Tâm trạng của Trần Quốc Toản khi phải đứng trên bờ:

*Khi đứng trên bến Bình Than:

- Hành động:

+ “đứng thẫn thờ”

+ “mắt giương to đến rách”

+ “rong ngựa tìm vua quên ăn uống”, “muốn xô mấy người lính”, “muốn thét to”

- Suy nghĩ:

+ “sẽ quỳ trước mặt xin quan gia cho đánh”

+ “chỉ có việc đánh việc gì phải bàn lại”

+ “đến quan gia còn hỏi kế, sao ta là người gần gũi quan gia chẳng hỏi một lời”

=> Không phục, bất lực, sốt ruột, lo lắng => xô ngã lính để xuống bến

*Khi bị quân Thánh Dực ngăn xuống bến:

- Lời nói: đe dọa, cương quyết “không buông ra, ta chém”.

- Hành động: “tuốt gươm”, “trừng mắt”, “mặt đỏ bừng”, “vung gươm múa tít”, “giằng co với đám quân lính”

=> dũng cảm, cương quyết, kiên định, một mực muốn yết kiến vua.

Tâm trạng của Trần Quốc Toản khi quyết định xuống bến gặp vua: 

*Khi nói chuyện với Chiêu Thành Vương:

- Hành động: “cúi đầu thưa”, “đứng phắt dậy”, “mắt long lên”

- Lời nói: gấp gáp, cương quyết, thể hiện rõ lập trường.

- Sự tức giận của Hoài Văn trước ý kiến chủ hòa.

* Khi nói chuyện với vua Thiệu Bảo:

- Hành động: chạy xồng xộc, quỳ xuống tâu vua, tiếng nói như thét, đỡ lấy quả cam, tạ ơn vua,…

- Lời nói: kiên quyết, dũng cảm “Xin quan gia cho đánh, cho giặc mượn đường là mất nước.’

=> Tuy tức giận nhưng vẫn giữ được khuôn phép khi yết kiến vua

=> Yêu nước, căm thù giặc sâu sắc

Tâm trạng Trần Quốc Toản sau khi được gặp vua: 

- Hành động:

+ “lủi thủi bước lên bờ”

+ “ quắc mắt”, nắm chặt bàn tay lại”, “tay rung lên vì giận dữ”

+ “hai hàm răng Hoài Văn nghiến chặt”, “hầm hầm trở ra”

- Suy nghĩ:

+ “chỉ có việc đánh việc gì phải bàn đi bàn lại”

+ “Rồi xem ai giết được giặc, ai báo được ơn vua,…”

=> Tâm trạng của Hoài Văn: tức, không cam lòng, vừa hờn vừa tủi

- Hành động bóp nát quả cam:

+ Thể hiện tinh thần yêu nước cháy bỏng của Trần Quốc Toản

+ Tính cách quyết liệt, kiên định, mạnh mẽ của Trần Quốc Toản.

+ Khát vọng bảo vệ đất nước của quân và dân ta