Phân tâm học --- Ý thức - Tiềm thức - Vô thức ---Sigmund Freud

Sigmund Freud, cha đẻ của thuyết phân tâm học, chia nhân cách con người ra làm 3 phần (topographic model): Ý thức, tiềm thức, và vô thức.
Ý thức, là những suy nghĩ hiện hữu diễn ra từng giây từng phút. Sự xoay chuyển của luồng suy nghĩ, cảm giác về sự vật xung quanh hiện hữu, nhận biết thực trạng bản thân. Tất cả là ý thức.
Tiềm thức là những gì nằm trong bộ nhớ của chúng ta. Bình thường chúng ta không cảm nhận nó, những chúng ta vẫn dùng nó liên tục và trao đổi thông tin liên tục với ý thức. Bài học, kĩ năng, gường mặt, đường xá... đều thuộc về ý thức. Tiềm thức là mảng lớn hơn ý thức.
Vô thức - mảng lớn nhất- nằm bên trong tâm thức con người. Bình thường con người không có cách nào mang những gì chứa trong vô thức ra để trau dồi với ý thức, giống như ta làm với tiềm thức. Vô thức chỉ bộc lộ trong một số trường hợp nhất định, và nằm ngoài sự chi phối của con người. Ví dụ như giấc mơ, bi kịch, hoặc một số kích thích nhất định nào đó khiến cho một số suy nghĩ, mảng trí nhớ chứa trong vô thức đột ngột trào lên. Ví dụ như ví an năm 1990 ở California, George Franklin bị kết án và bỏ tù vì hành vi giết một cô bé 20 năm trước. Trong khi đang ngồi chơi, đột nhiên cô con gái của hắn nhớ lại tình cảnh lúc hắn giết cô bạn của cô bé 20 năm về trước, những hình ảnh quá đáng sợ mà khiến cho "self mechanism" (cơ chế tự bảo vệ)của cô con gái "repress" (nhấn chìm) vào trong vô thức, và 20 năm sau

đột ngộ xuất hiện trở lại.(Tất nhiên để kết luận cho một vụ án liên quan đến những hình ảnh lưu trữ trong vô thức, cần phải thông qua sự kiểm tra đánh giá của những chuyên gia phân tâm học)

"Tảng băng trôi" là mô hình mà Freud dùng để minh hoạ cho Tophographic model.