Ở xóm Giữa của làng Đại Hoàng chỉ có khoảng vài chục nóc nhà. Lão Hạc là hàng xóm của gia đình em và gia đình ông giáo Tri. Ông giáo Tri là người có học, hiểu biết rộng và tử tế nên được dân làng tin cậy. Chiều chiều, lão Hạc thường xách cái vò đất nung sang nhà ông giáo để xin nước giếng. Lần nào ông giáo cũng giữ lão Hạc lại chuyện trò, uống bát nước chè tươi hoặc hút điếu thuốc lào… để cho lão bớt cảm thấy lẻ loi, cô độc. Vợ chết đã lâu, con trai lại đi phu cao su đất đỏ mãi tận Nam Kì, Lão Hạc sống thui thủi một mình trong căn nhà nát chỉ có mỗi chú chó Vàng làm bạn. Lão quý nó như quý con, cho nó ăn bằng bát như người.  
Chiều nay, lão sang chơi sớm hơn mọi khi. Vừa thấy ông giáo, lão báo ngay :
  –    Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!  
Ông giáo ngạc nhiên:  
–    Cụ bán nó rồi ư? Sao cụ bảo là…?
  Lão Hạc gật đầu, cố lấy giọng vui vẻ nhưng miệng méo xệch và mắt thì đỏ hoe. Ông giáo nhìn lão ái ngại, lòng đầy thương xót:  
–    Thế nó để cho bắt dễ dàng hả cụ?  
Bất chợt, lão Hạc bật khóc hu hu, khuôn mặt co rúm lại vì đau khổ  
–    Khốn nạn… ông giáo ơi!… Nó có biết gì đâu! Nó thấy tôi gọi thì chạy ngay về, vẫy đuôi mừng. Tôi cho nó ăn cơm. Nó đang ăn thì thằng Mục nấp trong nhà, ngay đằng sau nó, tóm lấy hai cẳng sau dốc ngược lên. Cứ thế là thằng Mục với thằng Xiên, hai thằng chỉ loay hoay một lúc là trói chặt cả bốn chân nó lại. Đấy giờ cu cậu mới biết là cu cậu chết!…
Này! ông giáo ạ! Cái giống nó cũng khôn! Nó kêu ư ử và nhìn tôi, như muốn trách tôi rằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão đối sử với tôi như thế này à?”. Thì ra tôi già bằng này tuổi đầu rồi mà còn đánh lừa một con chó. Nó không ngờ tôi nỡ tâm lừa nó!  
Ông giáo vỗ an, an ủi lão:
  –    Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu! Vả lại, ai nuôi chó mà chả để bán hay giết thịt! Ta giết nó chính là hoá kiếp cho nó đấy, hoá kiếp để cho nó làm kiếp khác cụ ạ!
    Lão Hạc cố gượng cười:  
–    Ông giáo nói phải! Kiếp con chó là kiếp khổ thì ta hoá kiếp cho nó để nó làm kiếp người, may ra sung sướng hơn một chút…Kiếp người như kiếp tôi đây chẳng hạn!  
Biết lão đang tự mỉa mai, ông giáo nói:  
–    Kiếp ai thì cũng thế cả thôi, cụ ạ! Cụ tưởng tôi sung sướng hơn chăng? Thôi, bây giờ có cái này là sung sướng: Cụ ngồi xuống phản chơi, tôi đi luộc mấy củ khoai, nấu ấm nước chè, rồi tôi với cụ vừa ăn khoai, uống nước hút thuốc lào vừa nói chuyện, thế là sướng!       Vẻ mặt lão Hạc nghiêm trang hẳn:  
–    Xin phép ông giáo để cho khi khác! Tôi muốn nhờ ông giáo giúp cho một việc.
–    Việc gì thế cụ?
–    Chuyện là thế này, ông giáo ạ!  
