Thạch Lam đã từng nói: “Nhà văn cốt nhất định phải đi sâu vào tâm hồn mình, tìm thấy những tính tình và cảm giác thành thực; tức tìm thấy tâm hồn của mọi người qua tâm hồn của chính mình, đi đến chỗ bất tử mà không tự biết và qua tâm hồn ta, chúng ta có thể đoán biết được tâm hồn mọi người. Và chỉ khi nào chúng ta hiểu biết được những trạng thái tâm lý người ngoài”. Với tác giả, chỉ khi nhà văn có thể tìm thấy tâm hồn của chính mình, thì mới thể đặt mình vào vị trí của người khác và hiểu được cảm xúc và suy nghĩ của họ. Điều này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra những tác phẩm văn học đặc sắc, có sức lôi cuốn và mang tính nhân văn. Thông qua tâm hồn của mình, nhà văn có thể đem đến cho độc giả những cảm xúc chân thật, sâu sắc và tạo nên một kết nối đặc biệt giữa tác giả và độc giả.

      Trích trong tập truyện Gió đầu mùa, “Đứa con đầu lòng” là một câu chuyện ngắn nhẹ nhàng, không quá ồn ào hay nổi bật so với những tác phẩm khác của Thạch Lam. Qua câu chuyện, những suy nghĩ sâu sắc về con người và cuộc sống đã ập đến với chúng tôi. Nó truyền cảm hứng để suy nghĩ về những điều tối thượng và cảm xúc chân thật, về cuộc sống và tình yêu thương giữa mẹ và con. Câu chuyện mang đến cho chúng tôi cảm giác rất nhẹ nhàng nhưng đầy ý nghĩa, đó là tác phẩm văn học đáng đọc và cảm nhận.

       Chuyện xoay quanh việc Tân và vợ chào đón đứa con đầu lòng của họ, nhưng lại rất chân thật khi tập trung vào những tình huống và suy nghĩ của nhân vật. Phong cách văn chương của Thạch Lam vẫn được giữ nguyên với dòng chảy của suy cảm, đầy cảm xúc của Tân. Câu chuyện được chia thành ba giai đoạn: lúc vợ sinh con, mâu thuẫn trong lần tắm cho em bé và những thay đổi tích cực trong tâm tưởng chàng. Đối thoại giữa các nhân vật rất thưa thớt, thay vào đó là dòng suy nghĩ miên man. Ban đầu, Tân không cảm thấy gì đặc biệt với đứa con mới sinh, nhưng sau đó anh ta dần làm quen và phát triển tình cảm với con “thấy một cảm tưởng lạ, không rõ rệt, nẩy nở trong lòng. Nhưng cái rúm thịt động đậy, cái mầm sống nhỏ mọn và yếu ớt kia hình như không có một chút liên lạc gì với chàng cả. Tân không thấy cảm động như chàng tưởng, và cũng không thấy có một cảm tình gì đối với đứa con mới đẻ” Nhưng sau khi Tân phải giúp vợ tắm cho con, anh ta khó chịu, nhưng cuối cùng anh ta cảm thấy rung động. Việc đón nhận một sinh linh mới cũng đồng nghĩa với sự thay đổi lớn lao, và người trong cuộc cần phải đối mặt với nó như thế nào. Điều này thường không được đánh giá đúng mức, đặc biệt đối với người có đứa con đầu lòng. Tân không có sự quan tâm đặc biệt đến đứa bé, không thấy được những thay đổi dễ thương của nó, và chỉ làm vợ chàng đau lòng khi cố gắng tìm lỗi cho đứa bé. Tân không tìm thấy sự kết nối với nó và chỉ tập trung vào những chi tiết nhỏ mà đánh giá đứa bé một cách tiêu cực "Cái đầu nó dài quá", "Mắt này to hơn mắt kia".

      Chỉ khi đối mặt với thử thách và đau khổ, con người ta mới thực sự hiểu giá trị của những gì mình đang sở hữu. Tân cũng vậy, khi anh ta vô tình làm cho vợ buồn và bực dọc khi giúp tắm cho con “Ra ngoài, Tân mới nhận thấy cái cử chỉ vô lý của mình. Một tình thương nảy nở trong lòng chàng. Tân muốn trở vào an ủi vợ, xin lỗi nàng vì đã làm nàng phải buồn rầu. Chàng đứng lại, định quay vào, nhưng không biết cái gì vẫn giữ chàng lại. Tân đến ngồi bên bàn, nghĩ ngợi”. Trong đầu anh ta, suy nghĩ tối tăm đang phát triển nhưng không đủ can đảm để chữa lành những gì đã xảy ra. Nhưng sau đó, Tân bắt đầu thấy rõ hành động vô lý của mình. Một tình yêu nảy nở trong anh ta và anh muốn trở lại để an ủi và xin lỗi vợ mình. Nhưng anh không biết tại sao lại bước lại. Tân ngồi nghĩ, suy ngẫm về cuộc sống của mình. 

      Tân đã nhận ra rằng con trẻ là một điều kì diệu và quý giá trong cuộc sống của anh. Anh ta nhận thấy vẻ đẹp của con trẻ khi chúng được tắm rửa sạch sẽ và thơm ngát. Anh ta cũng cảm thấy ấm áp khi thấy tay mập mạp của con nắm chặt tay mẹ như muốn cầu sự yêu thương và sự bảo vệ. Con trẻ trở thành một phần quan trọng của cuộc sống của Tân và là mối liên kết giữa anh ta và gia đình. Tân lại đưa ánh mắt tới con trẻ. Anh ta cảm thấy một cảm xúc êm đềm nhưng đầy phiền muộn. Nhìn con trẻ ngây thơ nằm trong lòng mẹ, Tân cảm nhận được sự thiêng liêng và quý giá của sự sống, và nhận ra rằng con trẻ nhỏ bé hàng ngày lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống của anh “Từ đấy, đứa con như cái dây giữ sự hòa hợp trong hai vợ chồng. Tân và vợ chàng không cãi nhau nữa. Mà nếu có xảy ra cuộc hờn giận, hai người chỉ cùng trông đứa trẻ mũm mỉm là lại hòa hợp như cũ”.

      Đoạn trích "Đứa con đầu lòng" của Thạch Lam là một câu chuyện ngắn đầy cảm xúc và nhân văn. Tác giả sử dụng ngôn ngữ tả tình cảm một cách chi tiết và sắc nét, giúp người đọc đồng cảm và hiểu rõ tâm trạng của nhân vật. Việc sử dụng kỹ thuật chia cắt câu chuyện thành các đoạn để tăng tính hấp dẫn và sự kích thích tò mò của người đọc. Tác giả đã tạo ra một câu chuyện có sức mạnh cảm động mạnh mẽ, với thông điệp nhân văn sâu sắc về tình yêu và trách nhiệm.