Soạn bài: Luyện tập tóm tắt tác phẩm tự sự

I. Sự cần thiết của việc tóm tắt văn bản tự sự

   Tóm tắt tác phẩm tự sự là thao tác cần thiết để giúp người đọc và người nghe nắm được nội dung chính của một câu chuyện.

II. Thực hành tóm tắt một văn bản tự sự

Câu 1 (trang 58 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   Các sự việc chưa hoàn toàn đầy đủ. Còn thiếu hai sự việc quan trọng là “Trương Sinh thất học, hay ghen tông” và “một tối bé Đản trỏ vào cái bóng trên tường và bảo đó là cha Đản”. Đó là sự việc quan trọng vì một là chi tiết dẫn vào mối ngờ, một là chi tiết gỡ bỏ mối nghi ngờ.

Câu 2 (trang 59 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   Tóm tắt văn bản Chuyện người con gái Nam Xương khoảng 20 dòng :

   Vũ Nương nết na xinh đẹp được chàng Trương Sinh thất học, hay ghen cưới về. Không lâu, chàng Trương phải đi lính, Vũ Nương ở nhà chăm sóc mẹ chồng và con nhỏ. Mẹ Trương Sinh ốm chết, Vũ Nương lo ma chay chu tất. Khi Trương Sinh trở về, đứa trẻ không nhận cha, nói rằng có một người cha đêm nào cũng đến. Trương Sinh ghen tuông, sinh nghi vợ mình thất tiết, đuổi khỏi nhà. Vũ Nương không thanh minh được, nhảy sông Hoàng Giang tự vẫn. Một tối, bé Đản – con trai Trương Sinh và Vũ Nương trỏ cái bóng trên tường vào bảo đó là cha Đản, Trương Sinh mới vỡ lẽ ra vợ bị oan. Phan Lang là người cùng làng Vũ Nương, do cứu mạng thần rùa Linh Phi, vợ vua Nam Hải, nên khi chạy nạn, chết đuối ở biển đã được cứu sống. Phan Lang gặp Vũ Nương trong động Linh Phi. Hai người nhận ra nhau. Phan Lang được trở về trần gian, Vũ Nương gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh. Trương Sinh nghe Phan Lang kể, lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang. Vũ Nương trở về trên chiếc kiệu hoa giữa dòng, lúc ẩn lúc hiện, đa tạ chàng rồi biến mất.

Câu 3 (trang 59 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   Tóm tắt ngắn gọn hơn :

   Chàng Trương Sinh hay ghen phải đi lính khi vừa cưới Vũ Nương. Lúc trở về, chàng nghe lời con dại nghi oan vợ không chung thuỷ. Vũ Nương bị oan bèn gieo mình tự vẫn ở sông Hoàng Giang. Một đêm khi ngồi với con trai bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng nói đấy là cha nó vẫn đến đêm đêm. Trương Sinh vỡ lẽ ra là vợ mình bị oan ức. Phan Lang là người cùng làng gặp Vũ Nương dưới thuỷ cung, khi trở về trần gian, kể lại lời nhắn của Vũ Nương. Trương Sinh lập đàn giải oan cho vợ bên sông Hoàng Giang. Vũ Nương hiện lên nhưng không về trần gian nữa.

Luyện tập

Câu 1 (trang 59 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   Các sự việc tiêu biểu để tóm tắt văn bản :

   - Tóm tắt văn bản Lão Hạc :

       + Lão Hạc là một nông dân nghèo, hiền lành, vợ mất sớm. Con trai vì không lấy được vợ mà quẫn trí bỏ đi đồn điền cao su, lão chỉ còn lại cậu Vàng làm bạn.

       + Cuộc sống ngày càng khó khăn.

       + Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão dứt ruột bán con chó.

       + Lão mang tiền dành dụm gửi ông giáo và nhờ ông trông coi mảnh vườn.

       + Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư nói lão Hạc xin bả chó.

       + Lão Hạc bỗng nhiên chết, một cái chết dữ dội. Cả làng không ai biết nguyên do ngoại trừ Binh Tư và ông giáo.

   - Tóm tắt văn bản Chiếc lá cuối cùng :

       + Xiu và Giôn-xi là hai họa sĩ trẻ. Giôn-xi bị sưng phổi nặng, cô tuyệt vọng và không còn muốn sống. Cô chỉ đợi chiếc lá cuối cùng của cây thường xuân rụng là sẽ lìa đời.

       + Cụ Bơ-men – một họa sĩ già đã thức suốt đêm dầm mưa gió để vẽ chiếc lá tạo hi vọng sống cho Giôn-xi.

       + Giôn-xi lấy lại được niềm tin muốn sống, và cô đã có hi vọng.

       + Cụ Bơ-men đã chết sau đêm mưa gió vì sáng tạo nên kiệt tác cuối cùng.