- Cơ sở của việc đọc diễn cảm là ngữ điệu trong câu. Ngữ điệu bao gồm tất cả các dấu hiệu âm thanh phức tạp: Sự thay đổi của giọng nói cơ bản, độ vang to, âm sắc, độ dài, chỉ nghĩ hơi (những chỉ ngắt câu).

Ví dụ: trong bài thơ Từ Ấy (Tố Hữu): Cách ngắt nhịp trong bài tạo ra tính nhạc : 

Từ ấy / trong tôi / bừng nắng hạ ... làm cho bài thơ thêm hay , thể hiện đúng tâm trạng của nhà thơ.

- Nhiệm vụ của việc đọc diễn cảm là tái hiện lại hình tượng nghệ thuật, hiểu được giá trị nội dung nghệ thuật và chủ đề tác phẩm một cách chân thực.Qua đọc có thể giúp cho học sinh rèn luyện kĩ năng tổng hợp, phê phán vận dụng những kĩ năng đã học để cảm nhận những giá trị thẩm mĩ của văn bản. Ngay từ lần tiếp xúc đầu tiên đã quyết định vấn đề học sinh có yêu thích tác phẩm hay không. Những ấn tượng ban đầu là những ấn tượng mới mẻ, là “nền móng” cho sự sáng tạo trong quá trình phân tích văn bản. Kỹ năng đọc diễn cảm của học sinh sẽ được hình thành trong quá trình phân tích tác phẩm văn học và trong quá trình biểu diễn những tác phẩm đó. Có nghĩa là việc rèn luyện đọc diễn cảm sẽ có tác dụng góp phần làm hoàn thiện ngôn ngữ. Đó là một trong những hình thức phát triển ngôn ngữ nói của học sinh.

Ví dụ: bài thơ Quê hương của Giang Nam. Phần đầu của bài thơ giáo viên đọc