Thế rồi lão Hạc kể lể về anh con trai của lão chỉ vì không có tiền cưới vợ mà phẫn chí bỏ nhà đi phu đồn điền cao su ở tận Nam Kì đã hơn năm nay. Lão nhờ ông giáo trông coi hộ mảnh vườn ba sào để sau này, cọn trai lão vể thì có sẵn đất đấy mà làm ăn. Còn chuyện thứ hai là lão gửi ông giáo giữ hộ ba mươi đồng bạc dành dụm từ việc bán chút hoa lợi còm cõi và tiền vừa bán chó. Lão bảo rằng lão đã già yếu, lại nay ốm mai đau, chẳng biết thế nào. Rủi có nằm xuống thì sẵn số tiền ấy, nhờ ông giáo đứng ra lo liệu cho, thiếu đâu đành trông cậy vào hàng xóm.   Lặng nghe lão Hạc nói, ông giáo trầm ngâm suy nghĩ. Lão Hạc vốn là người khái tính, ít chịu phiền ai. Không biết lão có ý định gì mà hôm nay lại nhắc đến những chuyện hệ trọng như thế?!
Ông giáo động viên lão Hạc:  
–    Gớm, cụ cứ lo xa làm gì cho mệt? Cụ còn khoẻ lắm, chết là chết thế nào? Cụ cứ để tiền mà ăn, khi nào chết hãy hay, tội gì có tiền mà lại chịu nhịn đói?!
Lão Hạc vẫn năn nỉ:
–    Mong ông giáo thương tình tôi già nua tuổi tác mà nhận cho! Được vậy thì tôi cảm ơn lắm! Không thể từ chối, ông giáo đành nhận lời, nhưng vẫn băn khoăn hỏi lại:
–    Có bao nhiêu tiền dành dụm, cụ gửi tôi cả thì từ mai lấy gì mà ăn?
  Lão Hạc xua tay tỏ ý không cần:  
–    Ông giáo đừng lo, tôi đã sắp xếp đâu vào đấy cả rồi ạ! Xin phép ông giáo, tôi về!
–    Vâng! Cụ lại nhà!  
    Lão Hạc chậm chạp lê từng bước chân ra cổng, ông giáo nhìn theo cái dáng lòng khòng, lam lũ của lão mà động lòng thương. Dạo này, cà làng đói. Có người cả tháng không biết đến hạt cơm, chỉ củ khoai, củ sắn, mớ rau lang, rau má… sống lay lắt qua ngày. Lão Hạc cũng thế, nhưng lão thà nhịn đói chứ nhất quyết không bán mảnh vườn để dành cho con. Lúc bóng lão Hạc đã khuất sau rặng tre đầu ngõ, ông giáo thở dài quay vào nhà, trong tay vẫn giữ chặt chiếc túi nhỏ màu nâu cũ kĩ đựng mấy chục đồng bạc của lão Hạc gửi. Ông giáo lắc đầu, lẩm bẩm một mình: “Rõ khổ!”. kể lại truyện lão hạc bán chó
     Chứng kiến đầu đuôi câu chuyện, trong lòng em trào lên tình cảm xót xa và mến phục. Cuộc sống của lão Hạc chẳng có gì vui. Cái nghèo đeo đẳng làm khổ lão suốt đời. Ông lão già nua, ốm yếu ấy sống âm thầm, lặng lẽ trong sự chờ đợi mỏi mòn đứa con trai yêu quý của mình. Ngày trở về của anh ấy chắc còn xa lắm, mà lão Hạc thì như ngọn đèn lắt lay trước gió. Tình thương và đức hi sinh của ông lão thật đáng cảm phục và bi kịch của cuộc đời ông lão khiến cho ta rơi nước mắt. Số phận bi đát của lão Hạc cũng là số phận chung của nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám, khi chưa được Đảng giác ngộ và dẫn dắt vào con đường đấu tranh giải phóng khỏi ách nô lệ của chế độ thực dân, phong kiến vạn ác.

Nếu là ng được chứng kiến cảnh lão hạc kể chuyện bán chó vz ông giáo em sẽz ghi lại câu chuyện ấy thế nào
Cả cuộc đời Lão Hạc là một chuỗi những bất hạnh liên tiếp, dai dẳng và triền miên: vợ chết, lão sống cảnh gà trống nuoi con , khi con trai lão trưởng thanh, phẫn uất vì không đủ tiền cười vợ cũng đã bỏ đi làm đồn điền cao su lão sống thui thủi trong cảnh già cũng với con chó vàng , mon fmỏi chờ tin con tuyệt vong. Cả cuộc đời lão phải gánh chịu cả những vật chât và tinh thần.Rồi mất mùa, đói kém. Rồi bệnh tật không có việc làm. Cái nghèo, cái đói cùng sự phẫn uất bế tắc đã đẩy lão đến bước đường cùng. Lão bán con chó vàng, kỉ vật của người con trai để lại. Phải trải qua bao day dứt, đau đớn lão mứoi thực hiện được quyết định này. để rồi sau khi bán con chó vàng, lão rơi vào một cuộc khủng hoảng tâm lí- ân hận vì trót lừa một con chó. Nỗi ân hận ấy dễ lí giải bởi vì mất con chó vàng cũng có nghĩa là mật đi chỗ dựa tinh thần cuối cùng trong cảnh già.
