Nửa đầu thế kỷ XIX, Việt Nam dưới triều đại Nguyễn (1802-1945) trải qua nhiều biến động về kinh tế và xã hội. Dưới đây là một số đặc điểm nổi bật:

### Kinh tế
1. **Nông nghiệp**:
- Nông nghiệp là nền tảng của nền kinh tế, với phần lớn dân số làm nông dân.
- Chính quyền Nguyễn tiến hành nhiều cải cách nông nghiệp như đẩy mạnh khai hoang, trồng lúa, phát triển các cây công nghiệp (bông, đường, trà).
- Sản xuất nông nghiệp chủ yếu phục vụ tiêu dùng nội địa và thuế cho nhà nước.

2. **Thương mại**:
- Thương mại phát triển nhưng chủ yếu ở quy mô nhỏ và trong khuôn khổ địa phương.
- Nhiều chợ truyền thống xuất hiện, tạo điều kiện cho việc trao đổi hàng hóa.
- Ngoài thương mại nội địa, hoạt động ngoại thương cũng có những bước phát triển với các thương nhân nước ngoài (thường là người Pháp và Trung Quốc).

3. **Thủ công nghiệp**:
- Thủ công nghiệp phát triển với việc sản xuất các sản phẩm như gốm sứ, dệt may và đồ gia dụng.
- Các làng nghề truyền thống trở thành nguồn cung cấp hàng hóa cho thị trường.

4. **Hệ thống thuế**:
- Nhà nước áp dụng nhiều loại thuế, chủ yếu là thuế nông nghiệp, góp phần vào ngân sách của triều đình.
- Hệ thống thuế khá nặng nề với dân chúng, ảnh hưởng đến đời sống của nông dân.

### Xã hội
1. **Cơ cấu xã hội**:
- Xã hội Việt Nam chia thành các tầng lớp: nông dân, thương nhân, quan lại, trí thức và sĩ phu.
- Tầng lớp nông dân chiếm đa số nhưng sống trong điều kiện khó khăn, bị áp bức bởi các loại thuế và phong tục tập quán.

2. **Giáo dục**:
- Nền giáo dục truyền thống chủ yếu dựa vào Nho giáo.
- Hệ thống trường học có chủ yếu là của dân và các trường tư thục. Tri thức được đào tạo chủ yếu là quan lại và trí thức.

3. **Văn hóa**:
- Văn hóa dân gian, truyền thống đang được duy trì và phát triển.
- Nghệ thuật, văn học, âm nhạc và lễ hội dân gian đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội.

4. **Tôn giáo**:
- Nhiều tôn giáo chính như Phật giáo, Nho giáo, Đạo giáo và các tín ngưỡng dân gian tiếp tục phát triển.
- Chính sách tôn giáo của nhà Nguyễn có phần hạn chế hoạt động của Công giáo, dẫn đến xung đột xã hội.

### Kết luận
Nửa đầu thế kỷ XIX, kinh tế Việt Nam chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với các hoạt động thương mại và thủ công nghiệp phát triển hạn chế. Xã hội có cơ cấu phân chia rõ ràng và vẫn tồn tại những bất công xã hội sâu sắc. Các yếu tố văn hóa, giáo dục và tôn giáo vẫn giữ được vai trò quan trọng trong đời sống người dân. Sự phát triển này diễn ra trong bối cảnh của nhiều biến động chính trị và ngoại lực, đặt nền tảng cho những thay đổi sâu sắc ở nửa sau thế kỷ XIX và các thế kỷ tiếp theo.