I. Đọc – Hiểu (4 điểm)

Câu 1. (1,0 điểm):

• Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ lục bát.
• Đặc điểm của thể thơ lục bát:
  • Một câu sáu chữ (câu lục) và một câu tám chữ (câu bát) xen kẽ nhau.
  • Vần điệu: Tiếng cuối của câu lục vần với tiếng thứ sáu của câu bát, tiếng cuối của câu bát vần với tiếng thứ sáu của câu lục tiếp theo.
  • Nhịp điệu: Thường là nhịp chẵn (2/2/2 đối với câu lục, 2/2/2/2 đối với câu bát).
• Đặc điểm này giúp thể hiện cảm xúc một cách nhẹ nhàng, uyển chuyển, giàu nhạc điệu, phù hợp với việc diễn tả tình cảm thiết tha, sâu lắng về thiên nhiên và con người Việt Nam.

Câu 2. (1,5 điểm):

• Trong câu thơ "Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn", phép tu từ được sử dụng là ẩn dụ.
• Tác dụng của phép tu từ này: "Áo nâu nhuộm bùn" ẩn dụ cho cuộc sống lao động vất vả, lam lũ của người dân Việt Nam, cả gái lẫn trai, sự đồng điệu trong cuộc sống lao động, gắn bó với đồng ruộng, với đất đai. Nó gợi ra hình ảnh chân thực, gần gũi về cuộc sống của người nông dân Việt Nam.

Câu 3. (1,0 điểm):

• Trong câu thơ "Yêu ai yêu chọn tấm tình thủy chung", từ "tấm" được sử dụng với nghĩa là lòng, trái tim, tình cảm. Nó nhấn mạnh sự chân thành, son sắt, bền vững trong tình yêu của người con gái Việt Nam.

Câu 4. (0,5 điểm):

• Qua đoạn thơ, tác giả Nguyễn Đình Thi đã thể hiện thái độ, tình cảm yêu mến, tự hào, trân trọng và biết ơn sâu sắc đối với quê hương, đất nước Việt Nam. Ông ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, sự kiên cường, bất khuất của con người Việt Nam trong chiến đấu và lao động, đồng thời thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước.

II. Viết (6 điểm)

Câu 1. (2 điểm):

Hình ảnh để lại ấn tượng sâu đậm nhất trong tôi là "Đất nghèo nuôi những anh hùng/ Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên". Hai câu thơ ngắn gọn nhưng đã khắc họa một cách chân thực và xúc động về tinh thần bất khuất, kiên cường của dân tộc Việt Nam. Dù đất nước trải qua bao khó khăn, gian khổ, chìm trong bom đạn chiến tranh, nhưng những người con của đất Việt vẫn luôn dũng cảm đứng lên chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Hình ảnh "đất nghèo nuôi những anh hùng" vừa gợi sự gian khổ, thiếu thốn, vừa thể hiện sức mạnh nội tại, tinh thần quật cường của dân tộc ta.

Câu 2. (4 điểm): Tả cảnh sinh hoạt: Gói bánh chưng ngày Tết.

Không khí Tết đang đến gần, cả gia đình tôi lại tất bật chuẩn bị gói bánh chưng. Từ mấy hôm trước, mẹ đã chọn mua những nguyên liệu tươi ngon nhất: gạo nếp cái hoa vàng dẻo thơm, đậu xanh vàng ươm, thịt ba chỉ béo ngậy, hành tím và gia vị. Lá dong được bà ngoại tôi tự tay hái từ vườn nhà, rửa sạch và lau khô cẩn thận.

Sáng sớm hôm nay, cả nhà cùng nhau quây quần bên chiếc bàn lớn. Mùi thơm của gạo nếp ngâm, mùi đậu xanh đãi vỏ và mùi lá dong thoang thoảng hòa quyện vào nhau tạo nên một hương vị đặc trưng của ngày Tết. Bố tôi cẩn thận chẻ lạt, vót từng chiếc lạt mỏng, mềm và dai. Mẹ tôi thì tỉ mỉ xào nhân bánh, nêm nếm gia vị sao cho vừa ăn. Anh trai tôi phụ trách vo gạo và đãi đậu. Tôi và em gái thì được giao nhiệm vụ xếp lá dong và buộc bánh.

Những chiếc lá dong xanh mướt được xếp khéo léo thành hình vuông vắn, rồi lần lượt cho gạo nếp, đậu xanh, thịt vào giữa. Bàn tay khéo léo của mẹ thoăn thoắt gói từng chiếc bánh vuông vức, đẹp mắt. Tôi cũng cố gắng làm theo nhưng những chiếc bánh của tôi vẫn còn khá vụng về. Tiếng cười nói rộn rã vang lên khắp căn nhà, xua tan đi cái lạnh của những ngày cuối đông.

Khi những chiếc bánh đã được gói xong, cả nhà cùng nhau xếp bánh vào nồi lớn. Bếp lửa bập bùng cháy suốt đêm, hơi nóng tỏa ra sưởi ấm cả căn nhà. Mùi thơm của bánh chưng lan tỏa khắp xóm, báo hiệu một mùa xuân đang về. Sáng hôm sau, khi nồi bánh được mở ra, những chiếc bánh chưng xanh mướt, thơm lừng hiện ra, đó là thành quả của cả gia đình sau một ngày vất vả. Hình ảnh cả gia đình quây quần bên nhau gói bánh chưng ngày Tết là một ký ức đẹp, ấm áp và thiêng liêng trong tôi.