Lão Hạc quý con Vàng lắm. Chẳng gì nó cũng là một kỉ vật. Vợ lão mất đi, tất cả những gì yêu thương lão dồn cả vào cậu con trai. Nhưng nhà lão nghèo quá, không đủ tiền cưới vợ cho con , con lão bỏ đi. Cậu Vàng lúc này có khác gì cậu con trai quý tử của Lão. Lão chăm lo cho nó chu đáo lắm. Lão ăn gì cũng cho nó ăn theo. Cậu Vàng lớn nhanh và cũng rất trung thành với chủ. Nhưng rồi những trận ốm nặng khiên lão tiêu hết cả chỗ tiền bòn. Lão đành bán chó. Chuyện tưởng chỉ đơn giản như vậy như người ta bán đi con vật nào đó trong nhà. nhưng với Lão Hạc, chuyện bán con vàng là to tát lắm.
Tôi hiểu. tôi biết vì sau khi bán con chó vàng ông đã sang báo tin cho tôi. Lão cố làm ra vr nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt lão cứ ầng ậng nước. Lão đau xót thật. Nỗi đau của Loac khiến tôi còn cảm thấy không xót xa bằng năm quyển sách mà tôi cho đó là vật tùy thân hồi trước. Tôi chẳng biết nói gì cả, hỏi cho có chuyện:
-Thế nó cho bắt à?
KHông ngờ nó lại đụng đến nỗi đau đang chỉ chực dâng lên và cứ thế là mặt lõa tự dưng co dúm lại. Những nếp nhăn xô vào nhau, ép chp nước mắt chảy ra... lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc. Bộ dạng lão trông thật là tội ngiệp. Những giọt nước mắt khó khăn tưởng không thể có ở cái tuổi gần đất xa trời đã rơi vì thấy mình có lỗi với chú chó vàng. Lão khóc như đứa con nít giận dỗi vì bị ai đe nẹt và quát mắng.
Tôi cảm thấy bồi ngồi khi ngồi nghe lão kể. Lão kể chuyện bán chó mà thực chất là để tự xỉ vả mình. Lão nói: ********.. ông giáo ơi..! Nó có biết gì đâu.
Một câu chửi thề, một lời tự trách , con chó được lão hạc coi như một đứa con mà mình chẳng khác gì một ông già chuyên lừa lọc. Lõa tưởng tượng trong ánh mắt của con Vàng lúc nso bị trói chặt cả bốn chân là mộo lời trách móc nặng nề.: A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão đối xử vứoi tôi như thế này à?
Lời tự vấn chứng tỏ lão đã dằn vtj mình lắm.
Thế rồi Lão cũng nguôi dần nhờ sự động viên , khich lệ thêm chút an ủi của tôi. Thôi thì đằng nào nso cũng chết rồi . Lão chua chát bảo Kiếp con chó là kiếo khổ, thì ta hóa kiếp cho nó làm kiếp ngưưoì, may ra có sung sướng hơn một chút... kiếo ngươi như kiếp tôi chẳng hạn.
Câu nói của Lão chua xót biết bao. Chắc gì cái kiếp của lão đã sung sướng hơn kiếp chó. CÒn lõa vẫn phải sông kiếp người àm nào có ra gì. Và rồi đây, cái chết của lão đâu có nhẹ hơn cái chết của cậu Vàng.
Tình yêu của Lão Hạc đối với cậu Vàng không đơn giản là thứ tình yêu dành cho con vật. cạu Vàng là kỉ niệm , là nơi duy nhất lão ngày ngày tâm sự chuyện mình. Nói chuyện vứoi cậu, Lão có cảm giác như đang được gần cậu con trai yêu quý. CHính điều kiện này khiến tôi - một nhà tri thức nghèo, và các bạn dễ dàng hiểu được tại sao lão Hạc lại dằn vặt và đau đơn khi bán chó. Đoạn truyện tuy ngắn nhưng đã gợi ra nhưng phẩm chất vô cùng tốt đẹp của lõa nông dân, một con người luôn sống vị tha và thương yêu hết mực.

