1.
Thời gian và không gian:
Thời gian:
"Mỗi năm khi đến Tết đến" (từ này gợi lên thời điểm Tết Nguyên Đán, một thời điểm đặc biệt trong năm).
"Mùa xuân" (khi ông đồ xuất hiện và hoạt động).
Không gian:
"Trên phố đông người" (không gian phố phường trong mùa Tết).
BPTT sử dụng:
Nhân hóa: Ông đồ được miêu tả như là một phần không thể thiếu trong cảnh phố ngày Tết, làm cho hình ảnh của ông trở nên sống động hơn.
Tác dụng: Tạo ra hình ảnh rõ nét về thời gian và không gian, giúp người đọc cảm nhận được không khí ngày Tết và vai trò của ông đồ trong không gian ấy.
2.
Hình ảnh khắc họa ông đồ:
Ông đồ là hình ảnh một ông lão ngồi viết chữ trên phố, với các bức thư pháp, không còn được chú ý như xưa.
Hình ảnh khắc họa mọi người bên phố:
Mọi người vội vã, có thể là "người qua lại", họ không còn dừng lại để xem chữ của ông đồ như trước.
BPTT sử dụng:
Tương phản: So sánh giữa hình ảnh ông đồ ngày xưa và hiện tại.
Tác dụng: Tạo sự đối lập rõ rệt giữa quá khứ và hiện tại, làm nổi bật sự thay đổi trong sự quan tâm của xã hội đối với ông đồ.
3.
Dòng thơ:
“Những người muôn năm cũ / Hồn ở đâu bây giờ?” (dòng thơ 11 và 12)
“Có người tìm không thấy / Vào khoảnh khắc cuối năm” (dòng thơ 15 và 16)
Tả cảnh hay tả tình:
Các dòng thơ này chủ yếu tả tình cảm, đặc biệt là sự tiếc nuối và buồn bã về sự mất mát của một truyền thống, một phần văn hóa đã dần phai nhạt.
BPTT sử dụng:
Hỏi tu từ: Sử dụng câu hỏi tu từ để thể hiện nỗi buồn và sự tiếc nuối.
Tác dụng: Nhấn mạnh sự mất mát và thấm thía về sự thay đổi, tạo ra cảm giác nuối tiếc và đau xót.
Khổ 3 và 4
1. Tìm từ ngữ, hình ảnh khắc họa thời gian, không gian ông đồ xuất hiện? Tác giả sử dụng BPTT nào, nêu tác dụng của BPTT đó?
Thời gian và không gian:
Thời gian:
“Mùa xuân” (tương tự như khổ 1 và 2, ông đồ xuất hiện vào mùa Tết).
Không gian:
“Trên phố đông người”, "bên vỉa hè" (không gian công cộng trong mùa Tết).
BPTT sử dụng:
So sánh: Sự thay đổi giữa hiện tại và quá khứ.
Tác dụng: Gợi nhắc đến sự thay đổi trong cách nhìn nhận của xã hội đối với ông đồ, từ một hình ảnh quan trọng trong ngày Tết thành một hình ảnh mờ nhạt.
2.
Hình ảnh khắc họa ông đồ:
Hình ảnh ông đồ “đã vắng” và “không còn ai đến mua chữ”.
Hình ảnh khắc họa mọi người bên phố:
Mọi người “lướt qua”, không chú ý đến ông đồ, không còn dừng lại để thưởng thức chữ viết của ông.
BPTT sử dụng:
Ẩn dụ và so sánh: Sử dụng hình ảnh ông đồ và sự thay đổi trong cách nhìn nhận của mọi người.
Tác dụng: Làm nổi bật sự biến đổi trong thái độ của xã hội đối với ông đồ và nghề chữ, đồng thời thể hiện nỗi cô đơn và sự lạc lõng của ông đồ.
3.
Hình ảnh ông đồ:
Ông đồ hiện lên như một nhân vật đáng thương, lạc lõng và bị lãng quên trong sự thay đổi của xã hội. Ông là biểu tượng của một truyền thống đang dần mai một và không còn được trân trọng.
Thái độ tình cảm của tác giả qua khổ thơ cuối:
Thái độ: Tác giả thể hiện sự tiếc nuối và cảm thương sâu sắc đối với sự mất mát của một truyền thống văn hóa quý giá. Cảm xúc chính là sự hoài cổ, sự buồn bã và đau xót về sự lãng quên của xã hội đối với ông đồ và nghề chữ viết của ông.