Tôi hiểu bạn muốn một bài văn hoàn chỉnh, liền mạch, trôi chảy hơn về việc so sánh nhân vật người bà trong hai truyện ngắn "Bà tôi" của Xuân Quỳnh và "Bà ngồi ở góc nhà" của Ma Văn Kháng. Dưới đây là bài viết được viết liền mạch và trau chuốt hơn:
Trong dòng chảy văn học Việt Nam, hình tượng người bà luôn là một biểu tượng thiêng liêng, tượng trưng cho tình yêu thương bao la, đức hy sinh thầm lặng và những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp. Hai truyện ngắn "Bà tôi" của Xuân Quỳnh và "Bà ngồi ở góc nhà" của Ma Văn Kháng, mặc dù được viết trong những hoàn cảnh khác nhau, đã cùng nhau khắc họa thành công hình ảnh người bà với những sắc thái riêng biệt, nhưng đều lay động sâu xa trái tim người đọc. Bài viết này sẽ đi sâu so sánh hai nhân vật người bà trong hai tác phẩm, làm nổi bật những điểm tương đồng và khác biệt, từ đó thấy được vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam qua lăng kính văn chương.
Điểm tương đồng dễ nhận thấy ở hai nhân vật chính là tình yêu thương vô bờ bến mà họ dành cho con cháu. Trong "Bà tôi", tình yêu ấy hiện lên thật rõ ràng, cụ thể qua những hành động chăm sóc tỉ mỉ, từ bữa ăn giấc ngủ đến những lời ru ngọt ngào, những câu chuyện cổ tích thấm đẫm tình người. Tình yêu ấy như dòng suối mát lành nuôi dưỡng tâm hồn cháu thơ, chắp cánh cho những ước mơ. Khác với sự thể hiện trực tiếp ấy, trong "Bà ngồi ở góc nhà", tình yêu thương của bà lại được thể hiện một cách âm thầm, lặng lẽ. Dù tuổi cao sức yếu, bà vẫn luôn dõi theo con cháu bằng ánh mắt lo lắng, quan tâm đến cuộc sống của họ. Tình yêu ấy không ồn ào, phô trương mà ẩn chứa trong từng ánh mắt, từng cử chỉ, thể hiện sự hy sinh cao cả, âm thầm mà sâu nặng của người bà.
Cả hai người bà đều là những người phụ nữ tần tảo, hy sinh cả cuộc đời cho gia đình. Bà của Xuân Quỳnh gánh vác mọi công việc, từ việc đồng áng đến việc chăm sóc con cháu. Cuộc đời bà là chuỗi ngày lao động không ngừng nghỉ, dãi dầu mưa nắng. Bà của Ma Văn Kháng cũng trải qua biết bao gian truân của lịch sử, từ những năm tháng chiến tranh khốc liệt đến cuộc sống khó khăn sau này. Dù cuộc sống có khắc nghiệt đến đâu, bà vẫn luôn kiên cường, nhẫn nại, là chỗ dựa vững chắc cho gia đình. Họ đều là những người phụ nữ mạnh mẽ, kiên cường, là biểu tượng của sự nhẫn nại và đức hy sinh.
Một điểm chung nữa là sự gắn bó sâu sắc với những giá trị truyền thống. Hai người bà đều là hiện thân của những giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp của dân tộc. Bà của Xuân Quỳnh qua những câu chuyện cổ tích, những lời ru, đã truyền dạy cho cháu những bài học về đạo lý làm người, về tình yêu thương con người và quê hương. Bà của Ma Văn Kháng, dù không còn minh mẫn, vẫn giữ nếp sống giản dị, tình nghĩa, thể hiện sự gắn bó sâu sắc với cội nguồn, với những giá trị văn hóa lâu đời của dân tộc.
Tuy nhiên, bên cạnh những điểm tương đồng, hai nhân vật cũng mang những nét khác biệt rõ rệt. Bà của Xuân Quỳnh sống trong một gia đình êm ấm, được bao bọc bởi tình yêu thương của con cháu. Bà là trung tâm của gia đình, là người kết nối các thế hệ. Tính cách bà hiền hậu, dịu dàng, luôn nở nụ cười trên môi. Ngược lại, bà của Ma Văn Kháng sống trong hoàn cảnh cô đơn, bị con cháu bỏ rơi. Bà ngồi lặng lẽ ở góc nhà, như một cái bóng mờ. Tính cách bà có phần khắc khổ, cam chịu, nhưng vẫn giữ được lòng tự trọng và sự kiêu hãnh của một người từng trải. Tình yêu thương của bà trong "Bà tôi" được thể hiện trực tiếp qua những hành động cụ thể, những lời nói ân cần. Cháu cảm nhận được tình yêu ấy một cách rõ ràng, ấm áp. Trong "Bà ngồi ở góc nhà", tình yêu thương của bà lại được thể hiện gián tiếp qua cái nhìn của người cháu. Cháu nhìn bà, cảm nhận được sự cô đơn, nỗi buồn và cả tình yêu thương sâu kín mà bà dành cho con cháu. Về vai trò trong tác phẩm, trong "Bà tôi", bà là nhân vật trung tâm, là người kể chuyện, là người kết nối những kỷ niệm tuổi thơ của tác giả. Bà là điểm tựa tinh thần vững chắc cho cháu. Trong "Bà ngồi ở góc nhà", bà là nhân vật được quan sát, được hồi tưởng. Sự hiện diện của bà như một lời nhắc nhở về những giá trị gia đình, về đạo lý làm người.
So sánh hai nhân vật người bà trong "Bà tôi" và "Bà ngồi ở góc nhà", ta thấy được hai vẻ đẹp khác nhau của người phụ nữ Việt Nam. Một người bà hiền hậu, dịu dàng, là nguồn yêu thương vô tận. Một người bà khắc khổ, cam chịu, là biểu tượng của sự cô đơn và nỗi buồn. Dù khác nhau về hoàn cảnh và cách thể hiện, nhưng cả hai đều là những người phụ nữ giàu đức hy sinh, tình yêu thương và gắn bó sâu sắc với những giá trị truyền thống. Hai tác phẩm đã góp phần làm phong phú thêm hình tượng người bà trong văn học Việt Nam, đồng thời khơi gợi trong lòng người đọc những tình cảm thiêng liêng về gia đình, về cội nguồn, về những giá trị nhân văn cao đẹp.