Phía cuối làng tôi là nhà lão Hạc_một căn nhà lá xơ xác và tồi tàn. Lão sống cô đơn một mình bên con chó, cuộc sống đầy vất vả khó khăn. Sở dĩ tôi biết lão rõ như vậy là vì nơi tôi ở, ngay sát cạnh nhà lão, chỉ cách nhau có một bức tường gạch. Lão Hạc sống một mình, già rồi mà chẳng có ai chăm.Tôi thương và muốn giúp lão nhiều nhưng hoàn cảnh nhà tôi cũng chẳng hơn gì lão nên đành ngậm ngùi nhìn vậy, mặc cho tháng ngày trôi đi.
Thế rồi vào một ngày, sáng đó tôi dậy sớm lắm. Mặt trời chưa lên, cả đất trời tối sầm với một màn sương đêm đọng lại. Tôi thong thả bước đi chợ. Nói đi chợ là nói đó thôi chứ tôi muốn đi bộ để tận hưởng cái gió mát đầu ngày.Tôi bước đi trên con đường làng quanh co dẫn đến cuối xóm. Tiếng chó sủa, gà gáy vang lên làm phá đi cái không khí tĩnh lặng lúc nào. Rồi trong tôi bỗng sực nhớ tới một việc. Chả là thế này. Cô Thị vợ Ông giáo có nói với tôi là mắc chứng bệnh đau lưng kinh liên, cô nhờ tôi kiếm giúp chỗ nào chữa tốt thì mách cho cô ấy. Tôi đã tìm ra và định đến trưa sang nhà. Mặt trời mỗi lúc càng lên cao, tôi đến nhà Ông giáo. Đi dưới những lũy tre xanh, tôi cảm thấy dễ chịu và khoan khoái lạ thường. Tôi rảo bước thật nhanh tới nhà. Phía sau cánh cổng nhà Ông giáo là khoảng sân rộng. Thị đang đứng trong bếp, tôi chạy ào vào và mách luôn. Nhưng thật vô tình làm sao tôi nghe được cuộc nói chuyện đầy ý nghĩa của lão Hạc và Ông giáo. Tôi nghe mà trong lòng thấy rằng cuộc đời này thật là trớ trêu!!!
Tôi đứng dưới sân, dưới ánh nắng gắt của buổi ban trưa, đang mách cho Thị thì thấy lão Hạc tất tưởi, hớt hải chạy vào. Nhìn lão chạy mà tôi thấy buồn cười. Cái dáng đã già vừa thấp lại gù gù của lão nhìn thật khó coi. Những nỗi khắc khổ hiện lên trên khuôn mặt lão khiến ai nhìn vào cũng thấy thương. Nhưng lạ một điều, tại sao lão lại căng thẳng và lo lắng đến vậy. Tôi băn khoăn trong lòng tự hỏi. Lão chạy thằng một mạch vào nhà, vừa thấy Ông giáo, lão bắt đầu ngay câu nói:
-Cậu Vàng đi đời rồi, Ông giáo ạ!
Không khí trong nhà trùng xuống, nặng nề một cách lạ. Ông giáo thốt lên tiếng rồi ấp úng đáp:
-Lão... lão bán con chó rồi sao?
Lão Hạc không nói gì, khuôn mặt hốc hác ấy cúi gằm xuống. Lão trả lời bằng giọng run run:
-Bán rồi, họ vừa bắt xong.
Ông giáo đứng yên như chết lặng, buồn, thương thay cho lão Hạc. Đứng ở ngoài nhìn vào, nghe nhưng tiếng nói chua xót của hai người ấy mà tôi thấy trạch lòng. Chắc lão Hạc phải suy nghĩ nhiều lắm, day dứt lắm khi quyết định bán con chó. Lão và con chó thân nhau lắm. Lúc đầu thấy lão nuôi chó tôi nghĩ chắc lão nuôi để bán lấy tiền hay làm thịt đó thôi. Nhưng giờ thì... Lão Hạc buồn, đau đớn, xót xa, ân hận đến cùng cực. Những nếp nhăn xô lại với nhau, hằn rõ mồn một. Đôi mắt ầng ậc nước của lão ánh lên nỗi buồn đau khôn xiết. Lão bật khóc huhu rồi như trẻ con mếu. Ông giáo nhìn lão Hạc một cách cảm thông, chắc ông ấy hiểu được tình cảm đó. Tôi nhìn vào trong nhà mà xót xa. Lão khóc to hơn, nước mắt giàn giụa chảy ra một cách đau khổ:
-********... ông giáo ơi!... Nó có biết gì đâu!
