước mơ về một tương lai tốt đẹp. Lời nhắn nhủ ấy có thể thể hiện sự vững tin vào ngày mai, cũng có thể là một lời hứa, lời chia sẻ những kỷ niệm và mong muốn về sự trở lại.

• Vai trò của "em": "Em" là đối tượng để người lính bộc lộ những suy nghĩ, cảm xúc và cũng là người giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì niềm tin, hy vọng trong lòng nhân vật trữ tình.

Khổ thơ:

• "Anh bất ngờ rơi xuống giữa tay em / Mẫu hoa trắng cuối cùng năm mười sáu / Những hừng đông nối nhau vào chiến đấu / Bao nốt trầm xa biếc lá me rơi..."

Phân tích:

• Vẻ đẹp sáng tạo: Tác giả sử dụng hình ảnh "bất ngờ rơi xuống giữa tay em" như một phép ẩn dụ để diễn tả sự gặp gỡ, sự yêu thương giữa hai nhân vật, gợi sự đột ngột và cảm giác như một điều kỳ diệu giữa cuộc sống vội vã. Hình ảnh "mẫu hoa trắng cuối cùng năm mười sáu" như một biểu tượng của tuổi trẻ, của sự trong sáng, khát vọng và sự chia ly.
• Sự sáng tạo trong cách thể hiện: Cách kết hợp giữa hình ảnh chiến đấu ("hừng đông nối nhau vào chiến đấu") và những chi tiết lãng mạn, nhẹ nhàng ("hoa trắng", "lá me rơi") tạo ra một sự đối lập rõ rệt, thể hiện tâm hồn của người lính vừa mạnh mẽ, vừa sâu lắng.