Ông giáo ngồi nghe mà đau xót. Lão Hạc kể chuyện con chó bị bắt. Trong những lời nói run run ấy, tôi cảm nhận được sự hối hận, xót xa trong lòng lão đến mức độ nào. Rồi bầu không khí ấy bị phá tan bởi giọng nói của Ông giáo:"Mẹ nó à, vào nhà lấy cho tôi cái chõng tre và mang một ấm nước chè pha sẵn cho tôi". Tiếng gọi với phát ra trong nhà. Nghe thấy vậy, Thị liền làm ngay. Hai ông bạn vẫn tiếp tục nói chuyện một cách chân tình. Ông giáo nói bằng giọng lo lắng:
-Lão Hạc à! Ông không sao đấy chứ? Thôi thì bán nó đi cũng tốt, coi như là ta đã hóa kiếp cho nó, giúp nó đến với một cuộc sống tốt hơn. Lão thấy có đúng không?
Lão nhìn Ông giáo với ánh mắt nặng trĩu nỗi buồn nhưng vẫn cố gượng cười:
-Ông giáo nói phải, thôi thì ta hóa kiếp cho nó vậy.
Tôi nghe mà thương lão Hạc quá. Bán con chó rồi, một mình còm cõi ở nhà lão biết làm bạn với ai. Dẫu biết cuộc sống khó khăn và thiếu thốn nhưng có bạn ở bên thì sẽ vui hơn nhiều. Nhìn lão Hạc, tôi càng thấy tội nghiệp cuộc sống già cô đơn. Hai khuôn mặt nặng trĩu nỗi buồn. cuộc nói chuyện im lặng một lúc lâu. Họ nhìn nhau như thể thương cảm bằng những con mắt biết nói. Ngoài trời, nắng vẫn chói chang. Từng ngọn gió vi vu xô nhẹ nhưng rặng tre tạo nên tiếng xào xạc lạ kì. Trong bầu không khí im lặng của làng quê nghèo, tiếng lá vẫn reo. Cả hai người ngồi thừ ra, ngẫm nghĩ cuộc đời.
-Lão Hạc ạ! Tôi cũng như ông, đều có những vật mà tôi quý giá vô cùng nhưng rồi cũng phải bán. Lão có biết tại sao không? Chính là do cuộc sống hàng ngày khiến tôi thấy một điều: không bán thì sẽ chết. Cuộc sống không ai có thể lường trước được tất cả, có những việc ta phải chấp nhận và đối mặt với nó. Bởi sở dĩ cuộc sống này là vậy.
Ông giáo nói như phân tích vấn đề. Khuôn mặt nghiêm nghị một cách rất chín chắn. Lão Hạc ngồi gật gù công nhận câu nói ấy của bạn. Tôi đứng ngoài sân, miên man suy nghĩ về nỗi khổ cuộc đời. Lão đã bớt buồn. Nhìn lão Hạc tôi cũng thấy đỡ lo. Hai người vẫn tiếp tục nói nhưng tôi thì phải về. Ông mặt trời đã bắt đầu lặn.
Tôi lững thững bước đi về nhà mà trong lòng miên man một nỗi buồn khó nói.

Tôi choàng tỉnh giấc, dậy từ khi mặt trời còn chưa treo ngọn tre. Đó là một thói quen bình thường của người làm nghề nông. Cả cái làng Vũ Đại này, có ai không làm nghề nông chỉ trừ ông Bình giáo ra. Ông ấy là người học rộng lại hiểu sâu, chính vì vậy mà tôi định đến nhà ông giáo để viết một số giấy tờ nhà đất. Con đường làng dài và hẹp. Gió thổi vi vu khiến cho những rặng tre xào xạc, đung đưa. Quanh nhà ông giáo, những hàng râm bụt lá vàng úa vẫn còn tồn tại sau trận bão khủng khiếp. Vừa thấy tôi, ông giáo liền nói: “Chào bác”. Tôi đáp lại: - Vâng, chào anh! Hôm nay tôi sang đây là muốn nhờ anh viết một số giấy tờ đất đai! - Vậy mời bác vào nhà nhà xơi nước cái đã! Ông giáo mời tôi ngồi trước thềm nhà, chúng tôi đang bàn bạc thì bỗng đâu có tiếng nói hớt hải vọng tới: Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ! A! Thì ra là lão Hạc, lão mặc bộ quần áo xộc xệch, đầu tóc rồi bù trông có vẻ kham khổ lắm. Lão là người hàng xóm của tôi. Vợ lão chết, con lão thì đi làm đồn điền cao su không biết khi nào về. Lão cứ sống như vậy cô đơn, thui thủi một mình ngày này qua ngày khác. Nhưng có điều khiến tôi thấy rất lạ. Hôm trước, tôi còn sang xin nhà lão mấy củ gừng về pha nước thì thấy lão cưng nựng con chó lắm kia mà; Một điều “Cậu” này, hai điều “cậu” nọ. Khi ăn thỉnh thoảng lão còn gắp thức ăn cho con chó của lão. Vậy mà giờ lại phải bán nó đi sao? Ông giáo hỏi: - Thế nó cho bắt à? - Lúc bấy giờ thì mắt lão Hạc đã ầng ậc nước. Những nếp nhăn sô vào với nhau, ép cho nước mắt chảy ra, trông lão giờ già đi đến hơn chục tuổi. - Khốn nạn! nó có biết gì đâu ông giáo ơi! Nó thấy tôi gọi thì chạy ra. Cùng lúc đó thì chúng nó tóm gọn con chó rồi lôi đi xềnh xệch. Tôi bắt đầu hiểu ra câu chuyện của lão Hạc và mườn tượng cảnh thằng Mục, thằng Xiên dốc ngược con chó lên, trói chân, trói tay nó lại rồi mang đi. Lão Hạc mếu máo nói: - Lúc đấy thì cu cậu mới biết là cu cậu chết! Mắt nó long sòng sọc rồi dại đi. Nó cứ ăng ẳng nhìn tôi như thể nó nói: A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão thế nào mà giờ lão xử tôi như vậy hả. - Cụ cứ khéo tưởng tượng đấy chứ nó có biết gì đâu. Vả lại! Ai nuôi chó mà chẳng để giết thịt. Ta giết nó chính là hóa kiếp cho nó đấy chứ! ông giáo nói. Lão Hạc chua chát bảo: - Ông giáo nói phải! Ta hóa kiếp cho nó để nó được đầu thai thành kiếp khác may ra có là kiếp người. Như ông với tôi chẳng hạn! Tôi nghe mà không kìm được nước mắt. Tôi cảm thấy đau khổ và xót thương cho lão Hạc quá! Lão chỉ có mỗi con chó để bầu bạn hằng đêm. Có con chó đó cũng đỡ buồn và bù đắp được cho sự thiếu thốn tình cảm của lão. Vậy mà giờ lão phải bán nó đi để lấy tiền để dành cho con sao! Lão Hạc quả là một con người tốt và có tình thương yêu con sâu sắc mà hiếm ai có được. Ông giáo nói: - Không có kiếp gì là sướng cả!Để tôi vào nhà pha ấm nước chè rồi ba ông con mình vừa rít thuốc lào vừa uống, thế là sướng! - Ông giáo dạy phải! nhưng giờ tôi có việc gấp phải đi bây giờ ông giáo ạ! - Còn sớm mà, cụ hẵng ở lại chơi với chúng tôi cái đã! - Ông giáo cho tôi xin khất chứ hôm nay thì nhất quyết không được. Vậy là lão Hạc lại lạng chạng ra về trong sự ái ngại của tôi và ông giáo. Thuốc lào đã được vo viên mà không ai thèm đụng đến. Tôi nghĩ đến lão Hạc, một con người đầy tình thương và giàu lòng tự trọng. Một người vì con mà sẵn sàng bán đi thứ yêu quý nhất, kỷ vật của mình. Một người mà đã mếu máo, khóc hu hu như trẻ con vì nỡ lừa một con chó. Một người đáng kính như vậy mà phải sống khổ, sống sở như vậy sao? Cuộc đời thật bất công đối với những con người tốt, chỉ toàn khổ đau, bất hạnh. Tôi từ biệt ông giáo đi về mà lòng đau như cắt. Tôi, ông giáo và lão Hạc, những người nông dân nghèo khổ, bị xã hội dồn đến đường cùng mà vẫn phải sống, vẫn phải tồn tại trên cái thế giới này. Cảm ơn lão Hạc, lão đã cho tôi hiểu được tình thương và lòng tự trọng quý giá của một con người. tôi sẽ mãi khắc sâu bài học này trong tâm can và ý chí của mình đến cuối đời!

Nắng đang bắt đầu yếu dần. Những giọt nắng cuối cùng cũng đãthi nhau chạy về cuối chân trời. Bỗng bước ra từ ánh chiều nhập nhoạng một bóng người dáng gầy gò, thất thểu. Một cái bóng đen đổ dài trên mặt đất. À! Đích thị là lão Hạc rồi. Tôi còn lạ gì cái bóng dáng ấy.Chắc hẳn lão định ghé nhà tôi để trò chuyện với cha tôi. Chả là cha tôi là ông giáo trong làng nên lão cũng quí cha tôi lắm.   Qủa đúng như tôi dự đoán, lão đã rẽ vào ngõ nhà tôi. Càng lại gần, tôi thấy lão tàn tạ quá! Bộ quần áo nâu đã bạc phếch từ bao giờ. Tôi khẽ chào lão và lẳng lặng vào gọi cha. Vừa thấy cha tôi, lão liền báo ngay: ''Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ.''. Cha tôi bèn hỏi lại: ''Cụ bán rồi?" Lão Hạc trả lời: ''Bán rồi! Họ vừa bắt xong.'' Dứt lời, một cơn gió lạ thổi đến. Dó phải chăng là cơn gió của sự đau buồn, thương tiếc khi mất đi người bạn thân thiết, tri kỉ? Lão cười như mếu. Cái bóng đen chập chờn trong ánh sáng heo hắt của đèn dầu rung lên nhè nhẹ. Lão khóc rồi. Đôi mắt thâm quầng của lão Hạc ầng ậng nước. Như để an ủi Lão, cha tôi hỏi bâng quơ: ''Thế nó cho bắt à?'' Câu hỏi đó làm mặt lão Hạc đột nhiên co rúm lại. Những nếp nhăn xô lại ép nước mắt chảy ra. Cái đầu nghoẹo sang một bên và cái miệng móm mém của lão hu hu khóc. Vừa khóc, lão vừa kể việc đã trót lừa cậu Vàng như thế nào. Lão gọi nó về ăn, đang ăn thì hai kẻ mua chó đã túm cẳng và trói chặt. Gương mặt đầm đìa nước mắt. Cha tôi cúi mặt lắng nghe, vẻ ngậm ngùi. Ôi! Khốn khổ thay cho lão! Cả đời trong sạch, lương thiện là thế mà khi đến cái tuổi như lá vàng trước gió rồi mà còn trót lừa một con chó - kỉ vật mà con trai lão để lại trước đi khi phu đồn điền. Cha tôi ra sức an ủi lão:'' Biết đâu mình làm như vậy là hóa kiếp cho nó để sau này sung sướng hơn như kiếp người chẳng hạn.'' Ôi! Cha nhầm rồi. Cái kiếp người trong cuộc sống đầy nhơ bẩn thì nhục hơn cả một con chó. Những người bất lương thì tiền bạc đầy nhà, ngang nhiên đè đầu cưỡi cổ người khác. Còn những người nghèo, nếu không biến đổi lương tâm, sống vào những nghề như thằng Mục, thằng Xiên, giết những sinh linh bé nhỏ để kiếm tiền thì cũng sẽ như cha tôi, phải bán đi những gì quí giá nhất. Số ít còn lại như lão Hạc, trải qua một cuộc đời sóng gió, khổ cực và rồi khi sức tàn lực kiệt sẽ âm thầm chuẩn bị cho mình một cuộc ra đi. Lão Hạc cười chua chát. Tiếng cười của lão như xé nát tim tôi. Chẳng biết khi nào áo tôi đã ướt đẫm. Tiếng cha tôi và lão Hạc vẫn vang lên nhưng giờ tai tôi đã ù đi. Đôi mắt trở nên nặng trịch và giấc mơ tràn về trong sự bất an.   Đêm đã khuya. Đất trời đã tối sầm lại. lão Hạc ra về. Bóng tối như nuốt gọn cả không gian xung quanh. Con đường trở về nhà lão Hạc trở nên tối tăm và lạnh lẽo. Còn lão thì cứ chìm dần vào màn đêm đen đặc. Phía cuối con đường như thấp thoáng bóng cậu Vàng đang đợi lão...   Nắng đang bắt đầu yếu dần. Những giọt nắng cuối cùng cũng đãthi nhau chạy về cuối chân trời. Bỗng bước ra từ ánh chiều nhập nhoạng một bóng người dáng gầy gò, thất thểu. Một cái bóng đen đổ dài trên mặt đất. À! Đích thị là lão Hạc rồi. Tôi còn lạ gì cái bóng dáng ấy.Chắc hẳn lão định ghé nhà tôi để trò chuyện với cha tôi. Chả là cha tôi là ông giáo trong làng nên lão cũng quí cha tôi lắm.    Qủa đúng như tôi dự đoán, lão đã rẽ vào ngõ nhà tôi. Càng lại gần, tôi thấy lão tàn tạ quá! Bộ quần áo nâu đã bạc phếch từ bao giờ. Tôi khẽ chào lão và lẳng lặng vào gọi cha. Vừa thấy cha tôi, lão liền báo ngay: ''Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ.''. Cha tôi bèn hỏi lại: ''Cụ bán rồi?" Lão Hạc trả lời: ''Bán rồi! Họ vừa bắt xong.'' Dứt lời, một cơn gió lạ thổi đến. Dó phải chăng là cơn gió của sự đau buồn, thương tiếc khi mất đi người bạn thân thiết, tri kỉ? Lão cười như mếu. Cái bóng đen chập chờn trong ánh sáng heo hắt của đèn dầu rung lên nhè nhẹ. Lão khóc rồi. Đôi mắt thâm quầng của lão Hạc ầng ậng nước. Như để an ủi Lão, cha tôi hỏi bâng quơ: ''Thế nó cho bắt à?'' Câu hỏi đó làm mặt lão Hạc đột nhiên co rúm lại. Những nếp nhăn xô lại ép nước mắt chảy ra. Cái đầu nghoẹo sang một bên và cái miệng móm mém của lão hu hu khóc. Vừa khóc, lão vừa kể việc đã trót lừa cậu Vàng như thế nào. Lão gọi nó về ăn, đang ăn thì hai kẻ mua chó đã túm cẳng và trói chặt. Gương mặt đầm đìa nước mắt. Cha tôi cúi mặt lắng nghe, vẻ ngậm ngùi. Ôi! Khốn khổ thay cho lão! Cả đời trong sạch, lương thiện là thế mà khi đến cái tuổi như lá vàng trước gió rồi mà còn trót lừa một con chó - kỉ vật mà con trai lão để lại trước đi khi phu đồn điền. Cha tôi ra sức an ủi lão:'' Biết đâu mình làm như vậy là hóa kiếp cho nó để sau này sung sướng hơn như kiếp người chẳng hạn.'' Ôi! Cha nhầm rồi. Cái kiếp người trong cuộc sống đầy nhơ bẩn thì nhục hơn cả một con chó. Những người bất lương thì tiền bạc đầy nhà, ngang nhiên đè đầu cưỡi cổ người khác. Còn những người nghèo, nếu không biến đổi lương tâm, sống vào những nghề như thằng Mục, thằng Xiên, giết những sinh linh bé nhỏ để kiếm tiền thì cũng sẽ như cha tôi, phải bán đi những gì quí giá nhất. Số ít còn lại như lão Hạc, trải qua một cuộc đời sóng gió, khổ cực và rồi khi sức tàn lực kiệt sẽ âm thầm chuẩn bị cho mình một cuộc ra đi. Lão Hạc cười chua chát. Tiếng cười của lão như xé nát tim tôi. Chẳng biết khi nào áo tôi đã ướt đẫm. Tiếng cha tôi và lão Hạc vẫn vang lên nhưng giờ tai tôi đã ù đi. Đôi mắt trở nên nặng trịch và giấc mơ tràn về trong sự bất an.    Đêm đã khuya. Đất trời đã tối sầm lại. lão Hạc ra về. Bóng tối như nuốt gọn cả không gian xung quanh. Con đường trở về nhà lão Hạc trở nên tối tăm và lạnh lẽo. Còn lão thì cứ chìm dần vào màn đêm đen đặc. Phía cuối con đường như thấp thoáng bóng cậu Vàng đang đợi lão..